تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,112 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,246,424 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,900,014 |
آمایش شهری؛ باز اندیشی در ساختار طرحهای توسعه شهری | ||
دانش شهرسازی | ||
مقاله 2، دوره 6، شماره 3، آذر 1401، صفحه 23-37 اصل مقاله (2.05 M) | ||
نوع مقاله: مقالات نظری و بنیادی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2023.18286.1588 | ||
نویسنده | ||
محمدرضا پورمحمدی* | ||
استاد گروه جعرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
علیرغم قدمت درخشان برنامهریزی مدرن در کشور و تجربه نزدیک به 5 دهه تهیه، تصویب و اجرای طرحها و برنامههای توسعه شهری، معمولاً اجرای این طرحها در محیطهای شهری با تأخیر شدید ناشی از تغییر ارگانیک شهر مواجه شده و در عمل توفیق چندانی به همراه نداشتهاند.سیستم فعلی توسعه و برنامهریزی شهری در ایران بسیار متمرکز بوده و موقعیت بومی و محلی آن، در تناقض با شرایط جهانی است. محدودیتهای ایجاد شده توسط برنامههای توسعه شهری متمرکز در کشور، تعدد مسئولیتها و مدیریت در توسعه شهری، مشکلات دیگری را در فرآیند برنامهریزی شهری به وجود میآورد. علاوه بر این، برنامههای شهری باید به اندازه کافی انعطافپذیر باشند تا بتوانند با تغییرات و توسعه سریع شهری و جهانی سازگاری لازم را داشته باشند. با توجه به شرایط و مسائل خاصِ کشور و با عنایت به عدم برآورده شدن اهداف نهایی برنامههای توسعه شهری که با تبعیت از الگوهای رایج غربی و عمدتاً بر مبنای رویکردهای جامع و بعضاً استراتژیک تهیه و تدوین شدهاند، اسناد برنامهریزی و توسعه شهری کشور، شرایط متفاوتی داشته و توجه ویژهای با رویکرد نوین می-طلبد. در همین راستا با توجه به ماهیت کیفی-توصیفی و مبتنی بر نقد این مقاله، روش آن تحلیلی و استنباطی بوده و سعی شده است مهمترین مسائل و چالشهای طرحهای توسعه شهری بررسی و شناسایی شوند. در ادامه بازاندیشی در طرحهای توسعه شهری کشور با تشریح اهداف و انتظارات جدید از برنامهریزی مطرح گردیده و نهایتاً دستاوردها، اهداف و اصول اساسیِ سند آمایش شهری در مقایسه با برنامههای موجود و رایجِ کشور، به عنوان رهیافتی نوین در نظام و فرآیند برنامهریزی تبیین میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
آمایش شهری؛ بازاندیشی در برنامه ریزی شهری؛ طرح جامع؛ نقد | ||
مراجع | ||
اباذری، یوسف. )1398(. خرد جامعهشناسی. تهران: طرح نو. براتی، ناصر و براتی، مینا. )1390(. آشنایی با طرحهای توسعه شهری در ایران)طرحهای توسعه شهری ساختاری و راهبردی(. تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور. جباری، حبیب، ثامنی، امیر و ابراهیمی خوسفی، محسن. )1396(. تبیین الزامات تدوین سند ملی آمایش سرزمین از منظر توسعه کالبدی. برنامه- ریزی توسعه کالبدی، 2)2(، پیاپی ،6 .75-92 حسینزاده دلیر، کریم، پورمحمدی، محمدرضا و سلطانی، علیرضا. )1387(. طرحهای شهری ایران از قلمرو تهیه تا واقعیت آن در اجرا)مورد مطالعه: طرح جامع تبریز(. جغرافیا و توسعه ناحیهای، ،11 .209-223 حسینی سیاهگلی، مهناز و قدمی، مصطفی. )1395(. تحلیلی بر مؤلفههای گرایش به رویکرد استراتژیک در فرآیند برنامهریزی شهری ایران، جغرافیا و پایداری محیط، ،18 .81-95 رفیعیان، مجتبی و گلپایگانی، عبدالرضا. )1386(. برنامهریزی استراتژیک توسعه شهری)به همراه مطالعه موردی برنامهریزی استراتژیک در شهر کرمان(. مدیریت استراتژیک شهری، ،1 .31-52 رهنما، محمدرحیم، مافی، عزتاهلل، اسدی، روحاله و سلیمی، محمود. )1391(. گذار از برنامهریزی جامع به برنامهریزی استراتژیک)نمونه موردی: شهر بانه(. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 2)8(، .39-54 زالی، نادر. )1397(. رویکردهای جدید در برنامهریزی و توسعه منطقهای. رشت: دانشگاه گیالن. زالی، نادر. )1391(. آسیبشناسی برنامهریزی در ایران با پیشنهاد مأموریت محوری در سیاستگذاریهای توسعه منطقهای. برنامهریزی منطقهای، .81-89 ،)6(2 زالی, دکتر نادر, زمانیپور, & مسعود. (2016). ارائه و پیادهسازی یک مدل جدید برای سناریوسازی در برنامهریزی منطقهای مورد شناسی: استان مازندران. جغرافیا و آمایش شهری منطقهای, 6(18), 1-24.
صرافی، مظفر، توکلی نیا، جمیله و چمنی مقدم، مهدی. )1393(. جایگاه برنامهریز در فرآیند برنامهریزی شهری ایران. مطالعات شهری، ،12 -32 .19 صفوی، سید علی. )1390(. بررسی جایگاه مدیریت عمران شهری در تحقق طراحی شهری مطلوب؛ نمونه موردی: برنامههای توسعه و عمران در تهران. مدیریت شهری، ،28 .255-272 قدمی، مصطفی و حسینی سیاهگلی، مهناز. )1395(. ارزیابی عوامل مؤثر بر پیادهسازی برنامهریزی استراتژیک در ایران. تحقیقات جغرافیایی، 31)1(، پیاپی ،120 .84-100 ملکپور اصل، بهزاد، علی محمدی، میالد و کاتوزیان، صادق. )1391(. زمینههای مطرح در برنامهریزی راهبردی برای تجدید حیات شهری و مقایسه تطبیقی چارچوب نظری و الزامات به کارگیری آن در برنامهریزی راهبردی-ساختاری شهر تهران. هفت شهر، 41 و ،42 .36-57 ملکزاده، ندا، بزاززاده، مهدی و رفیعیان، مجتبی. )1395(. شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری)مطالعه موردی: کالنشهر کرج(. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 3)2(، پیاپی ،5 .35-52 مهدیزاده، جواد. )1379(. برنامهریزی شهری؛ نیازمند توجه به رویکردهای جدید. کتاب ماه علوم اجتماعی، مهر و آبان ،1379 .18-21 مهندسین مشاور شارمند. )1378(. شیوههای تحقق طرحهای توسعه شهری- جلد دوم: بررسی تجارب تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری در ایران. تهران: سازمان شهرداریهای کشور. موسوی، میرنجف، قادری، رضا، تقیلو، علی اکبر و کهکی، فاطمه سادات. )1397(. تدوین سناریوهای تحققپذیری آمایش سرزمین)مطالعه موردی: استان خراسان رضوی(. آمایش سرزمین، 10)1(، .65-91 میرغالمی، مرتضی، پورجعفر، محمدرضا و میثاقی، سید محمود. )1398(. ارزیابی تطبیقی نظام برنامهریزی و برنامهریزی فضایی ایران با مصر، عربستان، ترکیه و مالزی. برنامهریزی و آمایش فضا، 23)3(، .1-41 هاشم زاده قلعهجوق، فرشید، ابیزاده، سامان و صفرعلیزاده، اسماعیل. )1399(. شناسایی و اولویتبندی مهمترین عوامل مؤثر در پیشبرد برنامه های مدیریت شهری در حوزه بافت فرسوده)مطالعه موردی: شهر ماکو(. پژوهش و برنامهریزی شهری، 11)40(، .137-154 هیلهورست، ژوزف. )1971(. برنامهریزی منطقهای؛ برداشت سیستمی. تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی–اجتماعی و انتشارات. زالی, نادر. )1398(. آینده نگاری منطقهای بازتعریف آینده پژوهانه از فرایند برنامه ریزی منطقهای .آینده پژوهی ایران، ،288-263 4)1( | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 302 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 373 |