تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,071 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,137,531 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,854,982 |
سازوکار ترجمهها در غرابتزدایی از گفتمان نقد و نظریه ادبی با تمرکز بر ارتباط «لحن»، «صدا» و «قدرت» | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 8، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9، فروردین 1399، صفحه 169-194 اصل مقاله (832.42 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2020.13215.1726 | ||
نویسنده | ||
شایسته سادات موسوی* | ||
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان | ||
چکیده | ||
مقاله پیشِرو قصد دارد به بررسی میزان تأثیرگذاری ترجمهها در بیگانهنمایی گفتمان نقد و نظریه ادبی در ایران بپردازد. نظریههای جدید ادبی در ایران گاه با مخالفتهایی روبهرو بودهاند. این نظریهها گاه به بیگانگی با سنت نقد ادبی ما و گاهی به نامفهومی و پیچیدگی متهم شدهاند. جدا از دشواریِ بنیادین نظریههای ادبی و پیشزمینههایی که دانستنشان باز هم فهم نظریهها را دشوارتر میکند، به نظر میرسد گاهی ترجمهها در دامنزدن به پیچیدگی و دشواری این نظریهها سهیم بودهاند. «لحنِ ترجمه» به عنوان یکی از عناصر اساسی ترجمه، همواره برای نظریهپردازان و منتقدان این حوزه اهمیت داشتهاست. این گروه برآنند که مترجمان گاه با انحراف از لحنِ متن مبدأ و فراتر بردن سطح آن از سطح فهم عموم مخاطبان، میتوانند در انحصاری کردن و خصوصیسازیِ یک حوزه دانشی نقش مهمی ایفا کنند و بدین طریق بر اقتدار گفتمان آن حوزه بیفزایند. در این مقاله با ارائه نمونههایی از ترجمههای مربوط به نظریههای ادبی کوشیدهایم نشاندهیم که انحراف از لحنِ متنِ مبدأ (از طریق افراط در سرهگرایی، کهنگرایی یا عربیگرایی) چگونه میتواند به ابزار تفوّق گفتمانی، اعمال قدرت بر مخاطبان و مقهورسازی ایشان تبدیل شود | ||
کلیدواژهها | ||
نظریههای ادبی؛ ترجمه؛ لحن؛ قدرت؛ گفتمان | ||
مراجع | ||
آقاگلزاده، ف. و فیروزیان، آ. 1395. «بررسی بازنمایی ایدئولوژی در متون ترجمهشده سیاسی در چارچوب تحلیل گفتمان». مجله زبانشناسی و گویشهای خراسان، (14): 25- 49. آلن، گ. 1397. بینامتنیت، ترجمه پ. یزدانجو. تهران: مرکز. احمدبنفارس، ا. 1404. معجم مقاییس اللغه، المجلد الثالث. قم: مکتب الاعلام الاسلامی. احمدی، م.ر. و حقیقتمنش، ح. 1392. «رعایت لحن در ترجمه فارسی اشعار ژاک پرور». بوطیقا، (1)3: 43- 56. اریس، آ. و هاشمی، م.ر. 1393. «بررسی ترجمه اخبار سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان». مجموعه مقالات سومین همایش ملی تحلیل گفتمان، تهران: نویسه پارسی. 65-78. استاکول، پ. 1393. درآمدی بر شعرشناسی شناختی، ترجمه ل. صادقی. تهران: مروارید. اسکولز، ر. 1383. ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه ف. طاهری. تهران: آگه. اسون، پ. 1386. واژگان فروید، ترجمه ک. موللی. تهران: نی. اشمیتس، ت. 1389. نظریه ادبی جدید و ادبیات کلاسیک، ترجمه ح. صبوری و ص. علیون خواجهدیزج. تبریز: دانشگاه تبریز. امامی، ک. 1346. «مسئله لحن در ترجمه (از زاغ فرنگی بلبل پارسیگو نسازید)»، اندیشه و هنر، 5(10): 1528- 1534. امنخانی، ع. 1391. «آسیبشناسی کاربرد نظریههای ادبی در تحقیقات معاصر». فصلنامه پژوهشهای ادبی، 36(9): 51- 75. امیرشجاعی، آ. و قریشی، م.ح. 1395. «بررسی تغییر ایدئولوژی در ترجمه براساس تحلیل گفتمان». زبانپژوهی دانشگاه الزهرا، 19(8): 7- 23. ایوتادیه، ژ. 1378. نقد ادبی در قرن بیستم، ترجمه م. نونهالی. تهران: نیلوفر. ایرنا. 1397. «هفتمین همایش ملی نقد و نظریهادبی در دانشگاه امام (ره) برگزار شد»، بازیابی در آدرس: www.irna.ir/news/8312407/ . بدیو، آ. 1394. در باب بکت، ترجمه ا. حسینی. تهران: بوتیمار. برمان، آ. 1391. ترجمه و جزءِ کلمه (یا بیتوته در دوردست). ترجمه ف. عشقی. تهران: قطره. بوشهریپور، ه. 1363. «ترجمهای نامفهوم از کتاب کانت». نشر دانش، 6(4): 50- 52. بهروزی 1389. نک. ژیژک (1389). پرهام، ب. 1378. باهمنگری و یکتانگری، تهران: آگاه. تاجیک 1382. نک. ساراپ (1382). تودوروف، ت. 1385. نظریه ادبیات، ترجمه ع. طاهایی. تهران: اختران. توروپ، پ. 1390. «ترجمه کردن و ترجمه به مثابه فرهنگ»، ترجمه گ. سعیدنیا. نشانهشناسی فرهنگی، به کوشش ف. سجودی. تهران: علم. 201-220. حسنلی، ک. 1391. «گزارش نشست تخصصی ادبیات فارسی و میراثهای تمدنی». کتابماه ادبیات، سال ششم(61): 109- 113. حقشناس، ع.م. و دیگران. 1383. فرهنگ معاصر هزاره، تهران: فرهنگ معاصر. حقیقی. 1396الف. نک. هارت و نگری (1396). ـــــــ . 1396ب. نک. دلوز (1396). خانجان، ع. و میرزا، ز. 1386. «بازنمود ایدئولوژی و قدرت در ترجمه»، مطالعات ترجمه، 12(3): 7-28. خانجان، ع.ر. 1390. «پیشنهاد الگویی برای تحلیل انتقادی ترجمه». فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه، (2): 93- 129. خاتمی، ا. 1397. «جریان ادبیات امروز راه به جایی نمیبرد». برگرفته از ایبنا https://bit.ly/32eZcMq. خزاعیفر، ع. 1396. «چهار نوع ترجمه». فصلنامه مترجم، (61): 3- 11. ــــــــــ . 1384. «نظریه ترجمه، دیروز و امروز». نامه فرهنگستان، (28): 69-79. خندان. 1398. نک. هالینگزورث (1398). دلوز، ژ. 1396. «افلاتون و وانموده». ترجمه م. حقیقی. سرگشتگی نشانهها، تهران: مرکز. ریکور، پ. 1386. درباره ترجمه، ترجمه م. بحرانی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. ــــــــــ . 1383. زمان و حکایت، ترجمه م. نونهالی، تهران: گام نو. ژیژک، ا. 1389. عینیت ایدئولوژی، ترجمه ع. بهروزی. تهران: طرح نو. ساراپ، م. 1382. پساساختارگرایی و پسامدرنیسم، ترجمه م.ر. تاجیک. تهران: نی. سعیدی، م. و معاذاللهی، پ. 1396. سنت ترجمه در عصر ایلخانان و تیموریان، تهران: قطره. شعیری، ح.ر. 1397. نشانهمعناشناسی دیداری، تهران: سخن. صادقی. 1393. نک. استاکول (1393). صافی. 1391. نک. یان (1391). ــــــ . 1393. نک. هرمن (1393). صفوی، ک. 1380. هفت گفتار درباره ترجمه، تهران: مرکز. صلحجو، ع. 1383. گفتمان و ترجمه، تهران: مرکز. ضیمران، م. 1382. درآمدی بر نشانهشناسی هنر، تهران: قصه. طاهایی. 1385. نک. تودوروف (1385). طاهری. 1383. نک. اسکولز (1383). عمارتیمقدم، د. 1396. «از اپوخه تا نوآوریهای شاعرانه». نقد ادبی، 38(10): 171- 212. فتوحی، م. 1395. «متون کهن و نظریه ادبی مدرن». نقد ادبی، 33(9): 7-19. فرحزاد، ف. 1386. «نقد ترجمه». مجله بخارا، (62): 420 - 424. فردید، ا. 1387. دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان، گردآوری م. مددپور. مؤسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر. فولادوند، ع. 1389. «اهمیت لحن در ترجمه-گفتگو با عزت اله فولادوند»، برگرفته از http://translatology.mihanblog.com/post/75 قبادی، ح. ع. 1391.«گزارش نشست تخصصی ادبیات فارسی و میراثهای تمدنی». کتاب ماه ادبیات، سال ششم(61): 109- 113. غلامحسینزاده، غ.ح. 1391. «گزارش ششمین همایش ملی پژوهشهای ادبی» برگرفته از https://bit.ly/342XcIN.pdf: 1-8. گنتزلر، ا. 1380. نظریههای ترجمه در عصر حاضر، ترجمه ع. صلحجو، تهران: هرمس. گنتزلر، ا و تیموکزکو، م. 1394. ترجمه و قدرت، ترجمه م. کریمی بهبهانی. تهران: قطره. گیرو، پ. 1383. نشانهشناسی، ترجمه محمد نبوی. تهران: آگه. لوتمان، ی. 1390. «درباره سپهر نشانهای». ترجمه ف. کاکهخانی. نشانهشناسی فرهنگی، به کوشش ف. سجودی. تهران: علم. 221-257. مکاریک، ای. 1383. دانشنامه نظریههای ادبی معاصر، ترجمه م. مهاجر و م. نبوی. تهران: آگه. مهاجر و نبوی. 1383. نک. مکاریک (1383). نبوی. 1383. نک. گیرو (1383). نجفی، ص. 1398. «در باب کدام بکت؟ به روایت کدام بدیو؟». روزنامه شرق، (3441). انتشار برخط برگرفته از https://bit.ly/348gufE . نجومیان، ا.ع. 1396. نشانهشناسی (مقالات کلیدی)، تهران: مروارید. نصرالله منشی. 1382. کلیله و دمنه، تصحیح م. مینوی. تهران: امیرکبیر. نونهالی 1378. نک. ایوتادیه (1378). ــــــــ . 1383. نک. ریکور (1383). هارت، م. و نگری، آ. 1396. «کار دیونوسوس». ترجمه م. حقیقی. سرگشتگی نشانهها، تهران: مرکز. هالینگزورث، چ. 1398. پدیدارشناسی مارتین هیدگر و علوم شناختی، ترجمه ر. خندان. آبادان: پرسش. هجویری، ا. 1387. کشفالمحجوب، تصحیح م. عابدی. تهران: سروش. هرمن، د. 1393. عناصر بنیادین در روایت، ترجمه ح. صافی. تهران: نی. یزدانجو. 1397. نک. آلن (1397). یان، م. 1391. «روایتشناسی شناختی». دانشنامه روایتشناسی، ترجمه ح. صافی. تهران: علم. Bakhtin, M. 1996. The Dialogic Imagination: Four Essays,M. Holquist (ed.). Austin: University of Texas Press. Baldick, C. 2001. The concise Oxford dictionary of literary terms. Oxford: Oxford University Press. Barnstone, W. 1993. The poetics of translation: history, theory, practice, New Haven: Yale University Press. Benjamin, W. 2002. "The Task of the Translator". Walter Benjamin (Selected Writings), Vol.1. M. Bullock and M. W. Jennings (eds.). Cambridge: Harvard University Press. Dryden, J. 1987. The Works of Virgil in English. Vol.5. W. Frost & V. A Dearing (eds.). Berkeley & Los Angeles: University of California Press. ________ .2015. Preface to Sylvae. retrieved from https://www.bartleby.com/204/180.html Hacker D. & Sommers N. 2014. The Bedford Handbook. NewYork, Boston: Bedford/St. Martin's. Hatim, B & I. Mason. 1993. Discourse and the Translator, New York: Longman. ______________ . 1997. The Translator as Communicator, London: Routledge. Hatim, B. & Munday, J. 2004. Translation: An advanced resource book, Abingdon: Routledge. Herman, D. 2009. Basic Elements of Narrative. Sussex: Wiley. Hermans, T. 1996. "The translator’s voice in translated narrative". International Journal of Translation Studies. 8(1): 23-48. Holman, C. H. 1985. A Handbook to Literature, Indianapolice: Bobbs_Merill Education Pub. House, J 1989. "Translation Quality Assessment". Reading in Translation Theory. A. Chesterman (ed.). Helsinki: Oy Finn Lectura Ab: 157-161. Manser M. H. (ed.). 1996. Macmillan Student's Dictionary. London: Macmillan. Munday, J. 2001. Introducing Translation Studies: Theories and Applications. New York: Routledge. Newmark, P. 1981. Approaches to Translation. Oxford, New York: Pergam. Nida, E & C. R. Taber. 1969. The Theory and Practice of Translation. Leiden: Brill. Reiss, K. 2000. Translation Criticism, the Potential and Limitations, Trans. By E. F. Rhodes. New York: American Bible Society. Ricoeur, P. 2006. On Translation, Trans. by E. Brennan. London & New York: Routledge. Schleiermacher, F. 2006. retrieved from http://users.unimi.it/dililefi/costazza/programmi/2006-07/Schleiermacher.pdf. Segers, RT. 2000. "The Cultural Turn: The Importance of the Concept "Cultural Identity"". In Under Construction: Links for the Site of Literary Theory (Essays in Honour of Hendrik van Gorp), Leuven: Leuven University Press. Snell-Hornby, M. 1988. Translation Studies: An Integrated Approach. Amsterdam- Philadelphia: J. Benjamins. Szymańska, K. 1916. "How Translations Function: Illusion and Disillusion". Rereading Schleiermacher: Translation, Cognition and Culture,Seruya & Teresa & Justo & José Miranda (eds.). London:Springer. Tomkins, S. 1987. "Script Theory". The Emergence of Personality, J. Arnoff & A. I. Rabin, and R. A. Zucker (eds.). New York: Springer Publishing Company: 147–216. Urbom. R. (Ed.) 2005. Oxford American Wordpower Dictionary, Oxford: Oxford University Press. Venuti, L. 1995. The Translator's Invisibility: A History of Translation, London & New York: Routledge. _______. 1998. The Scandals of Translation: Towards an Ethics of Difference, London & New York: Routledge. _______ . 2001. "Strategies of Translation". In Routledge Encyclopedia of Translation Studies, M. Baker & G. Saldanha (eds.). 2nd ed. London and New York: Routledge: 240-244. Wedgwood, H. 1872. A Dictionary of English Etymology. London: Trübner. Žižek, S. 2008. The Sublime Object of Ideology, London: Verso.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 836 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 719 |