پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 766 |
| تعداد مقالات | 7,260 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,623,788 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,093,895 |
ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم دوروم بر اساس عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 52، آذر 1403، صفحه 249-264 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2024.28213.1832 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا محمدی* 1؛ لیا شوشتری2؛ سوسن صالحی3؛ علیرضا پورابوقداره4؛ علیرضا اطمینان2 | ||
| 1عضو هیات علمی /سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی | ||
| 2گروه بیوتکنولوژی و به‌نژادی گیاهی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری، گروه بیوتکنولوژی و به‌نژادی گیاهی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران | ||
| 4موسسه تحقیقات اصالح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: گندم دوروم (Triticu turgidum L. Subsp. Durum) تنها گونه تتراپلوئید گندم بوده که دارای ارزش غذایی بالایی می-باشد. با توجه به سازگاری بالای این گیاه زراعی به شرایط آب و هوایی مدیترانه دستیابی به ارقام پر پتانسیل و پایدار نقش مهمی در توسعه سطح زیر کشت و به دنبال آن افزایش میزان تولید آن دارد. ارزیابی تنوع ژنتیکی به عنوان یکی از ارکان اصلی هر برنامه به‌نژادی در نظر گرفته شده و اطلاعات مفیدی در رابطه با ساختارهای جمعیت و همچنین ویژگی‌های رشدی و زراعی در مواد ژنتیکی موجود فراهم می‌کند. در این راستا، هدف از اجرای این پژوهش بررسی تنوع ژنتیکی موجود در مجموعه‌ای از ژنوتیپ‌های گندم دوروم بر اساس صفات زراعی و مورفولوژیک بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش تنوع مورفولوژیکی و زراعی 172 ژنوتیپ گندم دوروم به همراه چهار رقم زراعی (تابش، ساجی، ذهاب و سپند) طی دو سال زراعی (1402-1401 و 1403-1402) و در شرایط مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت. تمامی ژنوتیپ‌ها در یک آزمایش حجیم شده (آگمنت) و در قالب هفت بلوک ناقص کشت شدند. پس از اندازه‌گیری صفات مختلف داده-های آزمایشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی، از برخی از آماره‌های ژنتیکی شامل صریب تغییرات محیطی، ضریب تغییرات فنوتیپی، ضریب تغییرات ژنوتیپی، پیشرفت ژنتیکی و پیشرفت ژنتیکی بر مبنای میانگین استفاده شد. علاوه‌براین، از شاخص MGIDI به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های مطلوب از نظر تمامی صفات اندازه‌گیری شده استفاده شد. یافته‌های تحقیق: نتایج به دست آمده نشان داد که اختلاف معنی‌داری از نظر تعداد روز تا ظهور سنبله، دوره پر شدن دانه، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه وجود داشت. بیشترین میزان ضرایب تغییرات فنوتیپی (PCV) و ژنوتیپی (GCV) مربوط به صفات عملکرد و اجزای عملکرد بود. مقادیر وراثت‌پذیری برای بیشتر صفات اندازه‌گیری شده در هر دو سال زراعی در گروه متوسط و بالا برآورد شد. علاوه براین، صفات عملکرد دانه و ارتفاع بوته در سال اول و وزن هزار دانه، تعداد سنبله و تراکم سنبله در سال دوم دارای بیشترین مقادیر بازده ژنتیکی برآورده شده بودند. به منظور انتخاب ژنوتیپ‌های برتر از مدل فاصله ژنوتیپ-ایدئوتیپ چند صفتی (MGIDI) استفاده شد و نتایج به‌دست آمده از این مدل نشان داد 26 ژنوتیپ (شماره‌های 5، 8، 13، 14، 16، 20، 21، 26، 51، 81، 86، 87، 91، 92، 95، 96، 97، 99، 100، 102، 103، 155، 158، 163، 166 و 174) از نظر تمامی صفات اندازه‌گیری شده نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها برتر بودند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای و سایر نتایج به دست آمده از این پژوهش می‌توان اظهار داشت ژنوتیپ‌های شماره 102، 100، 92، 87، 21، 174، 86، 8، 14 و 5 به عنوان ژنوتیپ‌های ایده‌آل برای شرکت در برنامه‌های به‌نژادی آتی در گندم دوروم مورد استفاده قرار گیرند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ژرم‌پلاسم؛ تنوع ژنتیکی؛ تجزیه خوشه‌ای؛ مدل MGIDI؛ بازده ژنتیکی؛ گندم دوروم | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 132 |
||