تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 741 |
تعداد مقالات | 7,030 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,096,620 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,780,252 |
سنجش و ارزیابی پایداری نظام زراعی کشت برنج با استفاده از روش شاخص ترکیبی (مورد مطالعه: شهرستان لاهیجان) | ||
تحقیقات غلات | ||
دوره 12، شماره 4، اسفند 1401، صفحه 333-348 اصل مقاله (353.89 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2023.25094.1777 | ||
نویسندگان | ||
خیزران حسنپور1؛ رضا اسفنجاری کناری* 2؛ محمد کریم معتمد3 | ||
1دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
2استادیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
3دانشیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه: در دهههای گذشته افزایش استفاده از بذرهای پربازده، کودهای شیمیایی، آفتکشها و آب، بههمراه هزینههای بالای تولید، عملکرد محصولات کشاورزی را بهطور چشمگیری افزایش داده است که این امر منجر به افزایش وابستگی به مصرف نهادههای تجدیدناپذیر در بخش کشاورزی و تخریب محیط زیست شده است. از اینرو سنجش پایداری و شناخت عوامل موثر بر آن میتواند در تدوین سیاستها و راهبردهای کشاورزی پایدار نقش مهمی را ایفا کند. با این رویکرد مطالعه حاضر به سنجش و ارزیابی پایداری نظام زراعی کشت برنج در شهرستان لاهیجان پرداخته است. مواد و روشها: اطلاعات مورد نیاز این تحقیق بهصورت مصاحبه حضوری و با تکمیل پرسشنامه از کشاورزان شالیکار شهرستان لاهیجان در سال زراعی 1400 جمعآوری شد. برای تعیین حجم نمونه از روش نمونهگیری طبقهای متناسب با حجم استفاده شد. در ادامه الگوی بهینه برای هر کشاورز با استفاده از شاخص ترکیبی به روش انحراف از مقدار بهینه، مشخص و در انتها بهمنظور تعیین وزن شاخصهای اجتمـاعی، اقتصـادی و اکولوژیک از روش فرآینـد تحلیـل سلسله مراتبی یا AHP (Hierarchical Analysis Process) استفاده شد. یافتههای تحقیق: نتـایج محاسبه وزن شاخصها نشان داد که شاخصهای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بهترتیب با وزن 558/0، 320/0 و 122/0 بیشترین اهمیت را در ارزیابی سطح پایداری نظام تولید برنج داشتند. افزون بر این، نتایج نشان داد که ارقام بومی و کممحصول از نظر شاخصهای پایداری وضعیت مطلوبتری داشتند و کشاورزانی که از عملیـات مـدیریت اگرواکولوژیـک بهره بردهاند، از نظر پایداری اکولوژیک و اقتصادی و نیز پایـداری کـل در سـطحی بالاتر قرار گرفتند. ضمن آن که بر اساس نتایج این تحقیق، کشاورزان دارای اراضی یکجا و متمرکز از نظر پایداری اقتصادی و پایداری کل، دارای وضعیت مطلوبتری بودند. مقایسه شاخصهای مدیریتی نیز نشان داد که زیرشاخص مدیریت اگرواکولوژیک بیشترین اهمیـت را در بـین زیرشاخصهای اکولوژیک داشت و در بین زیرشاخصهای اجتماعی نیـز مشارکت روستایی دارای اهمیت بیشتری بود. همچنین زیرشاخص حاشیه سود ناخالص نیز در بین زیرشاخصهای اقتصادی وزن نسبی بیشتری را دارا بود. نتیجهگیری: نتایج این تحقیق نشان داد که شرکت در کلاسهای ترویجی در پایداری کشت برنج تاثیر مستقیم و معنیداری داشت و علاوه بر این، کشاورزانی که از عملیـات مـدیریت اگرواکولوژیـک بهره بردهاند، در سـطح پایداری مطلوبتری قرار داشتند. بنابراین، پیشنهاد میشود خدمات حمایتی و مهارتهای عملیات پایدارمحور در بین کشاورزان تقویت شود و استفاده بیشتر از عملیات مدیریت اگرواکولوژیک در سطح مزرعه تشویق و ترویج شود. همچنین، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که کشاورزانی که دارای اراضی یکجا و متمرکزی بودند، از نظر پایداری اقتصادی و پایداری کل وضعیت مطلوبتری داشتند. بنابراین حرکت به سوی اندازههای بزرگتر مزرعه میتواند تاثیر مثبت بر پایداری کشت برنج داشته باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
مدیریت اگرواکولوژیک؛ شاخص ترکیبی؛ فرآینـد تحلیـل سلسله مراتبی؛ شهرستان لاهیجان | ||
مراجع | ||
Abdollahzadeh, G., Kalantari, K., Fisher, R., Asadi, A. and Daneshvar-Ameri, Zh. 2012. Spatial patterns of agricultural development: Application of the composite index approach (A case study of Fars province). Journal of Agricultural Science and Technology, 14(1), pp. 51-64. https://dorl.net/dor/20.1001.1.16807073.2012.14.1.13.3.
Alibeigi, A.H. and Baboli, M. 2009. An assessing the sustainability of agriculture practiced by wheat growing farmers in Sarpole-Zahab township (Application of DSR model). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 39(1), pp. 111-122. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20084838.1387.39.1.11.1.
Arabioun, A.A.Gh., Kalantari, Kh., Asadi, A. and Shaaban Ali Fami, H. 2010. Measuring sustainability level of wheat cropping system in Fars province and determining affecting factors. Iranian Agricultural Extension and Education Journl, 5(2), pp. 17-28. [In Persian].
Bahadori Ghezeljeh, M., Zarifian, Sh., Kohestani, H. and Kalantari, Kh. 2018. Identification of economic and social sustainability indicators of small-scale family farming. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 49(1), pp. 165-177. [In Persian]. https://doi.org/10.22059/IJAEDR.2018.243238.668501.
Bulluck, L.R., Brosius, M., Evanylo, G.K. and Ristaino, J.B. 2002. Organic and synthetic fertility amendments influence soil microbial, physical and chemical properties on organic and conventional farms. Applied Soil Ecology, 19(2), pp. 147-160. https://doi.org/10.1016/S0929-1393(01)00187-1.
Dantsis, T., Douma, C., Giourga, C., Loumou, A. and Polychronaki, E.A. 2010. A methodological approach to assess and compare the sustainability level of agricultural plant production systems. Ecological Indicators, 10(2), pp. 256-263. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2009.05.007.
Esty, D.C., Levy, M.A., Srebotnjak, T. and de Sherbinin, A. 2005. Environmental Sustainability Index: Benchmarking National Environmental Stewardship. Yale Center for Environmental Law and Policy. New Haven.
Gulaliyev, M.G., Abasova, S.T., Samedova, E.R., Hamidova, L.A., Valiyeva, S.A. and Serttash, L.A. 2019. Assessment of agricultural sustainability (Azerbaijan case). Bulgarian Journal of Agricultural Science, 25(Suppl. 2), pp. 80-89.
Hassanshahi, H., Irvani, H. and Kalantari, Kh. 2009. An Assessment of the levels of farming system sustainability among wheat growing farmers in agricultural production cooperatives (Fars province).
Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 40(2), pp. 135-143. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20084838.1388.40.2.13.2.
Qiu, H.J., Zhu, W.B., Wang, H.B. and Cheng, X. 2007. Analysis and design of agricultural sustainability indicators system. Agricultural Sciences in China, 6(4), pp. 475-486. https://doi.org/10.1016/S1671-2927(07)60072-8.
Irvani, H. and Darban-Astaneh, A.R. 2004. Measurment, analysis and explaition of the sustainability of farming systems (Case study: Wheat production, Tehran province). Iranian Journal of Agriculture Science, 35(1), pp. 39-52. [In Persian].
Kamkar, B. and Mahdavi Damghani, A.M. 2017. Basics of Sustainable Agriculture. Jahad Daneshgahi of Mashhad Press, Mashhad, Iran. 316 p.[In Persian].
Ko, T.G. 2005. Development of a tourism sustainability assessment procedure: A conceptual approach. Tourism Management, 26(3), pp. 431-445. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2003.12.003.
Korfmacher, K.S. 2000. Farmland preservation and sustainable agriculture: Grassroots and policy connections. American Journal of Alternative Agriculture, 15(1), pp. 37-43. https://doi.org/10.1017/S0889189300008444.
Lugandu, S. 2013. Factors influencing the adoption of conservation agriculture by smallholder farmers in Karatu and Kongwa districts of Tanzania. Proceedings of the REPOA’s 18th Annual Research Workshop, 3-4 April 2013, Dar es Salaam, Tanzania.
Movahedi, R., Amiri Bavandpour, N. and Naderi Mehdeei, K. 2016. Factors affecting the agricultural sustainability of wheat farms in Kermanshah county. Geography and Environmental Sustainability, 6(1), 97-111. [In Persian].
Mohammadi, F. 2018. Environmental sustainability and its realization factors in the agricultural sector (Case study: Pakdasht county). Agricultural Economics and Development, 26(1), pp. 247-267. [In Persian]. https://doi.org/10.30490/AEAD.2018.65206.
Hoseini, S.M., Naderi Mahdiei, K. and Kalantari, k. 2007. A study of ecological sustainability of smallholder farming system in Saleh Abad district, Hamadan. Iranian Journal of Agriculture Science, 2-38(3), pp. 91-98. [In Persian].
Nardo, M., Saisana, M., Saltelli, A., Tarantola, S., Hoffman, A. and Giovannini, E. 2008. Handbook on Constructing Composite Indicators: Methodology and User Guide. OECD Publishing. JRC 47008.
OECD. 2001. Environmental Indicators for Agriculture. Vol. 3. Methods and Results. Organisation for Economic Co-operation and Development. OECD Publication, France.
Pretty, J.N. 1995. Regenerating Agriculture: Policies and Practice for Sustainability and Self-Reliance. Joseph Henry Press. 336 p.
Riesgo, L. and Gomez-Limon, J.A. 2006. Multi-criteria policy scenario analysis for public regulation of irrigated agriculture. Agricultural Systems, 91(1-2), pp. 1-28. https://doi.org/10.1016/j.agsy.2006.01.005.
Rohani, H., Ghorbani, M. and Kohensal, M. 2021. Analysis of the effective factors on dimensions of sustainable agricultural development in Khorasan Razavi province, using seemingly unrelated regression equations. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 52(1), pp. 33-52. [In Persian]. https://doi.org/10.22059/IJAEDR.2021.308780.668977.
Roy, R., Weng Chan, N. and Xenarios, S. 2016. Sustainability of rice production systems: An empirical evaluation to improve policy. Environment, Development and Sustainability, 18, pp. 257-278. https://doi.org/10.1007/s10668-015-9638-x.
Saltiel, J, Bauder, J.W. and Palakovich, S. 1994. Adoption of sustainable agricultural practices: Diffusion, farm structure and profitability. Rural Sociology, 59(2), pp. 333-349. https://doi.org/10.1111/j.1549-0831.1994.tb00536.x.
Todorova, A. 2005. Economic and social effects of land fragmentation on Bulgarian agriculture. Journal of Central European Agriculture, 6(4), 555-562.
Van Passel, S., Nevens, F., Mathijs, E. and Van Huylenbroeck, G. 2007. Measuring farm sustainability and explaining differences in sustainable efficiency. Ecological Economics, 62(1), pp. 149-161. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2006.06.008.
Vesterby, M. 1997. Farm Machinery. In: Anderson, M. and Magleby, R. (Eds.). Agricultural Resources and Environmental Indicators, 1996-97. Agricultural Handbook No. 712. U.S. Department of Agriculture (USDA). pp. 142-153.
Zulfiqar, F. and Thapa, G.B. 2017. Agricultural sustainability assessment at provincial level in Pakistan. Land Use Policy, 68, 492-502. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2017.08.016.
Javadi Baghi, S., Motamed, M. K., & Ghorbani Piralidehi, F. (2022). Investigating effective factors on achieving sustainable agriculture in rice production in Guilan province (Case study: Rasht city). CerealResearch,12(2),167-185. https://doi.org/10.22124/cr.2023.23668.1755. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 336 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 237 |