پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 708 |
| تعداد مقالات | 6,658 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,203,779 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,315,478 |
اثر روش کاشت و کود نیتروژن بر کارایی مصرف تابش، بیلان انرژی، ویژگی‌های خاک و عملکرد دانه گندم (Triticum aestivum L.) | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 12، شماره 4، اسفند 1401، صفحه 367-382 اصل مقاله (368.78 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2023.25076.1776 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدحسین ندیمی دفرازی1؛ مسعود اصفهانی* 2؛ غلامرضا محسن آبادی3؛ علی اعلمی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| 2استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| 3دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: امنیت غذا بهدلیل افزایش سریع جمعیت و تغییر شرایط آب و هوایی، خشک‌سالی و تنش گرما تبدیل به یکی از مهم‌ترین مسائل جهانی شده است. غلات و به‌ویژه گندم از جمله تولیدات راهبردی و مهم کشاورزی محسوب می‌شوند و در الگوی غذایی و امنیت غذایی بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. افزایش مکانیزاسیون، بهبود روش‌های تولید و مصرف گسترده کودها طی قرن بیستم، به افزایش تولید گیاهان زراعی کمک زیادی کرده و تولید محصولات کشاورزی نتیجه عملکرد پیچیده میان عوامل مختلف محیطی مانند ویژگی‌های خاک و عملیات مدیریتی است. روش‌های مختلف خاک‌ورزی اثرات متفاوتی بر تولید محصول در زراعت دیم دارند. نیتروژن یکی از مهم‌ترین عناصر غذایی در تولید گیاهان زراعی است که بر رشد و عملکرد گیاه تأثیرگذار است. هدف از اجرای این آزمایش، تعیین مناسب‌‌ترین روش کاشت و میزان کود نیتروژن بر عملکرد دانه گندم و ویژگی‌های خاک بود. مواد و روش ها: به‌منظور بررسی اثر روش کاشت جوی و پشته و مسطح و میزان کود نیتروژن بر ویژگی‌های خاک، کارایی مصرف تابش، بیلان انرژی و عملکرد دانه گندم رقم کوهدشت، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های زراعی 1399-1398 و 1400-1399 در یک مزرعه آزمایشی در حومه شهر رستم آباد رودبار استان گیلان به‌صورت دیم اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل روش کاشت جوی و پشته (بستربلند) و کاشت مسطح و کود نیتروژن در چهار سطح صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره بودند. صفات گیاهی و سایر شاخص‌های مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، کارایی محصول‌دهی، کارایی مصرف تابش، محتوای پروتئین دانه، عملکرد زیستی، عملکرد دانه، جرم مخصوص ظاهری خاک، تخلخل خاک و بیلان انرژی بودند. یافته های تحقیق: نتایج این آزمایش نشان داد که در تیمار 225 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در روش کاشت جوی و پشته بیشترین ارتفاع بوته (3/66 سانتی‌متر)، عملکرد دانه (4908 کیلوگرم در هکتار)، وزن هزار دانه (40 گرم)، پروتئین دانه (11 درصد)، کارایی محصول‌دهی (88 دانه در گرم وزن خشک سنبله)، کارایی مصرف تابش (05/2 گرم بر مگاژول) و عملکرد زیستی (11349 کیلوگرم در هکتار) بهدست آمد. روش کاشت جوی و پشته باعث افزایش جرم مخصوص ظاهری خاک (16/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب) و کاهش تخلخل خاک شد. از لحاظ مجموع انرژی مصرفی جهت تولید گندم، کمترین و بیشترین مقدار به‌ترتیب مربوط به روش جوی و پشته و مسطح (به‌ترتیب 1/11681 و 8/13606 مگاژول در هکتار) بود. علاوه بر این، بیشترین مقدار انرژی مصرفی در روش مسطح، به‌ترتیب به کود نیتروژن (51 درصـد) و سوخت (19 درصد) اختصاص یافت. نتیجه گیری: افزایش میزان مصرف کود نیتروژن از طریق توسعه سریع پوشش گیاهی با دستیابی سریع به حداکثر شاخص سطح برگ، باعث افزایش تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و جذب حداکثر تابش شد که در نهایت باعث افزایش کارایی مصرف تابش، ماده خشک گیاهی و عملکرد دانه شد. خاک‌ورزی به روش جوی و پشته بهدلیل به حداقل رساندن تردد ماشین‌آلات روی زمین، با کاهش عملیات آماده‌سازی خاک، باعث کاهش ساعت و انرژی مورد نیاز کار ماشین‌آلات در هر هکتار نسبت به روش کاشت مسطح شد. همچنین روش جوی و پشته همراه با کود نیتروژن باعث افزایش وزن مخصوص ظاهری خاک و کاهش تخلخل خاک شد. با توجه به نتایج این آزمایش، بهنظر می‌رسد که آماده‌سازی زمین به روش جوی و پشته همراه با مصرف 225 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار، بهدلیل برخورداری از شرایط مساعد آب و هوایی، از نظر عملکرد دانه و سایر صفات و شاخص‌های مورد مطالعه برای زراعت گندم رقم کوهدشت در منطقه مورد مطالعه مناسب‌تر باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انرژی؛ جرم مخصوص ظاهری خاک؛ کارایی استفاده از تابش؛ کارایی محصول دهی؛ گندم دیم | ||
| مراجع | ||
|
Acreche, M.M., Briceno-Felix, G., Martin Sanchez, J.A. and Slafer, G.A. 2008. Physiological bases of genetic gains in Mediterranean bread wheat yield in Spain. European Journal of Agronomy, 28, pp. 162-170. https://doi.org/10.1016/j.eja.2007.07.001.
Ali, M., Ali, L., Waqar, M. Q. and Ali, M. A. 2012. Bed planting: A new crop establishment method for wheat (Triticum aestivum L.) in cotton-wheat cropping system of southern Punjab. International Journal of Agriculture and Applied Science, 4(1), pp. 8-14.
Asadi, S., Aynehband, A. and Rahnama Ghahfarokhi, A. 2013. Wheat yield response to the competition stress and different levels of nitrogen. Iranian Journal of Field Crops Research, 11(2), pp. 365-376. [In Persian]. http://doi.org/10.22067/GSC.V11I2.26152.
Bakker, D.M., Hanilton, G.J., Joulbrooke, D.J. and Spamn, C. 2005. The effect of raised beds on soil structure, water lodging, and productivity on duplex soils in western Australia. Australian Journal of Soil Research, 43, pp. 575-585. https://doi.org/10.1071/SR03118.
Bannayan Aval, M., Hajmohammadnia Ghalibaf, K., Yaghoubi, F., Rashidi, Z. and Valaie, N. 2020. Effect of tillage systems and residue management on soil water conservation, yield and yield components of wheat. Iranian Journal of Field Crops Research, 18(1), pp. 71-83. [In Persian]. https://doi.org/10.22067/gsc.v18i1.78442.
Bozorgi Hossein Abad, A., Mondani, F., Saeedi, M., Heidari, H. and Bagheri, A. 2017. Study of radiation absorption and use efficiency of wheat cultivars (Triticuma estivum L.) under nitrogen fertilizer effect. Journal of Plant Ecophysiology, 11(37), pp. 202-216. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085958.1398.11.37.19.1.
Fahong, W., Xuqin, W. and Sayre, K. 2004. Comparison of conventional, flood irrigated, flat planting with furrow irrigated, raised bed planting for winter wheat in China. Field Crops Research, 87, pp. 35-42. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2003.09.003.
FAO. 2020. FAOSTAT. http://www.fao.org/giews/countrybrief/country.jsp?code=IRN.
Ferrante, A., Savin, R. and Slafer, G.A. 2015 . Relationship between fruiting efficiency and grain weight in durum wheat. Field Crops Research, 177, pp. 109-116. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2015.03.009.
Guo, S., Jiang, R., Qu, H., Wang, Y., Misselbrook, T., Gunina, A. and Kuzyakov Y. 2019. Fate and transport of urea-N in a rain-fed ridge-furrow crop system with plastic mulch. Soil Tillage Research, 186, pp. 214-223. https://doi.org/10.1016/j.still.2018.10.022.
Hatfield, J.L., and Prueger, J.H. 2004. Nitrogen over-use, under-use, and efficiency. Proceedings of the 4th international Crop Science Congress, Sep. 26- Oct. 1, Brisbane, Australia.
Heidarpour N., Ghasemi Mobtaker, H. and Toushih, V. 2016. Effects of different tillage methods on dryland wheat yield and soil physical properties in wheat – fallow rotation in Kurdistan. Journal of Soil Management and Sustainable Production, 5(4), pp. 61-77. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23221267.1394.5.4.4.1.
Hosseinpour, T., Rahmati1, M., Ahmadi, A. and Doolatshah, J. 2018. Effects of different nitrogen application rates and supplemental irrigation on agronomic characteristics and grain yield of bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under rainfed conditions. Iranian Dryland Agronomy Journal, 7(1), pp. 15-31. [In Persian]. https://doi.org/10.22092/IDAJ.2018.116230.187.
Iran Agricultural Statistics. 2020. Iran Agricultural Statistics. Vol. 1. Crop Products. Ministry of Agriculture Jihad. Tehran. Iran. [In Persian].
Joudi, M., Shiri, M. and Kamrani, M. 2016. Fruiting efficiency in Iranian wheat cultivars: Genetic changes over time and associations with agronomic traits. Journal of Agronomy, 15(1), pp. 19-25. https://doi.org/10.3923/ja.2016.19.25.
Kazemi, H., Alizadeh, P. and Nehbandani, A. 2016. Assessing energy flow in rainfed and irrigated wheat fields of Shahrekourd township under two tillage systems. Journal of Agroecology, 8(2), pp. 281-295. [In Persian]. https://doi.org/10.22067/jag.v8i2.48219.
Khan, M.S., Zaidi, A. and Wani, P.A. 2007. Role of phosphate-solubilizing microorganisms in sustainable agriculture-a review. Agronomy for Sustainable Development, 27, pp. 29-43. https://doi.org/10.1051/agro:2006011. Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M. and Azimzadeh, S.J., 2020. Effect of different tillage systems on wheat yield and some soil physical characteristics in a fallow-wheat rotation under rainfed condition. Journal of Agroecology, 12(2), pp. 299-317. [In Persian]. https://doi.org/10.22067/jag.v12i2.52175.
Kopittke, P.M., Menzies, N.W., Wang, P., McKenna, B.A. and Lombi, E. 2019. Soil and the intensification of agriculture for global food security. Environment International, 132, 105078. https://doi.org/10.1016/j.envint.2019.105078.
Lesk, C., Rowhani, P. and Ramankutty, N. 2019. Influence of extreme weather disasters on global crop production. Nature, 529, pp. 84-87. https://doi.org/10.1038/nature16467.
Moinoddini, S.S., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M. and Borzouei, A. 2022. The effects of Ttillage and N application rate on soil quality in corn-canola-corn rotation. Journal of Agroecology, 13(4), pp. 619-630. [In Persian]. https://doi.org/10.22067/jag.v1i1.45219.
Moradi Telavat, M.R., Siadat, A. 2013. Growth and nitrogen use efficienc response of wheat (Triticum aestivum L.) and wild mustard (Sinapis arvensi L.) to increased nitrogen levels. Journal of Crops Improvement, 13(2), pp. 111-124. [In Persian]. https://doi.org/10.22059/jci.2013.36103.
Mousavi Boogar, A.A., Jahansouz, M., Mehrvar, M., Hossinpur, R. and Madadi, R. 2012. Study the soil physical properties and some wheat cultivars grain yield under different tillage systems. Journal of Agronomy and Plant Breeding, 8 (2), 11-20.
Rajabi, M.H., Zeinali, A. and Soltani, E. 2012. Evaluation of energy use in wheat production in Gorgan. Journal of Plant Production, 19(3), pp. 143-171. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23222050.1391.19.3.9.9.
Rossi, A.R., Ungaro, A., De Innocentiis, S., Crosetti, D. and Sola, L., 2004. Phylogenetic analysis of Mediterranean Mugilids by allozymes and 16S rRNA genes investigation: Are the Mediterranean species of Liza monophyletic? Biochemical Genetics, 42, pp. 301-313. https://doi.org/10.1023/b:bigi.0000039806.12756.81.
Roustai, M., Hossaini, K., Hossainpour, T., Katata, M., Hassanpour-Hossni, M., Amiri, A., Khalilzadeh, Gh., Mohammadi, M., Naraki, F., Mahfoosi, B., Torabi, M., Banisadr, N., Mokhtarpour, H. and Vahabzadeh, M. 2001. Introduction of a new bread wheat cultivar, Kohdasht. Seed and Plant Journal, 17(2), pp. 230-233. [In Persian].
Sadeghi, H. and Kazemeini, A.R. 2011. Effect of crop residue management and nitrogen fertilizer on grain yield and yield components of two barley cultivars under dry land conditions. Iranian Journal of Crop Sciences, 13(3), pp. 436-451. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.15625540.1390.13.3.1.9.
Sanchez, V., Serrano A., Suarez M., Hernanz J.L. and Navarrete L. 2007. Economics of reduced tillage for cereal and legume production on rainfed farm enterprises of different sizes in semiarid conditions. Soil and Tillage Research, 78, pp. 120-180. https://doi.org/10.1016/j.still.2006.12.007.
Sayre, K.D. 1998. Ensuring the Use of Sustainable Crop Management Strategies by Small Wheat Farmers in the 21st Century. Wheat Special Report, No. 48. Mexico.
Sepidedam, S., Ramroudi, M. 2016. Effects of tillage systems and nitrogen fertilizer on yield, yield components and seed protein of wheat. Journal of Applied Research of Plant Ecophysiology, 2(2), pp. 33-46. [In Persian]. URL: http://arpe.gonbad.ac.ir/article-1-162-fa.html.
Shekoofa, A., and Emam, Y. 2008. Effects of nitrogen fertilization and plant growth regulators (PGRs) on yield of wheat (Triticum aestivum L.) cv. Shiraz. Journal of Agricultural Science and Technology, 10, pp. 101-108. https://dorl.net/dor/20.1001.1.16807073.2008.10.2.6.0.
Sharefee, Z., Eslami, S.V., Jami AL-Ahmadi, M. and Mahmoodi, S. 2018. Effect of different tillage methods and cover crop types on yield and yield components of wheat. Iranian Journal of Field Crops Research, 16(1), pp. 217-228. [In Persian]. https://doi.org/10.22067/gsc.v16i1.62248.
Slafer, G.A., Elia, M., Savin, R., Garcia, A. and Terrile, I. 2015. Fruiting efficiency: An alternative trait to further rise whea yield. Food and Energy Security, 4, pp. 92-109. https://doi.org/10.1002/fes3.59.
Sun, Y., Mi, W., Su, L., Shan, Y. and Wu, L. 2019. Controlled-release fertilizer enhances rice grain yield and N recovery efficiency in continuous non- flooding plastic film mulching cultivation system. Field Crops Research, 231, pp. 122-129. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2018.11.013.
Terrile, I.I., Miralles, J.D. and Gonzalez, F.G. 2017. Fruiting efficiency in wheat (Triticum aestivum L.): Trait response to different growing conditions and its relation to spike dry weight atanthesis and grain weight at harvest. Field Crops Research, 200, pp. 86-96. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2016.09.026.
Tsubo, M., Walker, S. and Ogindo, H.O. 2005. A simulation model of cereal–legume intercropping systems for semi-arid regions. II. Model application. Field Crops Research, 93, pp. 23-33. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2004.09.002.
Villamil, M.B., Little, J. and Nafziger, D.E. 2015. Corn residue, tillage, and nitrogen rate effects on soil properties. Soil and Tillage Research, 151, pp. 61-66. https://doi.org/10.1016/J.STILL.2015.03.005.
Wang, F., He, Z., Sayre, K., Li, S., Si, J., Feng, B., & Kong, L. A. 2009. Wheat cropping systems and technologies in China. Field Crops Research, 111, 181-188. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2008.12.004.
Yadi, E., Barari Tari, D. and Mahmoudi, M. 2021. Investigating the amount of energy consumption and the relationship between input and output energy in wheat production. Journal of Plant Production Science, 11(2), pp. 59-74. [In Persian]. https://doi.org/10.2./jpps.2022.691243. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 129 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 145 |
||