تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 755 |
تعداد مقالات | 7,144 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,301,713 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,921,033 |
اثر مقادیر کود نیتروژن و محلولپاشی مپیکوات کلراید بر شاخصهای مقاومت به خوابیدگی بوته، عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی | ||
تحقیقات غلات | ||
دوره 12، شماره 3، آذر 1401، صفحه 225-240 اصل مقاله (270.68 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2023.23747.1756 | ||
نویسندگان | ||
مرصاد قناعتی گیل پردسری1؛ مسعود اصفهانی* 2؛ علی اعلمی3 | ||
1دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
2استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
3دانشیار، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه: برنج از غلات با ارزش و راهبردی است که نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی بیش از 50 درصد از مردم دنیا دارد. روشهای جدید تولید برنج نیازمند عملیات مدیریتی پایدار هستند. نقش نیتروژن بهعنوان یک عنصر کلیدی تعیین کننده برای رسیدن به عملکرد مطلوب، ضروری است و مپیکوات کلراید نیز بهعنوان یک تنظیم کننده مصنوعی رشد، یکی از ابزارهای مدیریتی مهم در کاهش خسارت تنشها و برای غلبه بسیاری از مشکلات زراعی از جمله خوابیدگی بوته است که باعث کاهش فاصله میانگرهها در ساقه اصلی و پنجهها میشود. هدف از اجرای این آزمایش، بررسی اثر کود نیتروژن و مپیکوات کلراید بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخصهای مقاومت به خوابیدگی بوته در برنج بود. مواد و روش ها: بهمنظور بررسی اثر مقادیر کود نیتروژن و محلولپاشی ماده کندکننده رشد مپیکوات کلراید بر شاخصهای مقاومت به خوابیدگی بوته، عملکرد و اجزای عملکرد دانه برنج رقم هاشمی، آزمایشی به صورت فاکتوریل برپایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1399 در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان در روستای کشلورزل شهرستان رشت، استان گیلان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل مپیکوات کلراید در چهار سطح (بدون محلولپاشی، محلولپاشی در مرحله حداکثر پنجهزنی، محلولپاشی در مرحله آغاز طویلشدن ساقه، محلولپاشی در مراحل حداکثر پنجهزنی+ آغاز طویلشدن ساقه) و نیتروژن (از منبع کود اوره) در سه سطح (13 کیلوگرم در هکتار، 5/32 کیلوگرم در هکتار، 52 کیلوگرم در هکتار) بود. صفات مورد مطالعه نیز شامل ویژگیهای مورفولوژیک (گشتاور خمشی میانگرهها) مرتبط با خوابیدگی میانگرههای سوم و چهارم، مقاومت به شکستگی در نقطه میانی میانگرههای سوم و چهارم، شاخص خوابیدگی بوته، عملکرد دانه، تعداد خوشه در بوته، تعداد کل دانه در خوشه، تعداد دانه پر و پوک در خوشه و وزن هزار دانه بود. یافته های تحقیق: نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (3999 کیلوگرم در هکتار) در تیمار محلولپاشی مپیکوات کلراید در مرحله حداکثر پنجهزنی و مصرف 52 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین عملکرد دانه (2169 کیلوگرم در هکتار) در تیمار بدون محلولپاشی و مصرف 13 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهدست آمد. بیشترین تعداد خوشه در بوته، تعداد دانه و دانه پر در خوشه در تیمار محلولپاشی مپیکوات کلراید در مرحله حداکثر پنجهزنی و مصرف 52 کیلوگرم نیتروژن در هکتار ثبت شد. کمترین تعداد خوشه در بوته و تعداد دانه پر در خوشه در تیمار محلولپاشی مپیکوات کلراید در تیمار طویل شدن ساقه و مصرف 13 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهدست آمد. بیشترین گشتاور خمشی میانگره سوم و چهارم (بهترتیب 1563 و 9/1663 گرم در سانتیمتر) مربوط به تیمار محلولپاشی مپیکوات کلراید در مرحله حداکثر پنجهزنی و در تیمارهای کودی نیز بیشترین گشتاور خمشی میانگره سوم و چهارم (بهترتیب1521 و 6/1581 گرم در سانتیمتر) در تیمار 5/32 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. بیشترین ضخامت میانگره سوم (13/2 میلیمتر)، در تیمار محلولپاشی در مرحله حداکثر پنجهزنی و مصرف 52 کیلوگرم نیتروژن در هکتار ثبت شد. نتیجه گیری: محلولپاشی تنظیمکنندههای رشد گیاهی و مصرف بهینه کود شیمیایی نیتروژن در برنج، ضمن جلوگیری از کاهش عملکرد، میتواند به بهبود مقاومت به خوابیدگی بوته کمک کند. با توجه به نتایج این پژوهش و مقایسه تیمارهای آزمایشی، بهنظر میرسد که مصرف 52 کیلوگرم در هکتار نیتروژن همراه با محلولپاشی مپیکوات کلراید در مرحله حداکثر پنجهزنی، مناسبترین تیمار برای برنج رقم هاشمی به منظور تولید حداکثر عملکرد دانه و بهبود مقاومت به خوابیدگی بوته در شرایط آب و هوایی رشت باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
تغذیه؛ کندکننده رشد؛ گشتاور خمشی؛ مرحله پنجهزنی؛ مرحله طویل شدن ساقه؛ میانگره | ||
مراجع | ||
Amano, T., Zhu, Q., Wang, Y., Inoue, N. and Tanaka, H. 1993. Case studies on high yields of paddy rice in Jiangsu province, China. II. Analysis of characters related to lodging. Journal of Crop Science, 62(2), pp. 275-281. http://doi.org/10.1626/jcs.62.275.##Bahrami, K., Piristeh Anoushe, H. and Imam, Y. 2013. The response of yield and yield components of barley cultivars to Psycocel shoot solution spraying. Journal of Production and Processing of Agricultural and Horticultural Products, 4(12), pp. 27-36. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22518517.1393.4.12.3.9.##Belder, P., Spiertz, J.H., Bouman, B.A., Lu, G. and Tuong, T.P. 2005. Nitrogen economy and water productivity of lowland rice under water-saving irrigation. Field Crops Research, 93, pp. 169-185. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2004.09.022.##Berry, P.M., Sterling, M., Spink, J.H., Baker, C.J., Sylvester-Bradley, R., Mooney, D.J., Tams, A.R. and Ennos, A.R. 2004. Understanding and reducing loding in cereals. Advances in Agronomy, 84, pp. 217-271. https://doi.org/10.1016/S0065-2113(04)84005-7.##Broomand, M., Esfahani, M., Alizadeh, M.R. and Alami, A. 2013. Evaluation of morphological characteristics related to lodging in native and improved rice (Oryza sativa L.) cultivars. Cereal Research, 3(3), pp. 181-195. (In Persian). https://dorl.net/dor/20.1001.1.22520163.1392.3.3.2.3.##Dastan, S., Siavoshi, M., Zakavi, D., Ghanbari Malidarreh, A., Yadi, R., Ghorbannia Delavar, E. and Nasiri, A.R. 2012. Application of nitrogen and silicon rates on morphological and chemical lodging related characteristics in rice (Oryza sativa L.) at North of Iran. Journal of Agricultural Science, 4(6), pp. 11-18. https://dx.doi.org/10.5539/jas.v4n6p12.##Emam, Y. and Karimi Mazraeh Shah, H.R. 1997. Effect of Chloromequat Chloride (CCC), a growth retarder, on growth, development and grain yield of rice. Iranian Journal of Agriculture Science, 28(1), pp. 65-72. [In Persian].##Espindula, M.C., Rocha, V.S., Grossi, J.A.S., Souza, M.A., Souza, L.T. and Favarto, L.F. 2009. Use of growth retardants in wheat. Planta Daninha, 27(2): 379-387. https://doi.org/10.1590/S0100-83582009000200022.##FAO. 2022. World Food and Agriculture. Statistical Yearbook 2022. Food and Agriculture Organization, Rome, Italy. https://doi.org/10.4060/cc2211en.##Faraji, F., Esfahani, M., Kavousi, M., Nahvi, M. and Rabiei, B. 2014. Effect of split application and levels of nitrogen fertilizer on growth indices and grain yield of rice (Oryza sativa cv. Khazar). Iranian Journal of Field Crop Science, 43(2), pp. 323-333. [In Persian]. https://doi.org/10.22059/IJFCS.2012.28492.##Ghanbari-Malidarreh, A., Habibi, E. and Mobasser, H.R. 2012. Response of morphological traits related-lodging of rice (Oryza sativa L.) to chlormequat chloride application time and nitrogen rates in the North of Iran. International Conference on Agriculture, Chemical and Environmental Sciences. Oct. 6-7, Dubai, UAE. pp. 69-72.##Hoshikawa, K. and Wang, S.B. 1990. Studies on lodging in rice plants. I. A jeneral observation on lodged rice culms. Japanese Journal of Crop Science, 59(4), pp. 809-814. https://doi.org/10.1626/jcs.59.809.##Islam, M.S., Peng, S., Visperas, R.M., Erful, N., Bhuiya, M.S.U. and Julwquar, A.W. 2007. Lodging related morphological trait of hybrid rice in a tropical irrigated ecosystem. Field Crops Research, 101(2), pp. 240-248. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2006.12.002.##Jabran, K. and Chauhan, B.S. 2015. Weed management in aerobic rice systems. Crop Protection, 78: 151-163. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2015.09.005.##Ju, X.T., Xing, G.X., Chen, X.P., Zhang, S.L., Zhang, L.J., Liu, X.J., Cui, Z.L., Yin, B., Christiea, P., Zhu, Z.L. and Zhang, F.S. 2009. Reducing environmental risk by improving N management in intensive Chinese agricultural systems. Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 106(9), 3041-3046. https://doi.org/10.1073/pnas.0813417106.##Kashiwagi, T., Sasaki, H. and Ishimaru, K. 2005. Factors responsible for decreasing sturdiness of the lower part in lodging of rice (Oryza sativa L.). Plant Production Science, 8(2), pp. 166-172. https://doi.org/10.1626/pps.8.166.##Kheirjo, A., Shahrokhi, Sh. and Esferm Meshgin Shahr, H. 2018. The effect of the chemical mepiquat chloride on the cotton plant. Quarterly Journal of Applied Chemistry in the Environment, 2(6), pp. 63-68. [In Persian].##Khosravi, Y., Dastan, S., Mobaser, H. and Nasri, M. 2011. Effects of nitrogen stress and cycocel application on lodging related characteristics and grain yield in rice Taroom Deylamani cultivar. Journal of Crop Production Research (Environmental Stresses in Plant Sciences), 3(4), pp. 409-419. [In Persian].##Li, H.J., Zhang, X.J., Li, W.J., Xu, Z.J. and Xu, H. 2009. Lodging resistance in Japonica rice varieties with different panicle types. Chinese Journal of Rice Science, 23(2), pp. 191-196.##Malakouti, M. and Kavousi, M. 2004. Balanced Nutrition of Rice Plant. Sana Publications. [In Persian].##Mubeen, K., Nadeem, M.A., Tanveer, A. and Jhala, A.J. 2014. Effects of seeding time and weed control methods in direct seeded rice. Journal of Animal and Plant Sciences, 24(2), pp. 534-542.##Niknejad, Y., Daneshian, J., Shirani Rad, A.H. and Pirdashti, H. and Arzanesh, M.H. 2016. Evaluation of efficiency of growth promoting bacteria on yield and yield components of rice under deficit irrigation and reduced rate of nitrogen. Applied Field Crops Research, 29(3), pp. 9-19. [In Persian]. https://doi.org/10.22092/AJ.2016.112591.##Ookawa, T. and Ishihara, K. 1992. Varietal difference of physical characteristics of the culm related to loading resistance in paddy rice. Japanese Journal of Crops Science, 61, pp. 419-425. https://doi.org/10.1626/jcs.61.419.##Rabiei, Z., Mohammadian Roshan, N., Sadeghi, S.M., Amiri, E. and Doroudian, H.R. 2021. Effects of potassium and nitrogen fertilizer applications on yield and lodging of rice (Oryza sativa L.) under different irrigation regimes. Journal of Crop Ecophysiology, 15(60), pp. 493-514. [In Persian]. https://doi.org/10.30495/JCEP.2022.689802.##Souza, F.S. and Rosolem, C.A. 2007. Rainfall intensity and mepiquat chloride persistence in cotton. Scientia Agricola, 64(2), pp. 125-130. https://doi.org/10.1590/S0103-90162007000200004.##Stewart, S. 2005. Suggested Guidelines for Plant Growth Regulator Use on Louisiana Cotton. Louisiana Cooperative Extension Service. Publication Number 2918.##Wang, J., Lu, Y.P., Wang, J., Xu, R.X., Li, J., Hu, W. and Tian, X.H. 2018. Effects of elevated nitrogen application on nitrogen partitioning, plant growth, grain quality and key genes involved in glutamate biosynthesis among three rice genotypes. Chilean Journal of Agricultural Research, 78(2), pp. 152-164. http://dx.doi.org/10.4067/S0718-58392018000200152.## | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 424 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 309 |