تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,150,589 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,858,246 |
مقایسۀ کتابهای تصویری «درخت بخشنده» و «دنیا بدون درخت»: با رویکرد بومگرا | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 1، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14، بهمن 1401، صفحه 5-40 اصل مقاله (1.52 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2023.22303.2370 | ||
نویسنده | ||
امیر حسین زنجانبر* | ||
دانش آموخته کارشناسی ارشد، ادبیات کودک و نوجوان، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
رویکرد بومگرا پلی میان ادبیات و علوم زیستمحیطی است. علت انتخاب درخت بخشنده اثر سیلورستاین و دنیا بدون درخت اثر دهریزی بهعنوان موضوع پژوهش این است که هر دوی آنها کتابهای کودک، تصویری، دارای درونمایهای تلویحاً زیستمحیطی و موتیف مشترک درختاند. با توجه به اینکه درخت بخشنده از آثار کلاسیک ادبیات کودک جهان به شمار میآید؛ لذا متن مناسبی برای بررسی آثار مشابه در سایر ملل است. پژوهش حاضر به روش تحلیلیـ توصیفی، اشتراکات و افتراقات بازنماییهای عناصر زیستمحیطی را در آثار مذکور با رویکرد «بومشناسی ژرف» و «اکوفمینیسم» مورد مداقّه قرار میدهد. بومشناسی ژرف را آرِن ناس، فیلسوف نروژی، در تقابل با «بومشناسی سطحی» مطرح کرد. بومشناسی ژرف، درک رابطۀ بین هویت و طبیعت را در گرو یکیانگاریِ خود با چرخۀ بزرگتری موسوم به «خودِ بومشناختی» میداند. اکوفمینیسم با یکیانگاری جایگاه زن و طبیعت در نظام مردسالار، نظریۀ «خودِ بومشناختی» را به بیتوجهی به نقش جنسیت در شکلگیری بحرانهای زیستمحیطی متهم میکند. این مقاله در پی پاسخ به چگونگی بازنمایی عناصر زیستمحیطی و برهمکنش دوگانۀ انسان و طبیعت در داستانهای فوقالذکر است. نتیجۀ پژوهش نشان میدهد، بازنمایی بومشناختیِ غالب در دنیا بدون درخت همراستا با بومگرایی ژرف و در تقابل با اکوفمینیسم است و در درخت بخشنده، همراستا با اکوفمینیسم. | ||
کلیدواژهها | ||
داستان کودک؛ کتاب تصویری؛ نقد بومشناختی؛ بومشناسی ژرف؛ اکوفمینیسم | ||
مراجع | ||
منابع
کتاب مقدس عهد قدیم و عهد جدید. (1401). ترجمۀ فاضلخان همدانی، ویلیام گِلِن و هِنری مِرتِن. تهران: اساطیر.
ایزدی، مریم. (1394). مطالعۀ بومنقدی کتابهای تصویریداستانی ایرانی، پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
پارساپور، زهرا. (1391). «نقد بومگرا رویکردی نو در نقد ادبی». نقد ادبی، 5 (19): 8-26.
پارساپور، زهرا. (1392)الف. دربارۀ نقد بومگرا. ترجمۀ عبدالله نوروزی و حسین فتحعلی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارساپور، زهرا. (1392)ب. نقد بومگرا، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارساپور، زهرا. (1396). ادبیات سبز، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حبیبینسامی، مرتضی. (1393). «بررسی بومگرایانۀ با شبیرو: اثر محمود دولتآبادی». ادبیات پارسی معاصر، 4(6): 95-115.
دهریزی، محمد. (1393). دنیا بدون درخت، با تصویرگری ناهید کاظمی. تهران: علمی و فرهنگی.
ذکاوت، مسیح. (1389). «نظریه بومنقد ادبی آشنایی با مکاتب نوین پژوهشی در بررسی و تحلیل صورت و محتوای آثار ادبی». نخستین همایش ملی ادبیات فارسی و پژوهشهای میانرشتهای، بیرجند. دسترسی در: https://civilica.com/doc/168184.
ذکاوت، مسیح. (1392). «درآمدی بر بومنقد». مجموعه مقالات نخستین همایش ملی نظریه و نقد ادبی در ایران، به کوشش محمود فتوحی. تهران: خانه کتاب. 675-696.
رشیدی، صادق. (1393). مطالعات انتقادی: نظریههای انتقادی معاصر در نقد ادبیات و هنر، تهران: علم.
زنجانبر، امیرحسین؛ ایوب مرادی و نعیمه فلیحی. (1401). «مقایسۀ برگردانهای فارسی داستان کودکانۀ درخت بخشنده: از منظر پیراترجمه». پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی، 12(3): 308- 327.
زنجانبر، امیرحسین و نعیمه فلیحی. (1401). «مقایسۀ ترجمههای فارسی کتاب تصویریِ درخت بخشنده: از منظر برهمکنش عناصر غیرکلامی». نقد زبان و ادبیات خارجی، 19(28): 169- 197.
ژیژک، اسلاوی. (1395). لکان به روایت ژیژک، ترجمۀ فتاح محمدی. زنجان: هزارۀ سوم.
طاهریزاده، علی. (1398). خوانش بومفمینیستی کتابهای تصویری کودکان از فرهنگهای متفاوت: مطالعۀ موردی آثار منتخب از هدی حدادی، ملیسا کستریون و کیو مکلیر، پایاننامه کارشناسی ارشد. گروه زبانهای خارجی. پردیس علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه یزد.
عباسی، زهرا. (1398). تحلیل رمانهای برگزیدۀ گروه سنی «د» و «ه» از مجموعه «رمان نوجوان امروز» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بر اساس نقد بومگرا، پایاننامه کارشناسی ارشد ادبیات کودک و نوجوان. دانشگاه امام رضا.
عمارتیمقدم، داوود. (1387). «اکوکرتیسیزم». فصلنامۀ نقد ادبی، (4): 195- 294.
غفاری، مریم و پرویز اقبالی. (1390). «جنبههای بیانی طبیعت در تصویرسازی کتابهای داستانی کودک در ایران». نگره، (17): 73- 85.
کالی، دیوید. (1398). خرس شمشیربهدست، با تصویرگری جان لوکا فولی. ترجمۀ رضی هیرمندی. تهران: چشمه.
کلیگز، مری. (1399). درسنامۀ نظریۀ ادبی، ترجمه جلال سخنور و الاهه دهنوری و سعید سبزیان. تهران: اختران.
کرمستجی، عاطفه. (1395). بررسی کتابهای تصویریداستانی کودک ایرانی با رویکرد بومنقد، پایاننامه کارشناسی ارشد ادبیات کودک و نوجوان. دانشگاه هرمزگان.
گلرویی، یغما (1382). پرنده بیپرنده، تهران: دارینوش.
معینی، سولماز؛ احمد رضی و رضا چراغی. (1400). «ضرورتها و الزامات نقد زیستمحیطی با نگاهی به کاستیهای آن در مقالات ایرانی». نقد ادبی، 14(54): 145-188.
مکدونالد، روت. کی. (1380). «معنای ریشهای درخت بخشنده». ترجمۀ رضی هیرمندی. پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، (24): 57- 68.
Aslan, E.U. and B. Bas. (2020). “Ecocritical approach to children’s literature: Example of “I am a Hornbeam Branch”. Educational Research and Reviews, 15(12): 711-720. 10.5897/ERR2020.4063 Barry, P. (2009). Beginning Theory: An Introduction to Literary and Cultural Theory, Manchester University Press. PDF. Boudreaux, B. (2006). The Represention of Environment in Children’s Literature, University of new orleans. Buell, L. (1995). The Rise Fall of Great American Novel (The James Russell Wiggins Lectures in the History of the Book in American Calture), Worcester: American Antiquarian Society. Buell, L. (2001). Writing for an Endangered World: Literature, Culture, and Environment in the U.S. And Beyond, Belknap Press of Harvard University Press. Buell, L. (2005). The Future of Environmental Criticism: Environmental Crisis and Literary Imagination, Malden. Massachusetts: Blackwell. Collins, Sh. (1974). A Different Heaven and Earth, Valley Forge: Judson Press. Dindar, G. (2012). “Deep Ecology Movement: A Weird Poet Orhan Veli”. Ecocriticism: Environment and Literature, Ankara: Phoenix. 59-93. Dobrin, S. I. and K. B. Kidd. (2004). Wild Things: Children’s Culture and Ecocriticism, Detroit: Wayne State UP. Friedman, L. (1999). The horizontal Society, New Haven. CT: Yale University Press. Gaard, G. (2009). “Children’s Environmental Literature: From Ecocriticism to Eco pedagogy”. Neohelicon, (36) :321-334. Garrard, G. (2016). Ecocriticism: Cultural Debates on Ecology and Environment, İstanbul: Kolektif. Glotfelty, Ch. and H. Fromm (Eds.) (1996). Ecocriticism Reader: Landmarks in Literary Ecology, Athens and London: University of Georgia Press. Heise, U. K. (2008). Sense of Place and Sense of Planet: The Environmental Imagination of the Global, New York: Oxford University Press. Jamcracker, C. (2012). The Giving Tree Parody, South Carolina. USA: Cretespace Independent Publishing Platform. K-Dean, Th. (1994). “What Is Eco-Criticism”. Defining Ecocritical Theory and Practice, Sixteen Position Papers from the 1994 Western Literature Association Meeting Salt Lake City. 1-18. Kriesberg, D. A. (1999). A Sense of Place: Teaching Children about the Environment with Picture Books, Englewood. Colo.: Teacher Ideas Press. Legler, G.L. (1997). “Ecofeminist Literary Criticism”. Karen Warren (ed.). Ecofeminism: Women, Culture, Nature, Indiana Univ Pr. 227-238. Miller, E. (2011). " in , Costello (Eds.), Lanham & Maryland: Lexington Books. 265- 284. Oppermann, S. 2012. “Ecocriticism: Past and Present of Environmental and Literary Studies”. Ecocriticism: Environment and Literature, Ankara: Phoenix. 9-59. Rhoden, L. B. (2011). “Toward an Inclusive Eco-Cosmopolitanism: Bilingual Children's Literature in the United States”. ISLE: Interdisciplinary Studies in Literature and Environment, 18(2) : 359–376. https://doi.org/10.1093/isle/isr012 Rule, A. and j. Atkinson. (1994). “Choosing Picture Books about Ecology: The Reading Teacher”. Literacy in the Content Areas: New Definitions and Decisions for the 21st Century, Vol. 47 (7): 586-591. Sarıkaya, D. B. (2012). “An Eco-critical Look at the Epic of Gilgamesh”. Ecocriticism: Environment and Literature, Ankara: Phoenix. 93-129. Sarver, S. (1994). “definition of ecocriticism”. Defining Ecocritical Theory and Practice, Sixteen Position Papers from the 1994 Western Literature Association Meeting Salt Lake City. Utah--6 October: 1-18. Şen, A. (2018). “Ecological Justice and Ecocriticism in Science Fiction Cinema”. İlef Journal, 5(1): 31-59. Silverstein, Sh. (2011). The giving tree, London & UK: Penguin Books Ltd. Slovic, S. (1994). “Ecocriticism: Storytelling, Values, Communication, and Contact”. Defining Ecocritical Theory and Practice, Sixteen Position Papers from the 1994 Western Literature Association Meeting Salt Lake City. Utah--6 October: 1-18. Slovic, S. (2000). “Ecocriticism: Containing Multitude, Practising Doctrine”. The Green Studies Reader: From Romanticism to Ecocriticism, Ed. Laurence Coupe. Routledge. Warren, K, J. (1999). "Ecofeminist Philosophy and Deep Ecology". In Philosophical dialogues Arne Naess and the progress of ecophilosophy, (Eds.). N. Witoszek and A. Brennan. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. 69-255.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 813 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 285 |