پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,108 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,240,063 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,897,813 |
تحول برنامه‌ریزی شهری و پیوندهای آن با مسئله ایران در نظام دانش جدید | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقاله 5، دوره 5، شماره 3، مهر 1400، صفحه 91-106 اصل مقاله (2.26 M) | ||
| نوع مقاله: مقالات نظری و بنیادی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2021.19745.1647 | ||
| نویسندگان | ||
| صالح روشنی1؛ مظفر صرافی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| 2استاد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله: پرسش این مقاله در ارتباط با رابطه میان نحوه صورت‌بندی مسئله ایران در نظام دانش جدید ما (به طور عمده در علوم اجتماعی) و شکل‌گیری خوانش‌های موجود از تجربه برنامه‌ریزی شهری در ایران است. در نظام دانش جدید ما، توضیح وضعیت تاریخی ایران ذیل دو رویکرد کلان شرق‌شناسانه (با نگاهی اروپامحور) و بومی‌گرایانه (عکس‌العملی در برابر اولی) استوار شده است. هر دو این رویکردها بر مبنای ساختن «غیر» و با نگاهی ذات‌گرایانه ممکن شده‌اند و در آنها به پیچیدگی‌های واقعیت تاریخی و ابعاد گستره آن کمتر توجه شده است. هدف: این مقاله به دنبال شناسایی خوانش‌ها و روایت‌های موجود از تجربه تاریخی برنامه‌ریزی شهری در ایران است. روش: با پرسشی هستی‌شناختی، این مقاله با پرهیز از کاربست پیشینی و بلاواسطه نظریه و روش، به خود پرسش پژوهش متعهد است و از این‌رو با استراتژی پس‌کاوانه و رهیافتی مبتنی بر واقع‌گرایی انتقادی به دنبال ساختارها و مکانیزم‌هایی غیرقابل رؤیت در روایت‌های غالب است. یافته‌ها: روایت‌های شناسایی شده عبارتند از: الف- موفقیت نسبی برنامه‌ریزی در بعد فنی ب- شکست برنامه‌ریزی در ایران ج- عدم شکل‌گیری برنامه‌ریزی در ایران، د- ذات ویژه برنامه‌ریزی در ایران و ه-قرارگیری برنامه‌ریزی ذیل فرآیند گذار (که دارای دو وجه تمرکز بر گذشته و آینده و در نتیجه تعلیق حال و نیز فضایِ نوظهور خوانش مؤثر است). تغییر در نگاه به برنامه‌ریزی از امر فنی به امر سیاسی نیز امکان رؤیت ابعاد جدیدی از تعامل برنامه‌ریزی با سایر حوزه‌های دانش (در قلمرو علوم اجتماعی) را ممکن کرده است. نتیجه گیری: روایت‌های فوق در برنامه‌ریزی شهری با توضیحِ وضعیت ایران در نظام دانش جدید ما پیوند دارند و با مکانیزم‌هایی خاص، مفهوم‌پردازی وضعیت تاریخی برنامه‌ریزی شهری ذیلِ آنها دشوار شده است. هم‌راستا با علوم اجتماعی، در اینجا نیز در برخی روایت‌های متاخر نشانه‌هایی از فضایی جدید برای خوانشی مؤثر از تجربه برنامه‌ریزی شهری به چشم می‌خورد. | ||
تازه های تحقیق | ||
رویکردها و روایت‌های شکل گرفته از برنامه‌ریزی شهری در چند دهه گذشته در ایران پیوندهای گسترده‌ای با نحوه صورت‌بندی مسئله ایران در نظام دانش جدید ما داشته است. فضای سخنِ جدید شکل گرفته در چند دهه اخیر با نقد رویکردهای دوگانه شرق‌شناسی و بومی‌گرایی، بازتاب‌هایی در دانش برنامه‌ریزی شهری نیز پیدا کرده است. بسط این فضای جدید می‌تواند امکان‌های جدید مفهوم‌پردازی را فراهم کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه‌ریزی شهری؛ نظریه برنامه‌ریزی؛ امر فنی؛ امر سیاسی؛ مسئله ایران | ||
| مراجع | ||
|
اباذری، یوسف و کریمی، جلیل. (1385). آیا شرق‌شناسی را پایانی هست؟. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 2(6)، 155-173.
اردلان، نادر و بختیار، لاله. (1973). حس وحدت: نقش سنت در معماری ایرانی. ترجمه ونداد جلیلی. (1380). تهران: نشر خاک.
اطهاری، کمال و یزدانی، فردین. (1387). بورژوازی مستغلات؛ کژکارکردی جامعه، کژتابی شهر. چشم‌انداز ایران، 48، 43-50.
امین، سمیر. (1988). اروپامداری؛ نظریه فرهنگی سرمایه‌داری مدرن. ترجمه موسی عنبری. (1389). تهران: انتشارات علم.
بالدوین، جورج بندیکت. (1967). برنامه‌ریزی و توسعه در ایران. ترجمه میکائیل عظیمی. (1396). تهران: نشر علم.
براتی، ناصر. (1385). چالش‌های رودرروی شهرسازی ایران در آستانه قرن 21. باغ نظر، 3(6)، 5-29.
بروجردی، مهرزاد. (1996الف). شرق‌شناسی وارونه. ترجمه محمدجواد غلامرضا کاشی. (1375). کیان، 35، 22-35.
بروجردی، مهرزاد. (1996ب). روشنفکران ایرانی و غرب؛ سرگذشت نافرجام بومی‌گرایی. ترجمه جمشید شیرازی. (1396). تهران: نشر فروزان روز.
بلیکی، نورمن. (2000). طراحی پژوهش‌های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان. (1397). تهران: نشر نی.
پاکزاد، جهانشاه. (1395). تاریخ شهر و شهرنشینی 2: دوران قاجار و پهلوی. تهران: انتشارات آرمانشهر.
توفیق، ابراهیم؛ اسلامی، روح‌الله؛ اولاددمشقیه، صالح؛ تمجیدی، مزدک؛ خراسانی، امیر؛ صفاری، حسام‌الدین؛ فروردین، فیروزه؛ وزوایی، نوید و یوسفی، سیدمهدی. (1398). نامیدن تعلیق: برنامه‌ای پژوهشی برای جامعه‌شناسی انتقادی در ایران. تهران: نشر مانیا هنر.
توفیق، ابراهیم. (1396). درباره نظام دانش. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
توفیق، ابراهیم؛ یوسفی، سیدمهدی و حیدری، آرش. (1399). مسئله علم و علم انسانی در دارالفنون عصر ناصری. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
جهانزاد، نریمان. (1398). یادداشت مترجم. در بنت فلوبیر، کتاب برنامه‌ریزی، فرونسیس، قدرت. مشهد: کتابکده کسری.
جواهری‌پور، مهرداد. (1394). محله های فرودست شهری و حق به شهر موردپژوهی محله خاک سفید شهر تهران. پژوهش های انسان شناسی ایران (نامه علوم اجتماعی)، 5(2)، 163-182.
جیکوبز، جین. (2002). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی. ترجمه حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی. (1386). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حبیبی، سید محسن؛ فرهمندیان، حمیده؛ پورمحمدرضا، نوید و شکوهی بیدهندی، صالح. (1394). خاطره شهر: بازخوانی سینماتوگرافیک شهر ایرانی دهه‌های 1340-1350. تهران: ناهید.
حبیبی، سید محسن. (1368). دولت و توسعه تهران 1320-1304. محیط‌شناسی، 15(15)، 11-22.
حبیبی، سید محسن. (1384). از شار تا شهر، تحلیلی تاریخی از مفهوم شار و سیمای کالبدی آن؛ تفکر و تاثر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حبیبی، سید محسن. (1391). قصه شهر؛ تهران، نماد شهر نوپرداز ایرانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حبیبی، سید محسن و امیری، مریم. (1396). حق به شهر؛ شهر موجود و شهر مطلوب آنچه که هست و آنچه که باید باشد. پژوهش های انسان شناسی ایران (نامه علوم اجتماعی)، 5(2)، 9-30.
دانشپور، زهره. (1390). درآمدی بر نظریه‌های برنامه‌ریزی با تاکید ویژه بر برنامه‌ریزی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
رفیعان، مجتبی و الوندی‌پور، نینا. (1394). مفهوم پردازی اندیشه حق به شهر، در جستجوی مدلی مفهومی. مجله جامعه‌شناسی ایران، 16(2)، 25-47.
سعید، ادوارد. (1979). شرق‌شناسی. ترجمه لطفعلی خنجی. (1386). تهران: انتشارات امیرکبیر.
صرافی، مظفر. (1398). بازکاوی توسعه ای از نوع دیگر برای پایداری ایران. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 23، 17-29.
صرافی، مظفر و روشنی، صالح. (1399). ارائه چارچوبی برای تبیین وضعیت ناپایداری توسعه سرزمین و زمینه‌مندی نظریه و عمل در برنامه‌ریزی فضایی ایران. مقاله منتشرشده در نهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران.
طباطبایی، جواد. (1392). تاملی درباره ایران، جلد دوم: نظریه حکومت قانون در ایران، بخش نخست: مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی. تهران: مینوی خرد.
طباطبایی، جواد. (1395الف). تاملی درباره ایران، جلد نخست: دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط در ایران، با ملاحظات مقدماتی در مفهوم ایران. تهران: مینوی خرد.
طباطبایی، جواد. (1395ب). تأملی درباره ایران، جلد دوم: نظریه حکومت قانون در ایران، بخش دوم: مبانی نظریه مشروطه‌خواهی. تهران: انتشارات مینوی خرد.
فوکو، میشل. (1976). اراده به دانستن. ترجمه افشین جهاندیده و نیکو سرخوش. (1383). تهران: نشر نی.
غمامی، مجید. (1392). بررسی وضعیت شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری در ایران معاصر. تهران: افرند.
مک‌لئود، تاس. (1964). برنامه‌ریزی در ایران (بر اساس تجارب گروه مشاوره دانشگاه هاروارد در ایران در تهیه برنامه عمرانی سوم). ترجمه علی اعظم محمدبیگی. (1397). تهران: نشر نی.
میرجانی، حمید. (1389). استدلال منطقی به مثابه روش پژوهش. صفه، 20(1-2)، 35-50.
میلانی، عباس. (1387). تجدد و تجددستیزی در ایران. تهران: نشر اختران.
نیچه، فردریش. (1887). تبارشناسی اخلاق. ترجمه داریوش آشوری. (1399). تهران: انتشارات آگه.
یغفوری، حسین و کاشفی دوست، دیمن. (1397). ارزیابی و سنجش مؤلفه های برآمده از حق به شهر (نمونه موردی: شهر پیرانشهر). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9(35)، 57-68.
Abazari, Y., & Karimi, J. (2006). Could Orientalism Be Over?. Cultural Studies & Communication, 2(6), 155-175. (in Persian)
Amin, S. (1988). Eurocentrism (M. Anbari, Trans.). Tehran: Nashr-e Elm. (in Persian)
Ardalan, N., & Bakhtiar, L. (1973). Sense of Unity (V. Jalili, Trans.). Tehran: Nashr-e Khak. (in Persian)
Athari, K., &Yazdani, F. (2006). Real Estate Bourgeoisie: Dysfunction of society, Dys Plasia of city. The vision of Iran, 48, 43-50. (in Persian)
Baldwin, G. B. (1967). Planning and Development in Iran (M. Azimi, Trans.). Tehran: Nashr-e Elm. (in Persian)
Barati, N. (2006). Challenges have to be faced in the context of urbanism in Iran at the beginning of the 21th century. Bagh-e Nazar, 3(6), 5-29. (in Persian)
Blaikie, N. (2000). Designing Social Research: The Logic of Anticipation (H. Chavishian, Trans.). Tehran: Nashr-e Ney. (in Persian)
Boroujerdi, M. (1996a). Reverse Orientalism (M. J. Gholamrezakashi, Trans.). Kian, 35, 22-35. (in Persian)
Boroujerdi, M. (1996b). Iranian Intellectuals and the West: The Tormented Triumph of Nativism (J. Shirazi, Trans.). Tehran: Nashr-e forouzan. (in Persian)
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste (R. Nice, trans.). Harvard University Press.
Daneshpour, Z. A. (2011). An Introduction to Planning Theories with Special Reference to Urban Planning. Tehran: Shahid Beheshti Uni. Press. (in Persian)
Davidoff, P. (1965). Advocacy and pluralism in planning. Journal of the American Institute of Planners, 31(4), 331-338.
Foucault, M. (1976). The History of Sexuality (A. Jahandideh & N. Sarkhosh, Trans.). Tehran: Nashr-e Ney. (in Persian)
Ghamami, M. (2013). Investigating the situation of urban planning and urban planning in contemporary Iran. Tehran: Afrand. (in Persian)
Habibi, S. M. (1987). Government and the development of Tehran. Journal of Environmental Studies,15(15), 11-22. (in Persian)
Habibi, S. M. (2005). De la cite a la ville: analyse historique de la conception urbaine. Tehran: University of Tehran Press. (in Persian)
Habibi, S. M. (2012). Ghese-ye-Shahr. Tehran: University of Tehran Press. (in Persian)
Habibi, S. M., & Amiri, M. (2017). Right to the City From Current to Ideal City. Iranian Journal of Anthropological Research (IJAR), 5(2), 9-30. (in Persian)
Habibi, S. M., Farahmandian, H., Pourmohammadreza, N., & Shokouhi Bidhendi, M. S. (2015). Khatereh Shahr. Tehran: Nahid. (in Persian)
Hegel, G. (2018). The Phenomenology of Spirit (T. Pinkard, Trans.). New York: Cambridge.
Jacobs, J. (2002). The Death and Life of Great American Cities (H. R. Parsi & A. Aflatooni, Trans.). Tehran: University of Tehran Press. (in Persian)
Jahanzad, N. (2019). Translator's notes. in B. Flyvbjerg, Planning, Fronesys, Power. Mashhad: Ketabkad-e Kasra. (in Persian)
Javaheripour, M. (2015). Urban Slums and Right to the City A Case Study of Khak-e Sefid Neighborhood in Tehran. Iranian Journal of Anthropological Research (IJAR), 5(2), 163-182. (in Persian)
Keeble, L. (1969). Principles and Practice of Town and Country Planning (4th Ed.). London: The Estates Gazette Limited.
McLeod, T. H. (1964). National Planning in Iran: A Report Based on the Experiences of the Harvard Advisory Group in Iran (A. A. Mohammadbeigi, Trans.). Tehran: Nashr-e Ney. (in Persian)
Milani, A. (2008). Modernity and Its Foes in Iran. Tehran: Nashr-e Akhtaran. (in Persian)
Nietzsche, N. (1887). On the Genealogy of Morality (D. Ashouri, Trans.). Tehran: agah pub. (in Persian)
Mirjani, H. (2010). Logical Argumentation as a Research Method. Soffeh, 20(1-2), 35-50. (in Persian)
Pakzad, J. (2016). History of Iranian City 2: Qajar and Pahlavi era. Tehran: Arman-e Shahr. (in Persian)
Portugali, J., Meyer, H., Stolk, E., & Tan, E. (2012). Complexity Theories of Cities Have Come of Age: An Overview with Implications to Urban Planning and Design. Heidelberg: Springer.
Rafieian, M., & Alvandipour, N. (2015). Conceptualizing the Idea of the right to the city: a Conceptual Model. Iranian Journal of Sociology, 16(2), 25-47. (in Persian)
Said, E. (1979). Orientalism (L. Khonji, Trans.). Tehran: Amirkabir. (in Persian)
Sarrafi, M., & Roshani, S. (2020). Provide a framework for explaining the insustainablity of development and the contextuality of theory and practice in Iranian spatial planning. Paper presented at the Proceedings of the 9th Conference of Islamic-Iranian model of progress, Tehran. (in Persian)
Sarrafi, M. (2019). Another type of development review for Iran's sustainability. The Journal of Spatial Planning, 23, 17-29. (in Persian)
Tabatabai, J. (2013). On Iran: Tabriz School and Basis of Modernity (Vol. 2-1). Tehran: Minooye Kherad. (in Persian)
Tabatabai, J. (2016a). On Iran: An Introduction to the Theory of Decline of Iran (Vol. 1). Tehran: Minooye Kherad. (in Persian)
Tabatabai, J. (2016b). On Iran: The Theory of Constitutionalism in Iran (Vol. 2-2). Tehran: Minooye Kherad. (in Persian)
Towfigh, E., Eslami, R., Dameshghi, S., Tamjidi, M., Khorasani, A., Saffari, H., Farvardin, F., Vazvaie, N., & Yousefi, M. (2019). Naming of the Suspension: A Research Program for Historical Sociology of Iran. Tehran: Nashr-e Mafia. (in Persian)
Towfigh, E. (2017). About the Knowledge System. Tehran: Institute for Social and Cultural Studies, Ministry of Science, Research & Technology. (in Persian)
Towfigh, E., Yousefi, S. M., & Heydari, A. (2020). The Problem of Science and Humanities in the Dar ul-Funun of the Naseri Era: A Study in the Known Written Works of the Dar ul-Funun. Tehran: Institute for Social and Cultural Studies, Ministry of Science, Research & Technology. (in Persian)
Yaghfoori, H., & Kashefi, D. (2018). Evaluation of the components derived from the right to the city (Case study: Piranshahr city). The Journal of Urban Research and Planning, 35, 57-68. (in Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,488 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 989 |
||