تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,071 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,142,113 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,855,318 |
درآمدی به نظریه نثر | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 8، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11، فروردین 1400، صفحه 191-210 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2021.15332.1908 | ||
نویسنده | ||
علیرضا فولادی* | ||
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان، ایران. | ||
چکیده | ||
کاربرد فراگیر نثر در زبان گفتار و نوشتار باعث نشدهاست تا صاحبنظران عملاً آن را همارز نظم تلقی کنند. براینپایه، هنوز یک تعریف مشخص از نثر در اختیار نداریم. شاید دلیل این کاستی، دشواری تعریف این نوع سخن یا بداهت وجودی آن باشد؛ اما فیلسوفان، بلاغیان، عروضیان، سبکشناسان، منتقدان و زبانشناسان، ضمن بحثهای عامتر یا خاصتر، کمابیش به توصیف و گاه تعریف نثر تمایل نشان دادهاند. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی کوشیدهاست پس از واکاوی تعریفهای پیشین نثر به تعریف منطقی آن بپردازد این مقاله به دنبال نقد دیدگاههای پیشینیان، سرانجام نتیجه میگیرد که نثر عبارت است از «کلام متّصل»، ولی مشخصه ممیّز بارز نثر در مقابل نظم، این است که در نثر، قوانین آوایی- نحوی زبان بر چیدمان سخن حکم میراند و در نظم، قوانین وزنی- موسیقایی از بیرون روی آن قوانین بار میشود و چیدمان سخن را دگرگون میکند. همچنین نثر موزون، شعر منثور، نثر ادبی و نثر مسجع از جهت عوامل نثریت و نظمیت آنها مورد بحث قرار گرفتهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
نثر؛ نظم؛ شعر؛ نثر موزون؛ شعر منثور | ||
مراجع | ||
آیخنباوم، ب. 1385. «نظریه نثر»، نظریه ادبیات؛ متنهایی از فرمالیستهای روس. ترجمه ع. طاهایی. تهران: اختران. 223-238.
ابراهیمی دینانی، غ. ح. 1389. فلسفه و ساخت سخن، تهران: هرمس.
ارسطو. 1382. ارسطو و فن شعر، تألیف و ترجمه ع. زرینکوب. تهران: امیرکبیر.
ارسطو. 1392. خطابه، ترجمه ا. سعادت. تهران: هرمس.
اشکلوفسکی، و. 1385. «هنر همچون فرایند». نظریه ادبیات؛ متنهایی از فرمالیستهای روس، ترجمه ع. طاهایی. تهران: اختران. 81-105.
افلاطون. 1398. دوره آثار افلاطون، ترجمه م.ح. لطفی و ر. کاویانی. ج1 و3. تهران: خوارزمی.
بارت، ر. 1378. درجه صفر نوشتار، ترجمه ش. دقیقیان. تهران: هرمس.
بیهقی، ا. م. 1368. تاریخ بیهقی، به کوشش خ. خطیبرهبر. ج1. تهران: سعدی.
پرین، ل. 1376. درباره شعر، ترجمه ف. راکعی. تهران: اطلاعات.
تادیه، ژ. ا. 1378. نقد ادبی در قرن بیستم، ترجمه م. نونهالی. تهران: نیلوفر.
تودوروف، ت. 1377. منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمه د. کریمی. تهران: مرکز.
حافظ شیرازی، ش. م. 1362. دیوان خواجه شمسالدین محمد حافظ شیرازی، به اهتمام م. قزوینی و ق. غنی. تهران: زوار.
حسینیمؤخر، م. 1387 «نثر هنری، شعر منثور، نثر شاعرانه». رشد آموزش زبان و ادب فارسی، (88): 56-61.
حقشناس، ع. م. 1383. «سه چهره یک هنر: نظم، نثر و شعر در ادبیات». مطالعات و تحقیقات ادبی، 1 و 2(1): 47-69.
خاقانیشروانی. 1368. دیوان خاقانی شروانی، مقابله و تصحیح و مقدمه و تعلیقات ض. سجادی. تهران: زوار.
خطیبی، ح. 1366. فن نثر در ادب پارسی، تهران: زوار.
دهخدا، ع. ا. 1377. لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
دیچز، د. 1366. شیوههای نقد ادبی، ترجمه غ. یوسفی و م. ت. صدقیانی. تهران: علمی.
رازی، ش. م. 1373. المعجم فی معاییر اشعار العجم، به کوشش س. شمیسا. تهران: فردوس.
رستگار فسایی، م. 1380. انواع نثر فارسی، تهران: سمت.
رودکیسمرقندی. 1373. دیوان رودکی سمرقندی، براساس نسخه س. نفیسی و ی. برینسکی. تهران: نگاه.
سارتر، ژ. پ. 1348. ادبیات چیست؟، ترجمه ا. نجفی و م. رحیمی. تهران: زمان.
سعدی، م. 1362. کلیات سعدی، به اهتمام م.ع. فروغی. تهران: امیرکبیر.
سوسور، ف. 1378. دوره زبانشناسی عمومی، ترجمه ک. صفوی. تهران: هرمس.
شاملو، ا. 1391. مجموعه آثار احمد شاملو، ج1. تهران: نگاه.
شریف، خ. 1391. نظریه نثر در ادب فارسی، ترجمه م. رزمآرا. شیراز: داستانسرا.
شمسآبادی، ح. 1394. «شعر بهتر است یا نثر (مقابله آراء و دیدگاهها در ادب فارسی و عربی)». ادب عربی، 1(7): 155-176.
شفیعیکدکنی، م. ر. 1370. موسیقی شعر، تهران: آگاه.
صفا، ذ. 1368. تاریخ ادبیات در ایران، ج2. تهران: فردوس.
صفوی، ک. 1373. از زبانشناسی به ادبیات؛ جلد اول (نظم)، تهران: چشمه.
ضیف، ش. 1396. تاریخ و تطور علوم بلاغت، ترجمه م.ر. ترکی. تهران: سمت.
طوسی، ن. 1369. معیار الاشعار، تصحیح و اهتمام ج. تجلیل. تهران: جامی و ناهید.
فالر، ر. و دیگران. 1369. زبانشناسی و نقد ادبی، ترجمه م. خوزان و ح. پاینده. تهران: نی.
فرای، ن. 1377. تحلیل نقد، ترجمه ص. حسینی. تهران: نیلوفر.
فرخزاد، ف. 1382. مجموعه اشعار فروغ فرخزاد، تهران: نگاه و آزادمهر.
قدامهبن جعفر، ا. 1980. کتاب نقد النثر، بیروت: دار الکتب العلمیه.
قزوینی، م. 1363. بیست مقاله، به تصحیح ع. اقبال و ا. پورداود. تهران: دنیای کتاب.
مشکوهالدینی، م. 1374. دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
مکاریک، ا. ر. 1393. دانشنامه نظریههای ادبی معاصر. ترجمه م. مهاجر و م. نبوی. تهران: آگه.
مولوی، ج. م. بیتا. مثنوی معنوی، به سعی و اهتمام و تصحیح ر. نیکلسون. تهران: مولی.
ناتلخانلری، پ. 1373. وزن شعر فارسی، تهران: توس.
نجفی، ا. و سمیعیگیلانی، ا. 1374الف. «پارههای موزون گلستان سعدی (1)». نامه فرهنگستان، 1(1): 95-104.
نجفی، ا. و سمیعیگیلانی، ا. 1374ب. «پارههای موزون گلستان سعدی (2)». نامه فرهنگستان، 2(1): 96-113.
نجفی، ا. و سمیعیگیلانی، ا. 1374ج. «پارههای موزون گلستان سعدی (3)». نامه فرهنگستان، 3(1): 98-137.
واعظکاشفیسبزواری، ح. 1369. بدایع الافکار فی صنایع الاشعار، ویراسته م.ج. کزازی. تهران: مرکز.
وحیدیانکامیار، ت. 1379. «نثر مسجع فارسی را بشناسیم». نامه فرهنگستان، 3(4): 58-77.
Shklovsky, V. 1991. Theory of Prose, Translated by B. Sher. Introduction by G. L. Bums. Champaign &London: Dalkey Archive Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,009 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 779 |