تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,112 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,247,838 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,900,897 |
نگاهی به سطوح شناختی در مکتب نیترا | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 3، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9، فروردین 1399، صفحه 49-70 اصل مقاله (970.79 K) | ||
نوع مقاله: مقاله مروری | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2020.13868.1785 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه تقی نژاد رودبنه* 1؛ فیروز فاضلی2؛ محمود رنجبر3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
3استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
یکی از مباحث جدی در حوزه تعامل خواننده و متن، سطح شناختی ادراک و پیشفرضهای اجتماعی و فرهنگی مؤلف، متن و مخاطب است. ساختارگرایان با تکیه بر سطح کانونی و پیشفرضهای زبانی در پارهگفتارها و براساس نظریه معناشناختی به نکات ارزشمندی در شناخت ادراک در قلمروهای مفهومی متن دستیافـتهاند. مکتب نیترا و بهطورمشخص یکی از مهمترین نظریهپردازان این مکتب آنتوان پوپوویچ، نخستین بار درباره نشانهشناسی ارتباط ادبی، ساختار گفتمانی متن و فعالیتهای ذهنی و پردازش معنا از سوی خواننده بحث کردهاند. آرای منتقدان و نظریهپردازان مکتب نیترا در غوغای جنگ جهانی اول مسکوت ماند تا اینکه در حلقه زبانشناسی مسکو، پراگ و بعدها در فرانسه، آلمان و آمریکا به اشکال مختلف از جمله نقد زبانشناختی و خوانندهمحور سر برآورد. این پژوهش در بخش نخست به معرفی مکتب نیترا و مهمترین آرای آن در حوزه ارتباط متن و خواننده میپردازد و در بخش دوم با رصد برخی قلمروهای نظریهپردازان متأخر که با وامگیری از این مکتب به سطوح شناختی شامل: ارتباط، ساختار گفتمانی متن و فعالیتهای ذهنی پردازش، ذخیره و بازیابی اطلاعات دست یافتهاند، توجه نمودهاست. نتایج نشان میدهد مکتب نیترا یکی از مهمترین مکاتب ادبی در حوزه سبکشناسی و تحلیل متون ادبی بودهاست که با دو رویکرد تحلیل کیفی ارتباطات در یک متن واحد و تمرکز بر ادبیات به عنوان یک سیستم جامع ارتباطی، در میان آرای مکاتب دیگر بیآنکه نامی از آن برده شود، مورد استفاده قرار گرفتهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
مکتب نیترا؛ سطوح شناختی؛ ارتباط ادبی؛ نقد خوانندهمحور؛ ساختارگرایی | ||
مراجع | ||
احمدی، ب. 1380. ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز. ایگلتون، ت. 1386.پیشدرآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه ع. مخبر. تهران: مرکز. برانیگان، ا. 1396. درک روایت و فیلم، ترجمه ج. شاهریلنگرودی. تهران: سیاهرود. ـــــــــ . 1381. «روایت در سینما: سطوح هشتگانه روایت». ترجمه ف. محمدی. فارابی، دوره یازدهم(4): 61-106. برتنز، ی.1387. مبانی نظریه ادبی، ترجمه م.ر. ابوالقاسمی، تهران: آمه. ـــــــ . 1388. نظریه ادبی، ترجمه ف. سجودی. تهران: آهنگ دیگر. برکت، ب. و افتخاری، ط. 1389. «نشانهشناسی شعر: کاربست نظریه مایکل ریفاتر بر شعر ای مرز پرگهر فروغ فرخزاد». فصلنامه پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، دوره اول(4): 109-130. پاکتچی، ا. 1383. «بوطیقا نشانهشناسی پراگی در آثار یان ریپکا». فصلنامه زیباشناخت، (11): 291-302 . تایسن، ل. 1392. نظریههای نقد ادبی معاصر، ترجمه م. حسینزاده و ف. حسینی. تهران: نگاه امروز. تسلیمی، ع. 1388. نظریه ادبی و کاربرد آن در ادبیات فارسی، تهران: آمه. ریمونکنان، ش. 1387. روایت داستانی؛ بوطیقای معاصر، ترجمه ا. حری. تهران: نیلوفر. زیما، پ. و. 1394. فلسفه نظریه ادبی مدرن، ترجمه ر. ویسیحصار و ع. امینی. تهران: رخداد نو. سلدن، ر. و ویدوسون، پ. 1382. راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه ع. مخبر. تهران: طرح نو. سیلایف،ن و دیگران. 1352. مسائل زیباشناسی و هنر، ترجمه م.ت. فرامرزی. تهران: پویا. فرحزاد، ف. 1386. «نقد ترجمه». بخارا، (62) : 420-424. کالر، ج. 1393. نظریه ادبی، ترجمه ف. طاهری. تهران: مرکز. گرین، و. و دیگران. 1376. مبانی نقد ادبی، ترجمه ف. طاهری. تهران: نیلوفر. گیرو، پ. 1380. نشانهشناسی، ترجمه م. نبوی. تهران: آگه. مقدادی، ب. 1393. دانشنامه نقد ادبی از افلاتون تا به امروز، تهران: چشمه. میلز، س. 1388. گفتمان، ترجمه ف. محمدی. زنجان: هزاره سوم. وبستر، ر. 1382. پیش درآمدى بر مطالعه نظریه ادبى، ترجمه ا. دهنوى. ویراستار ح. پاینده. تهران: روزنگار. هالوب، ر.س .1388. «نظریه دریافت». دانشنامه نظریههای ادبی معاصر، ویراستار ا.ر مکاریک، تهران: آگه. 340-345. Dudley,A. 1984. Concepts in Film Theory, New York: Oxford University press. Popovič, A. 1976. ″Aspect of Metatext″. Canadian Review of Comparative Literature, )3): 225-235. Mozejko, E. 1979. ″Slovak Theory of Literary Communication: Notes on the Nitra School of Literary Criticism″. A Journal for Descriptive Poetics and Theory of Literature, (4): 371-384. __________.1993.″Nitra School″. Encyclopedia of Contemporary Literary Theory, By I. R. Makaryk. University of Toronto press: 130-133. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 924 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 614 |