پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 708 |
| تعداد مقالات | 6,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,197,520 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,309,226 |
رکن‌های پنج‌هجایی در عروض عربی و فارسی و کارکرد آنها در عروض فارسی | ||
| زبان فارسی و گویش‌های ایرانی | ||
| مقاله 3، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9، فروردین 1399، صفحه 45-65 اصل مقاله (1003.51 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2019.13169.1361 | ||
| نویسنده | ||
| علی اصغر قهرمانی مقبل* | ||
| دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
| چکیده | ||
| تعیین رکن‌های عروضی و نحوۀ رکن‌بندی وزن‌ها، علاوه بر تأثیر در آموزش عروض، نقش مهمی در تعیین خانواده‌های وزنی و طبقه‌بندی آنها دارد. آشفتگی در تعیین رکن‌ها منجر به آشفتگی علم عروض و دشواری آموزش آن می‌شود. همچنین ساماندهی ارکان باعث تسهیل آموزش عروض و سامان دادن طبقه‌بندی اوزان می‌گردد. یکی از مباحث مهم عروض فارسی، پذیرش یا نپذیرفتن رکن‌های پنج‌هایی و تعیین این ارکان است. در این مقاله، پس از بررسی رکن‌های پنج‌هایی در عروض عربی و تأثیر آن در عروض سنتی فارسی، آرای مشهورترین عروضیان معاصر؛ پرویز ناتل خانلری، مسعود فرزاد، الول ساتن، وحیدیان کامیار، سیروس شمیسا و ابوالحسن نجفی را نقد و بررسی کرده‌ایم. سپس با ذکر دلایلی مبتنی بر شواهد شعری، تأکید کرده‌ایم که بهره گرفتن از رکن‌های پنج‌هجایی کمک شایانی به تسهیل آموزش عروض و طبقه‌بندی اوزان فارسی می‌کند و ساماندهی این رکن‌ها، یکی از خلأهای مهم عروض فارسی را پر می‌کند. در این نوشته بر ضرورت استفاده از رکن‌های پنج‌هجایی تأکید شده و به رابطۀ میان ارکان پنج‌هجایی و وزن دوری نیز پرداخته شده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عروض عربی؛ عروض فارسی؛ ارکان عروضی؛ رکن‌های پنج‌هجایی؛ وزن دوری | ||
| مراجع | ||
|
بهبهانی، س. 1385. مجموعه اشعار، تهران: نگاه. پرهیزی، ع. 1381. عروض نوین فارسی، تهران: ققنوس. پناهی، غ. 1395، 1396، 1397 الف، 1397 ب. آشنایی با اوزان عروضی، 4ج، تهران: پیام. خانلری [ناتل]، پ. 1373. وزن شعر فارسی، تهران: توس. خواجه نصیرالدین طوسی. 1393. معیارالاشعار، مقدمه، تصحیح و تعلیقات ع.ا. قهرمانی مقبل، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. شمس قیس رازی، م. 1360. المعجم فى معاییر اشعار العجم، تصحیح م. قزوینى و تصحیح مجدّد مدرّس رضوى، تهران: کتابفروشى زوّار. شمیسا، س. 1386. آشنایى با عروض و قافیه، تهران: میترا. فرزاد، م. 1345. مبناى ریاضى عروض فارسى، سخنرانى در کنگرهء جهانى ایران‌شناسان، تهران: 11 شهریور 1345، چاپخانۀ بانک ملّى ایران. فرزاد، م. 1349 الف. «عروض رودکى»، خرد و کوشش (دانشگاه پهلوى)، 2 (3): 465-498. فرزاد، م. 1349 ب. «مجموعۀ اوزانِ شعرىِ فارسى»، خرد و کوشش (دانشگاه پهلوى)، 2 (4): 584-651. قهرمانی مقبل، ع. 1389. ارکان عروضی: بررسی یک مشکل تاریخی در علم عروض فارسی، تهران: نیلوفر. قهرمانی مقبل، ع. 1390. عروض و قافیۀ عربی، تهران: سمت/ خلیج فارس. قهرمانی مقبل، ع. 1397. «تعریف رکن ناقص و اهمیت آن در علم عروض جدید»، وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز 3، مجموعۀ مقالات سومین هم‌اندیشی وزن شعر فارسی و اشعار ایرانی، به کوشش ا. طبیب‌زاده، تهران: نیلوفر: 37-57. معروف، ن.، الاسعد، ع. 1987. علم العروض التطبیقی، بیروت: دار النفائس. مولوی، ج. 1355. کلّیات شمس یا دیوان کبیر، با تصحیحات و حواشی ب. فروزانفر، تهران: امیر کبیر. نازکالملائکه. 1981. قضایا الشعر المعاصر، ط6، بیروت: دارالعلم للملایین. نجفی، ا. 1387. «طبقه‌بندی وزن‌های شعر فارسی»، نخستین مجموعه سخنرانی‌های مشترک فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد ایران‌شناسی؛ زیر نظر ح. حبیبی و بهکوشش ح. قریبی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی: 103-131. نجفی، ا. 1393. «وزن دوری: مشکلی که عروض قدیم آن را نادیده گرفته‌است»، نامۀ فرهنگستان، (52): 6 -18. نجفی، ا. 1394. دربارة طبقه‌بندی وزن‌های شعر فـارسی، تهران: نیلوفر. نجفی، ا. 1397. طبقه‌بندی وزن‌های شعر فارسی، بههمت ا. طبیب‌زاده، تهران: نیلوفر. وحیدیان کامیار، ت. 1389. فرهنگ اوزان شعر فارسی، مشهد: دانشگاه فردوسی. وحیدیان کامیار، ت. 1380. وزن و قافیۀ شعر فارسى، تهران: مرکز نشر دانشگاهى. Elwell- Sutton, L. 1976. The Persian Metres, First edition, Cambridge: Cambridge University Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,419 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 524 |
||