تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,128 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,280,251 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,912,121 |
بررسی واژههای غریب و نادر گونة هروی کهن و کاربرد آنها در گویش معاصر هرات | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 5، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، مهر 1396، صفحه 73-94 اصل مقاله (730.62 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2017.2814 | ||
نویسنده | ||
محبوبه شمشیرگرها* | ||
استادیار سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران | ||
چکیده | ||
زبان فارسی نو کلیّتی نمودیافته در همة متون و نوشتههای فارسی نیست بلکه در پارهای از حوزههای جغرافیایی با اندک تفاوتهایی در واژه، صرفونحو و آوا، صورتهای کاربردی گوناگونی پیدا کرده که اصطلاحاً به آنها «گونههای زبانی» میگویند. کشف ویژگیهای زبانی هر یک از گونههای کهن و بازجُست آنها در زبان متداول همان حوزه، از پژوهشهای بایستۀ زبانی است. این مقاله کوششی برای نیل به این مهم در حوزۀ هرات و گونۀ هروی کهن است. از آنجاکه طبقاتالصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری کهنترین، کاملترین و گفتاریترین متن باقیمانده از فارسی نوین حوزۀ هرات است، کشف ویژگیهای زبانی آن میتواند نمایانگر مشخصات گونۀ هروی کهن باشد که این مهم در قالب اثری از نگارنده منتشر شدهاست. بازجُست واژهها و لغات نادری که در طبقات به کار رفته اما در فارسی معیار امروزی رواج ندارند، در میان واژههایی که امروزه در هرات و شهرهای اطراف آن به کار میروند و تحلیل آنها، موضوع این نوشتار است که با استفاده از مطالعۀ کتابخانهای و در مواردی معدود به کمک برخی شنیدههای میدانی و به روش توصیف و تحلیل محتوا نگاشته شدهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
گونة هروی؛ گویش کهن هرات؛ گویش معاصر هرات؛ ویژگیهای زبانی؛ واژههای نادر | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
آیتاللهزاده شیرازی، م. 1375. بخشی از تفسیری کهن به پارسی از مؤلفی ناشناخته، با مقدمه و فهرست برابرهای قرآنی فارسی ع رواقی. تهران: میراث مکتوب، نشر قبله. افشار، م. 1355. «خراسان- افغانستان- ایران». گوهر. (39): ۲۲6-۲۲1. افغانینویس، ع. ۱۳۶۴. لغات عامیانة فارسی افغانستان، با تکملهای از ح فرمند، پاکفر، کابل: آکادمی علوم ج.د.ا. اکبری شالچی، ا. 1370. فرهنگ گویشی خراسان بزرگ. تهران: مرکز. التون. ل. ن. 1389. تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان. ترجمة م رجبنیا، تهران: علمیوفرهنگی. انصاری، ع. 1380. طبقاتالصوفیه. با تصحیح و ... ع حبیبی قندهاری. بهکوشش ح آهی. [تهران]: فروغی. ـــــــــــــــــ . 1386. طبقاتالصوفیه. مقدمه و تصحیح م مولایی. تهران: توس. بارتولد، و. 1358. تذکرة جغرافیای تاریخی ایران، ترجمة سردادور (طالبزاده). تهران: توس. برهان تبریزی، م. 1362. برهان قاطع. بهاهتمام م معین. تهران: امیرکبیر. تویسرکانی، م. 1362. فرهنگ جعفری، تصحیح و تحشیه س حمیدیان. تهران: دانشگاه تهران. حبیبی (افغانی)، ع. ۱۳۴۱. «چند کلمه از لهجة هروی و طبقاتالصوفیه». یغما. بخش یکم: (166): ۶۵ -۷۱. بخش دوم: (168): ۱۵۴ -۱۵۷. خانلری [ناتل]، پ. 1382. تاریخ زبان فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو. دهخدا، ع. 1388. لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران. رامپوری، غ. 1375. غیاثاللغات. بهکوشش م ثروت. تهران: امیرکبیر. رواقی، ع. 1381. ذیل فرهنگهای فارسی، با همکاری م میرشمسی، تهران: هرمس. ـــــــــــــــــ.. 1382. «گویشها و متون فارسی». نامة انجمن. (۱۰): 30 -55. ـــــــــــــــــ. 1383. زبان فارسی فرارودی (تاجیکی): سنجش میان واژگان امروزین فرارودی با نوشتههای قدیم فارسی و گویشهای ایرانی، با همکاری ش صیاد. تهران: شهرکتاب، هرمس. ـــــــــــــــــ.. 1387. «گونهشناسی زبان فارسی». نخستین مجموعه سخنرانی مشترک فرهنگستان زبان و ادب و بنیاد ایرانشناسی. زیر نظر ح حبیبی، به کوشش ح قریبی. تهران: آثار. شمشیرگرها، م. ۱۳۹۲. بررسی ویژگیهای زبانی طبقاتالصوفیه خواجه عبدالله انصاری با نگاهی به برخی دیگر از متون منثور حوزة هرات؛ از قرن چهارم تا نهم هجری. رسالة دکتری. به راهنمایی س بزرگ بیگدلی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس. ـــــــــــــــــ.. 1394. طبقاتالصوفیه و ویژگیهای زبانی آن. تهران: امیرکبیر. صادقی، علیاشرف. [1371]. تکوین زبان فارسی. تهران: دانشگاه آزاد ایران. طاهری، ا. ۱۳۹۱. «ریشهشناسی چند واژه از لهجة بویراحمدی». ادبپژوهی. (۲۰): ۷۵ -۸۸. فکرت، م. 1355. لغات زبان گفتاری هرات. کابل: بیهق کتاب خپرولو مؤسسه. ـــــــــــــــــ.. 1376. فارسی هروی: زبان گفتاری هرات. مشهد: دانشگاه فردوسی. قاسمی، م. 1384. «ذیلی بر ذیل فرهنگهای فارسی». نشر دانش. (109): 53-40. قرآن قدس: کهنترین برگردان قرآن به فارسی. ۱۳۶۴. به کوشش ع رواقی، تهران: مؤسسة فرهنگی شهید رواقی. کماییفرد، س. 1388. «کاربرد گونهشناسی در تعیین اصالت نسخ خطی». متنپژوهی ادبی. (40): 1۰۱-115. لسترنج، گ. ۱۳۷۷. جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمة م عرفان، تهران: علمی و فرهنگی. مایل هروی، ن. 1374. «پسوندی نامآواساز در گونههای فارسی خراسانی». نامة فرهنگستان. (18): ۶۸-۷۳. Lazard, G. 1963. "La Langue Des Plus Anciens Monuments De La Prose Persane", Paris, Librarie C.Klinckcieck.
Ivanow, W. 1923. Journal of the royal Asiatic society of great Britain and Ireland, pp. 1-34 & 338-382, published by the society 74 grosvenor street, london, w.l,III Part. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 950 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 745 |