تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,049 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,174,142 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,847,398 |
مؤلفه های فرهنگی تأثیرگذار بر شکل گیری شهر اردبیل در دوره صفویه | ||
دانش شهرسازی | ||
مقاله 5، دوره 1، شماره 1، بهمن 1396، صفحه 71-84 اصل مقاله (532.51 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2018.9677.1052 | ||
نویسندگان | ||
محمدتقی پیربابائی* 1؛ احد نژاد ابراهیمی1؛ سامان ابی زاده2 | ||
1دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران | ||
2دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوهای فرهنگی دوره صفویه بر شکل گیری شهرها با تأکید بر شهر اردبیل تدوین گردیده است. در دوره صفوی به دلیل وجود پایگاه مقتدر سیاسی، اجتماعی و آزاد اندیشی، زمینه بسیار مستعدی برای گسترش شهر اردبیل فراهم شد. در این راستا با استفاده از مدل مفهومی کانتر، ابتدا مولفه های مکان تحلیل شده، سپس ویژگی های شهرسازی دوران صفویه و الگوها و عوامل فرهنگی موثر بر شکل گیری فرهنگ شهر اردبیل در دوره صفویه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعات حاکی از آن است که در شکل گیری فرم شهرها دو دسته از عوامل تأثیر بسیار زیادی دارند. دسته اول مربوط به عوامل فیزیکی(مکان) و قابل رویت مانند ویژگی های فرهنگی، اقلیم و جغرافیا است. دسته دوم مربوط به عوامل غیر فیزیکی و ناملموس مانند عوامل مذهبی، فرهنگی و اجتماعی است. گسترش فرهنگی شهر اردبیل از گذشته تا کنون از الگویی منطقی پیروی کرده است و در دوران صفویه الگوها و اصولی همچون اصطلاحات عرفانی و صوفی گری، همبستگی قومی و خانوادگی، تقویت روابط فرهنگی و اجتماعی، رفاه و تفریح مردم باعث شکل گیری محله های این شهر شده؛ و همچنین ابعاد فرهنگی و مکانهای شهری از جمله بازار به عنوان مرکز عملکردی مقررات و آیین حسبه، بقعه شیخ صفی به عنوان هویت بخش و مرکز تقدس و مسجد جمعه مکانی برای شرعیت بخشی به شهر در ایدئولوژی شکل گیری فرم شهر تأثیرگذار بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
فرهنگ؛ شکل گیری شهر؛ دوره صفویه؛ اردبیل | ||
مراجع | ||
بلیکی، نورمن (1392). استراتژیهای پژوهش اجتماعی، مترجم: هاشم آقا بیگ پوری، نشر جامعه شناسان، تهران. بونویتز، پاتریس (1391). درسهایی از جامعهشناسی پی یر بوردیو، مترجم: جهانگیر جهانگیری و حسنپور سفیر، نشر آگه، تهران. به آذین، داریوش (1382). اردبیل (از ایران چه میدانم؟/29)، دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران توسلی، غلام عباس (1386). جامعهشناسی شهری، پیام نور، تهران، چاپ نهم. جامعی، بیوک (1372). آثار و ابنیه تاریخی اردبیل، انتشارات علمی و فرهنگی. حبیب، فرشته (1388). تحلیلی از تعامل فرهنگ و کالبد شهر، نمونه موردی: اصفهان – صفویه، هویت شهر، سال 3، شماره 4، صص: 94-83. حبیب، فرح؛ نادری، سید مجید، و فروزانگهر، حمیده (1387). پرسمان تبعی در گفتمان کالبد شهر و هویت (کالبد شهر تابع هویت یا هویت تابع کالبد شهر)، نشریه هویت شهر، سال 2، شماره 3. حبیبی، سید محسن، و حبیبی، رعنا سادات (1387). صور خیال مکتب شهرسازی اصفهانی در نگاره ها، گلستان هنر-شماره 14. دانشپور، عبدالهادی، و روستا، مریم (1391). خوانش ساختار شهر؛ گامی بهسوی شکل شناسی شهری، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 4، صص: 54-45. دانشپور، عبدالهادی؛ رضازاده، راضیه؛ سجودی، فرزان، و محمدی، مریم (1392). بررسی کارکرد و معنای فرم شهر مدرن از منظر نشانهشناسی لایهای، نامه معماری و شهرسازی، شماره 11، صص: 87-71. دیویز، کالن (1395). تأملی بر معماری: درآمدی بر نظریه معماری، مترجم: مرضیه آزاد ارمکی، نشر علم، تهران. رجبی، آزیتا (1386). ریختشناسی بازار، آگاه، تهران، چاپ اول. رحیمی، سید محمد؛ پیزاده گرمه چشمه، وحید؛ صفائی، صابر، و داوری، سمیه (1393). تأثیر فرهنگ در شکلگیری فضاهای شهری اردبیل، همایش ملی شهرسازی فرهنگ گرا، دانشگاه شیخ بهایی، صص: 12-1. رضازاده اردبیلی، مجتبی، و پیغامی، لیلا (1388). رهیافتی حاصل از شناخت شهر سنتی بهمنظور ارائه الگوی مداخله در بافت (مطالعه موردی: اردبیل)، نشریه هنرهای زیبا، شماره 38، صص: 84-73. رضوانی، محمدرضا، و احمدی، علی (1388). مکان و نقش فرهنگ در شکلگیری هویت مکانی، نامه پژوهش فرهنگی، سال 10، دوره 3، شماره 6، صص: 68-45. زیاری، کرامت اله (1382). تأثیر فرهنگ در ساخت شهر (با تأکید بر فرهنگ اسلامی)، جغرافیا و توسعه، صص: 108-95. شاه محمداردبیلی، رحمان (1395). از ارته ویل تا اردبیل (بازشناسی قدیمیترین اسناد تصویری اردبیل از دیرباز تاکنون)، جلد 1، انتشارات مکارمی. صفری، بابا (1370). اردبیل در گذرگاه تاریخ، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل. عزیزخانی، احمد (1387). مفهوم کنش و ساختار در نظریه ساختاری شدن (با تأکید بر تحولات ایالاتمتحده آمریکا)، انسان پژوهی دینی، سال 5، شماره 17، صص: 213-195. فاضلی، نعمت الله (1393). تاریخ فرهنگی ایران مدرن، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. فاضلی، نعمت الله (1394). فرهنگ شهر، چرخش فرهنگی در گفتمانهای شهری، انتشارات تیسا. ماجدی، حمید، و سعیده زرآبادی، زهرا سادات (1389). جستاری در نشانهشناسی شهری، مجله علمی پژوهشی آرمانشهر، شماره 4، صص: 49-56 مصلح، علیاصغر (1392). ادراک اعتباری علامه طباطبایی (ره) و فلسفه فرهنگ، موسسه هنری پگاه روزگار نو. نقی زاده، محمد (1383). بارزههای شهر و معماری اسلامی، نامه فرهنگستان علوم، شماره 26 و 27 ، صص: 43- 74. نقیزاده، محمد (1381). تأثیر معماری و شهر بر ارزشهای فرهنگی، هنرهای زیبا، شماره 11، صص: 76-62. نقیزاده، محمد، زمانی، بهادر، و کرمی، اسلام (1389). ملاحظات فرهنگی در شکلدهی به نماهای شهری با تکیه بر ساختار نماهای شهری ایرانی در دوران اسلامی، هویت شهر، سال 5، شماره 7، صص: 74-61. ویور، ام.ای (1356). بررسی مقدماتی درباره مسائل حفاظتی پنج بنای تاریخی ایران (1. بقعه شیخ صفیالدین، 2. مسجد جامع قروه، 3. مسجد وکیل شیراز، 4. مسجد خان شیراز، 5. مسجد نو شیراز)، مترجم: کرامت الله افسر، سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران، تهران. هال، استیوئرت (1391). معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، ترجمه: احمد گل محمدی، نشر نی، تهران. یزدانی، مجید (1389). سیریدرمعماریغرب، انتشارات کتابدار توس، چاپ اول، مشهد. Bhaskar, R.A., 1998, The Possibility of Naturalism, (3rd edition), Routledge, London.
Bramley, G., & Kirk, K., 2005, Does planning make a difference to urban form? Recent evidence from Central Scotland. Environment and Planning A, 37(2), 355-378.
Canter, D., 1977, The Psychology of Place, London: Architectural Press.
Fatani, K., Mohamed, M., & Al-Khateeb, S., 2017, Sustainable Socio-cultural Guidelines for Neighborhood Design in Jeddah. Procedia Environmental Sciences, 37, 584-593.
Rapoport, A., 1997, Human Aspects of Urban Form, Pergamon Press, New York.
Relph, E., 1976, Place and Placelessness, Pion Limited, London. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,880 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,414 |