
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 792 |
تعداد مقالات | 7,554 |
تعداد مشاهده مقاله | 24,670,505 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,582,891 |
تحلیل پیچیدگی نقوش معقلی در ازارههای مسجد حکیم اصفهان باروش فرکتال | ||
پژوهشهای میانرشتهای هنر | ||
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 4، اردیبهشت 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/ira.2025.29885.1051 | ||
نویسندگان | ||
ایمان زکریایی کرمانی* 1؛ کیهانه رئیسی2؛ جلیل جوکار3؛ صمد نجارپور جباری4 | ||
1گروه فرش، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
2دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته نقاشی ایرانی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان. اصفهان. ایران | ||
3مربی دانشکده صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان. اصفهان. ایران | ||
4استادیار دانشکده صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان.اصفهان.ایران | ||
چکیده | ||
معماری ادوار گذشته ایران، همواره ملهم از بهکارگیری هندسه و قواعد ریاضی در ترسیم بوده است. یکی از دیدگاههای مؤثر در معماری، نظریه سیستمهای پیچیده بوده که مربوط به هندسه فرکتال است. تا به امروز تحلیل فرکتال بهعنوان ابزار تحلیل کاربردی در رشته معماری و شهرسازی، در مقیاسهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از نظم هندسی در طرح، همراه با بهرهگیری از هندسه پنهان، الگوهای تکرارپذیر و تنوع نقوش خودمتشابه همواره در تزیینات معماری مورد توجه بوده است. آنچه در این پژوهش مورد نظر است ارائه یک روش تحلیل با استفاده از مبانی هندسه فرکتال و اندازهگیری بٌعد بهعنوان روش کمّی برای اندازهگیری و تحلیل پیچیدگی بصری نقوش کاشی که معیاری برای زیباییشناختی بوده و در طراحیهای شهری مؤثر است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که چگونه گسترش یک نقشمایه مبنا میتواند سبب افزایش پیچیدگی شود؟ این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی است. روش دادهاندوزی میدانی، کتابخانهای و تحلیل ابعاد گرهها با استفاده از نرمافزار فرکتالیز انجام شده است. با تجزیه و تحلیل نقوش معقلی چند نمونه از ازارههای مسجد حکیم از دیدگاه فرکتال (خودمتشابهی و بُعدکسری) وجوه خودمتشابه و تکرار شوندگی در هندسه پنهان و پیدای نقوش معقلی ازارهها متجلی شد. همچنین نقوش دارای بُعد کسری بودند و با ابعاد فرکتالی انطباق داشتند. با مقایسه ازارههای دارای یک نقشمایه مبنا و پیچیدگی متفاوت این نتیجه حاصل شد که این نقوش با افزایش تدریجی پیچیدگی، هماهنگی بصری با محیط طبیعی را حفظ کرده و با وجود پیچیدگی ظاهری از نظم زیربنایی بهدلیل استفاده از یک نقشمایه مبنا و داشتن ویژگی خودمتشابهی برخوردارند این مورد نشاندهنده ترکیب همزمان نظم و پیچیدگی در طراحی است که در هنر اسلامی از آن بهعنوان معیاری برای سنجش تعادل میان سادگی و پیچیدگی استفاده میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
هندسه فرکتال؛ پیچیدگی؛ بُعد کسری؛ نقوش معقلی؛ مسجد حکیم | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 18 |