پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 778 |
| تعداد مقالات | 7,444 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,532,585 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,505,997 |
تحلیل روایت‌شناختی روایت تلفیقی عاشقانه-عارفانه (مطالعۀ موردی: سلامان و ابسال در ادبیات فارسی و مه‌م و زین در ادبیات کُردی) | ||
| نقد و نظریه ادبی | ||
| مقاله 6، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 19، آذر 1403، صفحه 125-148 اصل مقاله (1.29 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2025.28137.2598 | ||
| نویسنده | ||
| فرهاد محمدی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات کُردی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| چکیده | ||
| سلامان و ابسال اثر جامی در ادبیات فارسی و مه‌م و زین اثر احمد خانی در ادبیات کُردی گرچه در طبقه‌بندی منظومه‌ها در دستۀ منظومۀ عاشقانه قرار داده شده‌اند، اما ساختار روایت در این دو اثر، ساختار جدید و متفاوتی از سایر منظومه‌های عاشقانه است که چنین ساختاری در آثار همگون دیگر مشاهده نمی‌شود. با توجه به رویدادها و معناگذاری آنها در متن قابل دریافت است که این دو اثر صرفاً عاشقانه نیستند و نمی‌توان آنها را همچون منظومه‌های عاشقانۀ محض قلمداد کرد. سرنوشتی که برای شخصیت‌های اصلی رخ می‌دهد و آن حالات روحی و نگرش جدیدی که در آنها شکل می‌گیرد، بهعنوان نشانه‌هایی در متن بر این مسئله دلالت دارد که روایت در ادامه، ماهیت عرفانی پیدا می‌کند. در این پژوهش که چگونگی روایت در دو اثر نامبرده بررسی و تحلیل می‌شود، هدف این است که سیر تکوینی گونۀ روایتِ تلفیقی عاشقانه-عارفانه، باتکیهبر نقش عامل گفتمانی- اندیشگانی در فرایند شکل‌گیری آن، تشریح شود. نتایج پژوهش بر این امر دلالت دارد که اینگونه روایت محصول گفتمان گذر تکاملی از عشق زمینی- انسانی به عشق الهی است. تغییر گفتمانی که در اینگونه روایت رخ می‌دهد، در مظاهر متعددی همچون تغییر در سوژگی، تغییر معشوق، رمزگذاری رویدادها و ایجاد سطوح معنایی-دلالتی مختلف نمایان می‌شود. این مؤلفه‌ها ازجمله شاخصه‌های ماهیتی این نوع روایت هستند که وجه تمایز آن با منظومه‌های عاشقانۀ صرف به شمار می‌رود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روایت عاشقانه-عارفانه؛ گفتمان عرفانی؛ سوژه؛ سلامان و ابسال؛ مه‌م و زین | ||
| مراجع | ||
|
آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو. تهران: مرکز.
ابوت، اچ.پورتر. (1400). سواد روایت، ترجمۀ رویا پورآذر و نیما م. اشرفی. تهران: اطراف.
احمدی، جمال. (1399). «بررسی دیدگاه های عرفانی احمد خانی در منظومه مَم و زین در باب عشق». عرفان اسلامی، 17 (66)، 212-193. 20.1001.1.20080514.1399.17.66.10.2
برزگرخالقی، محمدرضا. (1388). «عاشقانه‌های کُردی». کاوش‌نامه، 10 (18)، 201-223.
تولان، مایکل. (1386). روایت‌شناسی: درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی، ترجمۀ سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.
جامی، نورالدین عبدالرحمن. (1376). مثنوی سلامان و ابسال، تصحیح، تحقیق، توضیحات و تعلیقات زهرا مهاجری. تهران: نی.
چتمن، سیمور. (1390). داستان و گفتمان: ساختار روایی در داستان و فیلم، ترجمۀ راضیه سادات میرخندان. قم: دین و رسانه.
حسن‌زاده، فرزانه. (1395). معرفی عاشقانه‌های ادب کُردی کرمانجی، تهران: رد پای آبی.
دیبل، اَنسن. (1387). طرح در داستان، ترجمۀ مهرنوش طلائی. اهواز: رسش.
ذوالفقاری، حسن. (1391). «طبقه‌بندی منظومه‌های عاشقانۀ فارسی». تاریخ ادبیات، 5 (2)، 77-90.
رایزیگل، مارتین. (1397). «رویکرد گفتمانی-تاریخی». از کتابِ راهنمای گفتمان‌شناسی انتقادی، ویراستاری جان ریچاردسون و جان فلاوردو. ترجمۀ گروه مترجمان. ویراستار فارسی: گلرخ سعیدنیا. قم: لوگوس. 69-92.
روضاتیان، مریم و میرباقری‌فرد، علی اصغر. (1388). «مقایسۀ تحلیلی سلامان و ابسال جامی و شاه و کنیزک مثنوی مولوی». بوستان ادب، 1 (1)، 107-117. 10.22099/jba.2012.351
ریکور، پل. (1397). زمان و حکایت، کتاب دوم: پیکربندی زمان در حکایت داستانی، ترجمۀ مهشید نونهالی. ج2. تهران: نی.
فلودرنیک، مونیکا. (1399). درآمدی بر روایت‌شناسی، ترجمۀ هیوا حسن‌پور. اصفهان: خاموش.
کزازی، میرجلال‌الدین. (1382). «گنجه در جرون». آینۀ میراث، 1 (3)، 138-156.
کوری، گرگوری. (1395). روایت‌ها و راوی‌ها، ترجمۀ محمد شهبا. تهران: مینوی خرد.
میرهاشمی، مرتضی؛ سیم‌چی، معصومه و عباسی، حبیب‌الله. (1397). «تأثیر تصوف در منظومه‌های عاشقانه». عرفان اسلامی (ادیان و عرفان)، 15 (57)، 13-40.
واعظ‌زاده، عباس. (1395). «رده‌بندی داستان‌های عاشقانۀ فارسی». نقد ادبی، 9 (34)، 157-189. 20.1001.1.20080360.1395.9.34.5.3
هرمن، دیوید. (1393). عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت، ترجمۀ حسین صافی. تهران: نی.
خانی، ئەحمەد (٢٠٠٥). مەم و زین، بەرهەڤکرن تەحسین ئیبراهیم دۆسکی. دهۆک: سپیرێز.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 116 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 30 |
||