تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 761 |
تعداد مقالات | 7,215 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,461,709 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,006,881 |
تأملی زیباشناسانه در واقعیت و استعلای رمان جنگ | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 دی 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2025.29092.2636 | ||
نویسنده | ||
فواد مولودی* | ||
استادیار زبان و ادبیات فارسی. گروه مطالعات ادبی پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی(سازمان سمت)، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
در مقالۀ حاضر، ده رمان مربوط به جنگ تحمیلی را تحلیل کردهایم. چهارچوب و مبنای تحلیل متون، زیباشناسی اجتماعی بوده است. بیآنکه در دستگاه نظری یک اندیشمند توقف کنیم، کوشیدهایم بر مبنای برخی از بصیرتها و مفاهیم و مفروضات زیباشناسی اجتماعی، راهی به نقد رمانهای جنگ بگشاییم. از یک جانب دریافتیم که رمان جنگ، روایتی خطی و همگن و مستقیم و هماهنگ از بازنماییِ جنگ تحمیلی را پیش روی ما نمینهد و «محاکات واقعیت» در آنها نه مبتنی بر یک نوع از بینش و تجربه، بلکه بر پایۀ طیف وسیعی از تجارب و مسایل و بینشها و تخیلات مربوط به جنگ است. بر این مبنا، سه نوع رمان جنگ «ایدهمحور» و «جزئیتمحور» و «میانی» را از هم تفکیک کردهایم؛ و از جانب دیگر، دریافتیم که رمانهای «میانی» علیرغم تمام تفاوتها و گوناگونیها و تکثر تجربیاتشان، علیرغم تمام نقدهای آشکار یا نیمهآشکارشان به زمینههای جنگ تحمیلی، علیرغم تمرکز زیاد یا کمشان بر بازنمایی واقعیتهای خوش و ناخوش جنگ، در یک مورد بسیار اساسی با همدیگر اشتراک دارند: بازنمایی «رکن استعلاییِ» ضرورت دفاع از خاک. این رکن را توسعاً «رکن استعلایی» نام نهادهایم چون که هم ایده، هم آرمان، هم فراروی از عینیت، و هم برگذشتن از زمان و مکان را در خود دارد. این رکن استعلایی، به مثابۀ جزء مرکزی کلیتِ رمان جنگ، انسجامبخش است و در دیالکتیک جزء/کل یا جزئیت/کلیت رمانهای «میانی» نقشی اساسی دارد و بدون فهم آن، ممکن است «جزء مبتنی بر رئالیتۀ جنگ» به جای «کل مبتنی بر رکن استعلایی» قرار داده شود. | ||
کلیدواژهها | ||
رمان جنگ تحمیلی؛ زیباشناسی اجتماعی؛ رکن استعلایی؛ رئالیته؛ کلیت | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 29 |