تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,112 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,245,971 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,899,739 |
«مر» مخفف مگر/ ویژگیِ سبکی | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 8، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، بهمن 1402، صفحه 165-177 اصل مقاله (996.42 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2024.27496.1671 | ||
نویسندگان | ||
امین یعقوبی(ماریف)* 1؛ مریم سعیدیان2 | ||
1دانشآموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی،دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام، ایلام | ||
چکیده | ||
یکی از معماهایی که در لغتنامهها و کتابهای سبکشناسی همواره مطرح شده، استفاده از واژة «مر» در متون کهن است. این واژه در لغتنامهها به گونهای آمده که دربارة معنای قطعی آن اظهار بیاطلاعی شدهاست و تنها با توجه به شواهد و قرائن، به دنبال یافتن حدود معنایی آن شدهاند. با بررسی لغتنامهها، معنای استواری برای آن پیدا نشد. در کتاب سبکشناسی بهار هم اطلاعی متقن دربارة این واژه داده نشده و با حدس و گمان به حدود معنایی آن اشاره شدهاست. این جُستار ضمن رعایت احتیاط پژوهشی بر آن است که واژۀ «مر» در تمامی مواضع میتواند مخفف مگر باشد. چنانکه «ار» مخفف اگر است. این «مر» (مخفف مگر) هنوز هم در زبان و گویشهای محلی امروز کاررفت دارد. در فرهنگهای کردی، لکی، لری، بختیاری، «مر» را مخفف مگر دانستهاند. دیگر اینکه مگر در متون کهن در معانی مختلفی چون تأکید، شک، پرسش، استثنا، حصر و ... بهکار رفتهاست. «مر» هم در این معانی کاررفت داشتهاست. پژوهش حاضر براساس شاهدمثالهای مختلف در پی اثبات این امر است. | ||
کلیدواژهها | ||
مَر؛ مگر؛ خصیصۀ سبکی؛ تأکید؛ حصر؛ استثنا | ||
مراجع | ||
ازرقی هروی ابوبکر. دیوان ازرقی هروی، تحقیق و تصحیح مسعود راستیپور و محمدتقی خلوصی، تهران: کتابخانة موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. 1398.
امیر معزی. کلیات دیوان امیر معزی نیشابوری، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا قنبری، تهران: زوار، 1393.
بهار محمدتقی. سبکشناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی، تهران: زوار، 1393.
بختیاری داراب افسر. منتخباتی از اشعار شاعر فرزانه، داراب افسر بختیاری، با مقدمة عبدالحسین سپنتا، اصفهان: نشر کتابفروشی مشعل. بیتا.
بیهقی. تاریخ بیهقی، بهکوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب، 1386.
حسندوست محمد. فرهنگ ریشهشناختی زبان فارسی، تهران: نشر آثار، 1393.
خانلری ناتل پرویز. دستور تاریخی زبان فارسی، بهکوشش عفت مستشارنیا، تهران: توس، 1395.
خرمشاهی بهاءالدین. حافظنامه، تهران: علمی و فرهنگی، 1385.
خلف تبریزی. برهان قاطع، بهاهتمام محمد معین، تهران: کتابفروشی ابنسینا، 1342.
دبیرسیاقی محمد. گنج بازیافته، تهران: اشرفی، 2535.
دهخدا علیاکبر. لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران، 1377.
سعدی. گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی، 1384.
سعدی. بوستان، بهکوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: صفیعلیشاه، 1385.
شرفکندی عبدالرحمن. فرهنگ کردی- فارسی ههژار، تهران: سروش، 1369.
شمیسا سیروس. کلیات سبکشناسی، تهران: فردوس، 1378.
علیرضایی کرم. فرهنگ واژگان لری و کردی، تطبیق برخی واژگان لری و کردی با زبانهای باستان، تهران: شیداسب، 1377.
علیرضایی کرم. ساختآوایی و دستور زبان لری، تهران: پازینه، 1395.
عمید حسن. فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر، 1386.
غلامرضایی محمد. سبکشناسی شعر پارسی، از رودکی تا شاملو، تهران: جامی، 1387.
فرخی سیستانی. دیوان حکیم فرخی سیستانی، بهکوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار، 1378.
فرشیدورد خسرو. دربارة ادبیات و نقد ادبی، تهران: امیرکبیر، 1387.
فرشیدورد خسرو. گفتارهایی دربارة دستور زبان فارسی، تهران: امیرکبیر، 1380.
فردوسی. شاهنامه، بهکوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره، 1387.
کزازی میرجلالالدین. نامة باستان، تهران: سمت، 1385.
محجوب محمدجعفر. سبک خراسانی در شعر فارسی، تهران: فردوس، بیتا.
محمدی فرامرز، سیما و همکاران. دستور زبان لری، خرم آباد: اردیبهشت جانان، 1398.
مسعود سعد سلمان. دیوان اشعار، تصحیح رشید یاسمی، تهران: چاپخانة پیروز، 1339.
مقیمی افضل و همکاران. فرهنگ واژههای بویراحمدی، یاسوج: فرهنگ مانا، 1394.
مولوی جلالالدین. کلیات دیوان شمس تبریزی، تهران: شقایق، 1384.
مولوی جلالالدین. مثنوی معنوی، تهران: پیمان، 1387.
ناصرخسرو. دیوان اشعار، تصحیح مجتبی مینوی، تعلیقات علیاکبر دهخدا، تهران: فخر رازی، 1387.
ناصرخسرو. زادالمسافرین، تصحیح و تحشیة محمد بذلالرحمن، تهران: اساطیر، 1393.
نظامی. کلیات خمسه، تهران: طلوع، 1385.
نفیسی علیاکبر. فرهنگ نفیسی، تهران: کتابفروشی خیام، 2535.
Abrams, M.H., Geoffrey Galt Harpham. A Glossary Of Literary Terms, ninth edition. 1946. Cuddon, J.A. Dictionary of Literary Terms & Literary Theory, fourth edition, New York: Penguin Reference. 1998. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 134 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 46 |