تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 741 |
تعداد مقالات | 7,009 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,027,123 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,755,998 |
اثر روش کاشت بر عملکرد و ویژگیهای کیفی دانه برخی از ارقام برنج در استان گیلان | ||
تحقیقات غلات | ||
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 51، شهریور 1403، صفحه 143-159 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2024.27559.1822 | ||
نویسندگان | ||
فرزین پورامیر* 1؛ فاطمه حبیبی1؛ بیژن یعقوبی2 | ||
1استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران | ||
2استاد پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه: نشاکاری در خاک گلخراب شده (پادلینگ) روش رایج کشت برنج در دنیا میباشد که نیاز به نیروی کار و هزینه بالایی دارد. از اینرو، در سالهای اخیر این روش کاشت در حال جایگزینی با کشت مستقیم است. اگرچه کشت مستقیم دارای مزیتهای فراوانی است، اما این روش کشت ممکن است برخی از جنبههای زراعت برنج را دستخوش تغییر قرار دهد. در این آزمایش اثر تغییر شیوه کشت از نشاکاری به کشت مستقیم بر عملکرد شلتوک و برخی از ویژگیهای کیفی دانه در تعدادی از رقمهای برنج مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: این تحقیق در سال زراعی 1398 در موسسه تحقیقات برنج کشور بهصورت طرح بلوکهای خردشده با سه تکرار اجرا شد. عاملهای مورد مطالعه، روش کاشت در دو سطح شامل نشایی و کشت مستقیم بذر و رقم برنج در پنج سطح شامل رقم محلی هاشمی و رقمهای اصلاحشده کیان، آنام، گیلانه و شیرودی بودند. صفات اندازهگیری شده، عملکرد شلتوک و ویژگیهای کیفی دانه شامل درصد برنج سالم، درصد برنج شکسته، راندمان تبدیل، طول و عرض دانه خام و پخته، ضریب ریآمدن، میزان آمیلوز، دمای ژلاتینی شدن و مقدار پروتئین دانه بودند. برای تجزیه آماری دادهها، تجزیه واریانس با استفاده از نرمافزار SAS و مقایسه میانگینها با آزمون حداقل اختلاف معنیدار (LSD) در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. یافتههای تحقیق: نتایج نشان داد که اثر رقم بر عملکرد شلتوک معنیدار بود، اما اثر روش کاشت و برهمکنش روش کاشت × رقم بر عملکرد شلتوک معنیدار نبود. رقم شیرودی با 7820 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد را دارا بود، در حالیکه بین سایر ارقام اختلاف معنیداری از این نظر مشاهده نشد. بیشترین راندمان تبدیل (71 درصد) به رقم شیرودی در کشت مستقیم تعلق داشت که با رقم گیلانه در کشت مستقیم (70 درصد) و شیرودی در کشت نشایی (70 درصد) اختلاف معنیداری نداشت. درصد برنج سالم در کشت مستقیم (06/57 درصد) کمتر از کشت نشایی (86/65 درصد) بود. در بین ارقام نیز شیرودی و کیان بهترتیب با 3/84 و 5/37 درصد دارای بیشترین و کمترین مقدار برنج سالم بودند. میزان آمیلوز دانه در تمامی ارقام در کشت مستقیم در مقایسه با کشت نشایی افزایش یافت، ولی این افزایش در سه رقم آنام، گیلانه و کیان، معنیدار و در ارقام شیرودی و هاشمی، غیر معنیدار بود. بیشترین و کمترین میزان آمیلوز با 45/27 و 27/21 درصد نیز بهترتیب در رقم شیرودی در کشت مستقیم و رقم کیان در کشت نشایی مشاهده شد. تغییر شیوه کشت از نشایی به کشت مستقیم بذر منجر به افزایش معنیدار دمای ژلاتینی شدن دانه ارقام گیلانه، شیرودی و کیان شد، اما تاثیری بر دمای ژلاتینی شدن ارقام آنام و هاشمی نداشت. از نظر میزان پروتئین نیز بیشترین میزان پروتئین دانه با 08/11 درصد در رقم آنام در کشت نشایی اندازهگیری شد که با کشت مستقیم آن (76/10 درصد) تفاوت معنیداری نداشت. نتیجهگیری: نتایج این تحقیق نشان داد که تغییر شیوه کشت برنج از نشایی به کشت مستقیم منجر به کاهش عملکرد شلتوک رقمهای مورد مطالعه نشد، ولی بر ویژگیهای کیفی دانه برنج اثرگذار بود. یکی از مهمترین عوامل موثر بر کیفیت پخت برنج، درصد آمیلوز دانه است. بر اساس نتایج این تحقیق، تغییر روش کشت از نشایی به کشت مستقیم، درصد آمیلوز دانه دو رقم هاشمی و شیرودی را که دارای بیشترین سطح زیر کشت بهترتیب در بین ارقام محلی و اصلاحشده در استانهای برنجخیز شمالی کشور هستند، افزایش نداد. با توجه به عدم تأثیر این دو شیوه کشت بر عملکرد شلتوک، این نتیجه میتواند در پذیرش بیشتر شیوه کشت مستقیم توسط شالیکاران موثر باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
راندمان تبدیل؛ کشت مستقیم؛ کشت نشایی؛ کیفیت دانه؛ محتوای آمیلوز | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 279 |