پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,112 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,246,158 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,899,860 |
بررسی تأثیر چند القاکننده زیستی و غیرزیستی بر مقاومت گندم به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia triticina) | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 51، شهریور 1403، صفحه 169-181 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2024.27398.1821 | ||
| نویسندگان | ||
| وهاب حاجی حسینی1؛ ولی‌اله بابایی‌زاد* 2؛ شهریار کیا3؛ میلاد حبیبی درونکلایی4 | ||
| 1دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران | ||
| 3استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران | ||
| 4دانش‌آموخته دکتری، گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: گندم یکی از مهم‌ترین گیاهان زراعی است که ماده غذایی بیش از 80 درصد از جمعیت جهان را تأمین می‌کند. زنگ برگ یا زنگ قهوه‌ای گندم که توسط Puccinia triticina ایجاد می‌شود، شایع‌ترین بیماری زنگ در گندم است. یکی از روش‌های مدیریت بیماری‌های گیاهی نظیر زنگ برگ گندم، مبارزه شیمیایی با استفاده از قارچ‌کش است، اما این روش مبارزه خطرات زیست‌محیطی به‌همراه دارد. از اینرو، استفاده از ریزجانداران مفید و ترکیبات شیمیایی که سازگار با محیط زیست، یک راه‌کار پایدار در مدیریت بیماری‌های گیاهی است که از طریق ایجاد مقاومت القایی، باعث افزایش مقاومت در گیاه و در نتیجه کاهش خسارت ناشی از بیماری‌ها می‌شود. هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه‌ای تأثیر چند القاکننده زیستی و غیر زیستی بر افزایش مقاومت القایی در گندم در برابر بیماری زنگ برگ بود. مواد و روش‌ها: از گندم رقم حساس کریم برای اجرای این آزمایش استفاده شد. بذرهای این رقم، پس از ضد عفونی با هیپوکلرید سدیم یک درصد، روی کاغذ صافی استریل مرطوب، جوانه‌دار و سپس به گلدان‌های پلاستیکی حاوی خاک استریل منتقل و گلدان‌ها در گلخانه قرار داده شدند. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار Trichoderma harzianum Rifai (با غلظت 105× 5 اسپور در میلی‌لیتر)، Pseudomonas fluorescence (با غلظت 0.7)، سالیسیلیک اسید (با غلظت سه میلی‌مولار)، فسفیت پتاسیم (با غلظت یک گرم بر لیتر)، کیتوزان (با غلظت ppm 400) و کنترل مثبت (شاهد) در سه تکرار انجام شد. تیمارها در مرحله دو برگی روی گیاهچه‌های گندم اسپری شدند و پس از گذشت 24 ساعت، گیاهچه‌ها به قارچ عامل بیماری با غلظت 106 اسپور در میلی‌لیتر با استفاده از مه‌پاش آلوده شدند. نمونه‌برداری از گیاهان برای اندازه‌گیری فعالیت آنزیم‌های سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز در زمان‌های صفر، 24، 48 و 72 ساعت بعد از آلودگی و یاداشت‌برداری برای ارزیابی شدت بیماری پس از 15 روز انجام شد. تجزیه واریانس داده‌ها و مقایسه میانگین‌ها با آزمون دانکن در سطح احتمال پنج درصد با استفاده از نرم‌افزار SAS انجام و نمودار دوبعدی توسط نرم‌افزار Excel رسم شد. یافته‌های تحقیق: نتایج نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای مورد مطالعه و تیمار شاهد از نظر فعالیت آنزیمی وجود داشت. دو تیمار فسفیت پتاسیم و P. fluorescens بلافاصله پس از مایه‌زنی قارچ P. triticina، بیش‌ترین افزایش سطح فعالیت آنزیم‌های سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز را نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. علاوه بر این، سه تیمار P. fluorescens، کیتوزان و فسفیت پتاسیم در بازه‌های زمانی 24 و 48 ساعت و سه تیمار P. fluorescens، T. harzianum و کیتوزان در بازه زمانی 72 ساعت پس از مایه‌زنی دارای بالاترین سطح افزایش فعالیت آنزیم‌های سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز نسبت به تیمار شاهد بودند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی‌داری در میزان گسترش بیماری در 15 روز پس از مایه‌زنی قارچ P. triticina میان تیمار شاهد و سایر تیمارها وجود داشت و میزان علایم بیماری در تیمارهای فسفیت پتاسیم، P. fluorescens، کیتوزان، T. harzianum و سالیسیلیک اسید به‌ترتیب 22.38، 40.29، 44.77، 52.23 و 58.20 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که عوامل زیستی نظیر قارچ T. harzianum و باکتری P. fluorescens و عوامل غیرزیستی نظیر سالیسیلیک اسید، کیتوزان و فسفیت پتاسیم، تاثیر معنی‌داری در کنترل بیماری زنگ برگ گندم در شرایط گلخانه داشتند. به‌نظر می‌رسد که بخشی از روند بیماری‌زایی قارچ P. triticina در گیاه گندم به‌دلیل کاهش سطح آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز است که منجر به شکست مقاومت ذاتی در گیاه شده و علایم بیماری ظاهر می‌شود. بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که القاکننده‌های زیستی و غیرزیستی می‌توانند سطح آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز را در گیاهان بیمار افزایش و در نتیجه تعداد لکه‌های برگی زنگ قهوه‌ای را کاهش دهند. از اینرو، ممکن است این القاکننده‌ها در آینده جایگزین مناسبی برای ترکیبات شیمیایی باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آنزیم‌های آنتی اکسیدانی؛ راه‌کار پایدار؛ زنگ برگ گندم | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 352 |
||