پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 766 |
| تعداد مقالات | 7,260 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,624,806 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,094,370 |
تحلیل فرمالیستی درون‌مایۀ «عشق» در داستان کودکانۀ یخی که عاشق خورشید شد اثر رضا موزونی، براساس نظریۀ درون‌مایگان | ||
| نقد و نظریه ادبی | ||
| مقاله 5، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 18، مرداد 1403، صفحه 97-123 اصل مقاله (1.43 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2024.27099.2566 | ||
| نویسنده | ||
| امیر حسین زنجانبر* | ||
| کارشناس ارشد، گروه ادبیات کودک و نوجوان، دانشکده ادبیات و زبان خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| «عشق» از مهمترین حالات و عواطف درونی انسان است و رایج‌ترین موتیف ادبیات غنایی. این پژوهش بر آن است تا با رهیافت درون‌مایگان توماشفسکی، شیوۀ ملموس‌نمایی و عینی‌سازیِ درون‌مایۀ عاشقانه را در داستان کودکانۀ یخی که عاشق خورشید شد اثر رضا موزونی، واکاوی کند. طبقِ این رهیافت، کلان‌درون‌مایۀ هر اثر ادبی، نظامی سلسله‌مراتبی از مجموعۀ خرده‌درون‌مایگان است. در پایین‌ترین لایۀ این سلسله‌مراتب، بن‌مایه‌های اتمی قرار دارند. درواقع، کلان‌درون‌مایۀ هر اثر ادبی برآیندِ برهم‌کنشِ بن‌مایه‌های آن است و بن‌مایه‌ها کوچکترین واحدِ درون‌مایه‌دار در هر اثر ادبی‌اند. توماشفسکی مطالعۀ درون‌مایه را مستلزم مطالعۀ نظام بن‌مایگان و انگیزش آنها می‌داند. اصطلاح «انگیزش» به‌معنای دلیلی است که حضور یک بن‌مایۀ اتمی خاص را در نظام مولکولیِ درون‌مایگانِ اثر توجیه می‌کند. توماشفسکی ضمن تفاوت قائل شدن بین فابیولا (محتوای داستان) و سیوژه (تمهیدات صوری داستان‌نویسی)، کارکرد هر بن‌مایه را براساس رابطه‌اش با سایر بن‌مایه‌ها و جایگاهش در فابیولا و سیوژه تعریف و بر همین اساس، بن‌مایه‌ها را به دو گروه پویا/ ایستا و نیز آزاد/ مقید تقسیم می‌کند. پژوهش پیش‌ِرو با روش تحلیلی‌توصیفی در پی پاسخ‌گویی به چگونگی کارکرد بن‌مایه‌های اتمی در نظام مولکولیِ کلان‌درون‌مایۀ عاشقانۀ داستان مذکور است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد، کلان‌درون‌مایۀ غنایی، محصول برهم‌کنشِ خرده‌درون‌مایگان غنایی در هر دو لایۀ فابیولا و سیوژه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات غنایی کودک؛ عشق؛ فرمالیسم؛ درون‌مایگان؛ توماشفسکی | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی، الناز. (1396). تحلیل روایت سلامان و ابسال جامی براساس نظریۀ توماشفسکی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
اسمیت، ژوئل. (1397). فرهنگ اساطیر یونان، ترجمۀ شهلا برادران خسروشاهی. تهران: فرهنگ معاصر.
برتنس، هانس. (1394). مبانی نظریۀ ادبی، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
تسلیمی، علی. (1395). نقد ادبی (نظریههای ادبی و کاربرد آنها در ادبیات فارسی)، تهران: کتاب آمه.
توماشفسکی، بوریس. (1392). «درون‌مایگان». در نظریۀ ادبیات: متن‌هایی از فرمالیست‌های روس، به کوشش: تزوتان تودوروف. ترجمۀ عاطفه طاهایی. تهران: دات. 293-242.
زنجانبر، امیرحسین. (1402). «مفهوم‌سازی خودویران‌گری در داستان‌های کودک براساس طرح‌واره‌های کاربردشناختی». زبان‌شناخت، 14 (2)، 79-97.
سلدون، رامان و ویدوسون، پیتر. (1384). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عباس مخبر. تهران: طرح نو.
فتحی نجف‌آبادی، هاجر؛ طغیانی اسفرجانی، اسحاق و نجفی، زهره. (1399). «تحلیل عناصر روایی در وصف‌های ادبی منظومۀ یوسف و زلیخای جامی». متن‌پژوهی ادبی، 24 (84)، 28-33.
فرهادی، طیبه؛ خلیلی جهانتیغ، مریم و بارانی، محمد. (1399). «عشق هدایتگر و ماورایی در رمان عاشقانه‌های یونس در شکم ماهی». پژوهشنامۀ ادب غنایی سیستان و بلوچستان، 18 (35)، 141-164.
لاج، دیوید. (1397). «زبان ادبیات داستانی نوگرا، استعاره و مجاز». در زبان‌شناسی و نقد ادبی، ترجمۀ مریم خوزان. تهران: نی. 47-71.
مارتین، والاس. (1391). نظریههای روایت، ترجمۀ محمد شهبا. تهران: هرمس.
مجاهدی، حکیمه. (1398). طبقه‌بندی توصیفی بن‌مایه‌های افسانه‌های مردم ایران: با تکیه بر نظریۀ درون‌مایگان بوریس توماشفسکی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر.
موزونی، رضا. (1401). یخی که عاشق خورشید شد، با تصویرگری میثم موسوی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
موسوی، مریم؛ اولیایی‌نیا، هلن و خلیل‌اللهی، شهلا. (1395). «فرجام‌گریزی در داستان و فراداستان براساس نظریۀ توماشفسکی». ادبیات پارسی معاصر، 5 (1)، 125-137.
موسوی ثابت، فاطمه؛ خلیلی جهانتیغ، مریم و بارانی، محمد. (1399). «استعارۀ شناختی عشق در کاش حرف بزنی از مصطفی رحماندوست». پژوهشنامۀ ادب غنایی سیستان و بلوچستان، 18 (34)، 203-226.
Chekhov, A. (2021). "Письмо Лазареву (Грузинскому)." Антон Чехов. http://chehovlit.ru/chehov/letters/1888-1889/letter-707.htm. [in Russian]. Translation: “Letter to Lazarev (Gruzinsky),”Anton Chekhov, (access date:1 July 2021). http://chehov-lit.ru/chehov/letters/1888-1889/letter-707.htm. Shklovski, V. (1998). "Art as Technique", in Literary Theory: An Anthology, (Eds.) J. Rivkin & M. Ryan. Malden: Blackwell. 8-14. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 318 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 131 |
||