پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,112 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,246,773 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,900,194 |
تاثیر نیتروژن و کودهای زیستی (میکوریزا و ازتوباکتر) بر محتوای کلروفیل، عملکرد و مولفههای پرشدن دانه گندم (Triticum aestivum L.) | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 50، خرداد 1403، صفحه 83-98 اصل مقاله (422.5 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2024.27177.1816 | ||
| نویسندگان | ||
| مجتبی یزدانی1؛ غلام‌عباس اکبری2؛ رئوف سید شریفی* 3 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران | ||
| 2دانشیلر، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران | ||
| 3استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: نیتروژن یک عنصر ضروری در گیاهان زراعی است و کاربرد آن یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای بهبود رشد، محتوای کلروفیل، سرعت و دوره پر شدن دانه و همچنین عملکرد دانه گندم است. اگرچه نیتروژن اصلی‌ترین درشت مغذی تعیین کننده اجزای پر شدن دانه گندم است، اما خروج مقادیر زیادی از کود نیتروژن به محیط، می‌تواند موجب ایجاد مشکلات جدی زیست‌محیطی مانند آلودگی آب‌های زیرزمینی شود. در چنین وضعیتی، راه‌کارهای متعددی به‌منظور کاهش اثرات آلودگی ناشی از مقادیر زیاد کود نیتروژن پیشنهاد شده است. در این راستا، کاربرد کودهای زیستی مانند ازتوباکتر و میکوریزا می‌توانند نیاز به کودهای شیمیایی و اثرات نامطلوب زیست‌محیطی را کاهش و عملکرد گیاه را افزایش دهند. از این‌رو، هدف از این مطالعه، بررسی اثرات نیتروژن و کودهای زیستی (میکوریزا و ازتوباکتر) بر محتوای کلروفیل، عملکرد و اجزای پرشدن دانه گندم بود. مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401-1400 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کاربرد کودهای زیستی در هشت سطح (عدم کاربرد به‌عنوان شاهد، ازتوباکتر، میکوریزا Glomus moseae، میکوریزا Glomus intradices، میکوریزا Glomus moseae با ازتوباکتر، میکوریزا Glomus intradices با ازتوباکتر، میکوریزا Glomus moseae با Glomus intradices، کاربرد میکوریزا Glomus moseae و Glomus intradices به‌همراه ازتوباکتر) و مقادیر کود نیتروژن در سه سطح (عدم کاربرد نیتروژن به‌عنوان شاهد و کاربرد 100 و 200 کیلوگرم اوره در هکتار) را بودند. در این آزمایش از گندم رقم چمران با تراکم بهینه 400 بذر در متر مربع استفاده شد. قارچ میکوریزا (Glomus mosseae و Glomus intraradices) از موسسه زیست‌فناوران توران در شاهرود تهیه شد. خاک آزمایش با قارچ میکوریزا بر اساس پروتکل سازنده (20 گرم درمترمربع) تیمار شد. ازتوباکتر از ریزوسفر گندم توسط موسسه خاک و آب تهران جداسازی شد. تراکم سویه ریزجانداران مورد استفاده به‌عنوان ازتوباکتر در این آزمایش108 باکتری در هر میلیلیتر (cfu.ml-1 108×1) بود. به‌منظور بررسی حجم ریشه، تعدادی کیسه پلاستیکی در هرکرت قبل از کاشت قرار داده شدند. ریشهها در مرحله رسیدگی برداشت و پس از شستشو، حجم ریشه توسط استوانه مدرج اندازهگیری شد. برای تعیین مولفههای پرشدن دانه، از مدل خطی دو تکه‌ای استفاده شد. در این رابطه، برای تعیین اجزای پر شدن دانه (مانند دوره پرشدن دانه، سرعت پر شدن دانه و دوره موثر پر شدن دانه)، اولین نمونه‌برداری 10 روز پس از سنبله‌دهی و نمونه‌برداری‌های بعدی در فواصل زمانی هر چهار روز یک‌بار به‌منظور تعیین تجمع وزن دانه انجام شد. برای تعیین عملکرد زیستی و عملکرد دانه، مساحت 0.2 مترمربع از هر کرت برداشت شد. یافته‌های تحقیق: نتایج نشان داد که کاربرد ازتوباکتر و میکوریزا (موسه‌آ و اینترا) با 200 کیلوگرم اوره در هکتار، موجب افزایش محتوای کلروفیل a (48.52 درصد)، کلروفیل b (39.47 درصد)، کلروفیل کل (45.67 درصد)، کارتنوئید (58.94 درصد)، حداکثر وزن دانه (41.84 درصد)، سرعت پر شدن دانه (7.97 درصد)، طول دوره و دوره موثر پر شدن دانه (به‌ترتیب 18.44 و 31.33 درصد) و حجم ریشه (37.43 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد کودهای زیستی و نیتروژن شد. همچنین کاربرد ازتوباکتر و میکوریزا (موسه‌آ و اینترا) با 200 کیلوگرم اوره در هکتار ارتفاع بوته، طول سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گندم را به‌ترتیب 51.5، 42.85، 47.19 و 36.68 درصد در مقایسه با عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم مصرف نیتروژن افزایش داد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این آزمایش به‌نظر می‌رسد که کاربرد کودهای زیستی (ازتوباکتر و میکوریزا) و کود نیتروژن از طریق بهبود مولفههای پرشدن دانه و برخی صفات فیزیولوژیک، می‌تواند عملکرد دانه گندم را افزایش دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اوره؛ باکتری محرک رشد؛ تلقیح بذر؛ حجم ریشه؛ کودهای زیستی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 161 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 65 |
||