پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,108 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,240,025 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,897,757 |
اهمیت لغات و ترکیبات گویش سیستانی در متون ادب فارسی | ||
| زبان فارسی و گویش‌های ایرانی | ||
| مقاله 6، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، بهمن 1402، صفحه 125-141 اصل مقاله (1012.95 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2024.26400.1659 | ||
| نویسنده | ||
| حسین اتحادی* | ||
| استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زابل، دانشگاه آزاد اسلامی، زابل، ایران | ||
| چکیده | ||
| برخی از لغات و ترکیبات در متون ادبی به کار رفته که در فرهنگهای لغت موجود، ضبط نشده‌است. در پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی، پاره‌ای از این لغات و ترکیبات که هنوز در گویش سیستانی به کار می‌روند بازیافت و شناسایی شده‌است. این لغات و ترکیبات را از نظر ساختاری، به دو بخش می‌توان تقسیم کرد. غالب آنها بدون هیچ تفاوتی، در گویش سیستانی و متون ادبی کاربرد دارند. بخش اندکی تفاوتی جزیی، در اندازۀ حذف یا اضافه شدن یا تبدیل یک واژه، با یکدیگر دارند. از منظری دیگر، این لغات و ترکیبات، یا اصلا در فرهنگ‌ها ضبط نشده‌اند، یا اینکه دارای چند معنا هستند اما یکی از معانی آنها که در فرهنگهای لغت متروک مانده، درگویش سیستانی، به کار می‌رود. این لغات و ترکیبات، از نظر نوع کلمه، به‌ترتیب بسامد شامل فعل، صفت و اسم میشوند. افعال هم غالبا ترکیباتی هستند که معنایی کنایی از آنها استنباط میشود. شناسایی و بازیافت چنین لغات و ترکیباتی، افزون‌بر اینکه موجب غنی‌تر شدن دایرۀ واژگانی و معنایی زبان فارسی می‌گردد، در برخی موارد، بنابر شواهدی که در متن ذکر میشود، می‌تواند در توضیح و تحلیل دشواری‌های متون ادبی هم گره‌گشا باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبان فارسی؛ گویش سیستانی؛ متون ادبی؛ لغت؛ ترکیب | ||
| مراجع | ||
|
اسیریلاهیجی شمسالدین محمد. دیوان اشعار و رسائل، بهاهتمام براتزنجانی، تهران: مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه مگ گیل. 1357.
اقباللاهوری. کلیات، با مقدمه شرح احوال و تفسیر کامل احمد سروش، تهران: کتابخانة سنایی. 1368.
امیرخسرو دهلوی. دیوان، با مقدمه و تصحیح محمد روشن، تهران: انتشارات نگاه. 1380.
انوری حسن. فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن. 1382.
اوحدی مراغهای. دیوان، با تصحیح و مقابله و مقدمة سعید نفیسی، تهران: سنایی. 1391.
بخارائی ناصر. دیوان، بهکوشش مهدی درخشان، تهران: بنیاد نیکوکاری نوریانی. 1353.
برون ادوارد. تاریخ ادبی ایران، ترجمه و تحشیه و تعلیق علی پاشا صالح، تهران: انتشارات کتابخانة ابن‌سینا. 1335.
برهان محمدحسین بن خلف تبریزی. برهان قاطع، بهاهتمام محمد معین، تهران: امیرکبیر. 1362.
بهار لاله تیک چند. فرهنگ بهار عجم، تصحیح کاظم دزفولیان، تهران: انتشارات طلایه. 1379.
بیدلدهلوی میرزاعبدالقادر. کلیات، تصحیح خال محمدخسته و خلیلالله خلیلی، تهران: زوار. 1387.
حزین لاهیجی. دیوان، تصحیح مقابله و مقدمه از بیژن ترقی، تهران: انتشارات سنایی. 1387.
حسینی فراهانی میرزاابوالحسن. دیوان، بهاهتمام رضا عبدالهی، تهران: انتشارات طاهری. 1363.
حسینی مدنی تتوی عبدالرشید بنعبدالغور. فرهنگ رشیدی، به‌تحقیق وتصحیح محمد عباسی، تهران: کتابفروشی بارانی. بیتا.
حموی یاقوت. برگزیدة مشترک یاقوت حموی، ترجمة محمد پروین گنابادی، تهران: امیرکبیر. 1362.
دهخدا علیاکبر. لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران. 1377.
رامپوری غیاثالدین. غیاثاللغات، بهکوشش منصور ثروت، تهران: امیرکبیر. 1375.
رئیسالذاکرین غلامعلی. فرهنگ منظوم دهبانی به گویش سیستانی، مشهد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی. 1386.
رفیق اصفهانی. دیوان، بهکوشش احمد کرمی، تهران: انتشارات ما. 1363.
زمانی کریم. شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: انتشارات اطلاعات. 1387.
سیدای نسفی. دیوان، با تصحیح و تعلیق حسن رهبری، تهران: انتشارات بینالمللی الهدی. 1382.
شاد محمد پادشاه . فرهنگ جامع فارسی آنندراج، زیرنظر محمد دبیرسیاقی، تهران: خیام. 1363.
شهنازی جواد. فرهنگ گویشی سیستانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و فرهنگی. 1392 و 1398.
شهنازی جواد. فرهنگ اصطلاحات و ضربالمثلهای سیستانی، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری. 1400.
عطار نیشابوری. الهینامه، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن. 1387.
غزالی مشهدی. دیوان، تصححیح حسین قربانپور آرانی، تهران: علمی و فرهنگی. 1388.
غزنوی سیدحسن. دیوان، به‌تصحیح و مقدمة سیدمحمدتقی مدرس رضوی، تهران: اساطیر. 1362.
فرخی سیستانی. دیوان، بهکوشش سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: زوار. 1385.
قائم‌مقام فراهانی. منشآت قائم‌مقام، گردآورنده معتمدالدوله حاج فرهادمیرزا، تهران: کتاب فروشی علمیة اسلامیه. بیتا.
کمالالدین اصفهانی اسماعیلبنمحمد. دیوان، بهاهتمام حسینبحرالعلومی، تهران: سنایی. 1396.
گولپینارلی عبدالباقی. نثر و شرح مثنوی شریف، ترجمه و توضیح توفیق ه. سبحانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 1374.
مجد همگر. دیوان، به‌تصحیح و تحقیق احمد کرمی، بیجا: انتشارات ما. 1375.
محتشم کاشانی. کلیات، تصحیح مصطفی فیض کاشانی، تهران: شرکت انتشارات سورة مهر. 1391.
محمدی خَمَک جواد. واژهنامة سکزی، تهران: سروش. 1379.
معین محمد. فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر. 1383.
مولوی جلالالدین. مثنوی معنوی، به‌تصحیح رینولد. ا نیکلسون، تهران: هرمس. 1386.
میرجمالالدین شیرازی. فرهنگ جهانگیری، ویراستة رحیم عفیفی، مشهد: دانشگاه مشهد. 1359.
نزاری قهستانی. ادبنامه، بهکوشش محمود رفیعی، تهران: نشر هیرمند. 1392.
نزاری قهستانی. دیوان، جمع و تدوین و مقابله و تصحیح و تحشیه و تعلیق مظاهر مصفا، تهران: انتشارات علمی. 1371.
نفیسی علیاکبر. فرهنگ نفیسی، تهران: کتابفروشی خیام. 1355.
واصفی زینالدین محمود. بدایع الوقایع، تصحیح الکساندر بلدروف، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. 1350.
یارشاطر احسان. زبانها و لهجههای ایرانی، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 1336؛ (5)1و2: 11-48.
یغمای جندقی. دیوان، بهکوشش سیدعلی آلداوود، تهران: انتشارات توس. 1367.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 159 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 30 |
||