پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 708 |
| تعداد مقالات | 6,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,199,080 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,310,654 |
اثر تنش گرما بر ارقام و لاین‌های ایزوژن نزدیک گندم | ||
| تحقیقات غلات | ||
| دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 53، اسفند 1402، صفحه 331-349 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2024.26382.1804 | ||
| نویسندگان | ||
| سارا کیانپور1؛ افراسیاب راهنما* 2؛ علی منصفی3؛ روح‌اله عبدالشاهی4 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 3استادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 4دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: تنش گرما تهدیدی جدی برای امنیت غذایی و تولیدات کشاورزی است. تنش گرمای آخر فصل یک تنش غیرزیستی اصلی به‌ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است که به‌طور قابل توجهی بر رشد و عملکرد محصول غلات به‌ویژه گندم تأثیر می‌گذارد. بنابراین، تولید و توسعۀ ارقام زودرس گندم روش مناسبی برای بسیاری از مناطق تولید کنندۀ غلات است که تنش گرمایی آخر فصل را تجربه می‌کنند. در این آزمایش، اثر تنش گرمای انتهای فصل بر صفات مورفوفنولوژیک و عملکردی ارقام و لاین‌های ایزوژن گندم نان مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: آزمایش در شرایط مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1402- 1401 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. دو تاریخ کاشت (دوم آذرماه و دوم بهمن‌ماه به‌ترتیب به‌عنوان تاریخ کاشت به‌هنگام و دیرهنگام منطقه در کرت‌های اصلی و هفت رقم و لاین ایزوژن گندم نان (روشن، کل حیدری، مهدوی، لاین ایزوژن روشن، لاین ایزوژن کل حیدری، لاین ایزوژن مهدوی و رقم مهرگان به‌عنوان شاهد) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تاریخ کاشت به‌هنگام به‌عنوان شاهد و تاریخ کشت دیرهنگام به‌دلیل برخورد مراحل گلدهی و پرشدن دانه گندم با گرمای آخر فصل به‌عنوان تنش گرمایی در نظر گرفته شد. داده‌های مرتبط با عملکرد دانه، وزن سنبله، تعداد دانه در سنبلة اصلی، وزن دانه در سنبلة اصلی، وزن هزار دانه، عملکرد زیست‌توده، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، تعداد روز از کاشت تا خوشه‌دهی و تعداد روز از کاشت تا رسیدگی ثبت شد. یافته‌های تحقیق: نتایج این آزمایش نشان داد که بین ارقام و لاین‌های ایزوژن از نظر صفات مورد مطالعه تفاوت آماری معنی‌داری وجود داشت. تنش گرمای ناشی از کشت دیرهنگام، از طریق کاهش معنی‌دار تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله، وزن سنبله و وزن هزار دانه سبب کاهش عملکرد دانه همة ارقام و لاین‌های ایزوژن شد. مقادیر کاهش در ارقام بیش‌تر از لاین‌های ایزوژن مربوطه بود. تنش گرما منجر به کاهش معنی‌دار عملکرد دانه در رقم روشن، لاین ایزوژن روشن، رقم کل حیدری، لاین ایزوژن کل حیدری، رقم مهدوی، لاین ایزوژن مهدوی و رقم مهرگان به‌ترتیب به‌میزان 36، 35، 31، 31، 35، 32 و 30 درصد شد. با وجود کاهش نسبتاٌ مشابه صفات در ارقام و لاین‌ها، مقادیر عملکرد دانه در رقم و لاین ایزوژن مهدوی و همچنین رقم مهرگان در هر دو تاریخ کشت به‌مراتب بیش‌تر از سایر ارقام و لاین‌های ایزوژن بود. لاین‌های ایزوژن 7 تا 14روز زودرس‌تر از ارقام والد خود بودند. در کشت به‌هنگام و در لاین‌های ایزوژن روشن، کل حیدری و مهدوی، کاهش تعداد روز از کاشت تا خوشه‌دهی (به‌ترتیب 5، 6 و 11 روز کاهش) و تعداد روز از کاشت تا رسیدگی (به‌ترتیب 8، 7 و 14 روز کاهش) به‌عنوان دو مؤلفه اصلی زودرسی، باعث به‌حداقل رساندن مواجه با تنش گرمای آخر فصل طی مراحل گلدهی و پرشدن دانه و پایداری عملکرد بالاتر شد. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که لاین ایزوژن مهدوی از طریق راهبرد زودرسی و کاهش تعداد روز تا خوشه‌دهی و رسیدگی دارای پایداری عملکرد و بالاترین عملکرد دانه بود و همانند رقم مهرگان برای شرایط کشت به‌هنگام و دیرهنگام در منطقة خوزستان توصیه می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زودرسی؛ عملکرد دانه؛ کشت دیرهنگام؛ صفات مورفوفنولوژیک | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 34 |
||