دانشگاه گیلان
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه گیلان
انتشارات دانشگاه گیلان

 آمار

تعداد نشریات31
تعداد شماره‌ها708
تعداد مقالات6,658
تعداد مشاهده مقاله9,204,007
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,315,730
رحیم سروش, حسین, حسینی چالشتری, مریم, عبادی, علی‌اکبر, حقیقی حسنعلیده, علیرضا, محدثی, علی. (1402). ارزیابی صفات زراعی، کیفیت دانه و پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های امیدبخش برنج با استفاده از روش‌های لین و بینز و GGE-biplot. فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان, 13(3), 215-229. doi: 10.22124/cr.2023.25478.1792
حسین رحیم سروش; مریم حسینی چالشتری; علی‌اکبر عبادی; علیرضا حقیقی حسنعلیده; علی محدثی. "ارزیابی صفات زراعی، کیفیت دانه و پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های امیدبخش برنج با استفاده از روش‌های لین و بینز و GGE-biplot". فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان, 13, 3, 1402, 215-229. doi: 10.22124/cr.2023.25478.1792
رحیم سروش, حسین, حسینی چالشتری, مریم, عبادی, علی‌اکبر, حقیقی حسنعلیده, علیرضا, محدثی, علی. (1402). 'ارزیابی صفات زراعی، کیفیت دانه و پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های امیدبخش برنج با استفاده از روش‌های لین و بینز و GGE-biplot', فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان, 13(3), pp. 215-229. doi: 10.22124/cr.2023.25478.1792
رحیم سروش, حسین, حسینی چالشتری, مریم, عبادی, علی‌اکبر, حقیقی حسنعلیده, علیرضا, محدثی, علی. ارزیابی صفات زراعی، کیفیت دانه و پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های امیدبخش برنج با استفاده از روش‌های لین و بینز و GGE-biplot. فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان, 1402; 13(3): 215-229. doi: 10.22124/cr.2023.25478.1792

ارزیابی صفات زراعی، کیفیت دانه و پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های امیدبخش برنج با استفاده از روش‌های لین و بینز و GGE-biplot

تحقیقات غلات
مقاله 2، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 52، آذر 1402، صفحه 215-229    اصل مقاله (362.03 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/cr.2023.25478.1792
نویسندگان
حسین رحیم سروش* 1؛ مریم حسینی چالشتری2؛ علی‌اکبر عبادی2؛ علیرضا حقیقی حسنعلیده3؛ علی محدثی4
1استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
2دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
3استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
4محقق، مؤسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
چکیده
مقدمه: با توجه به کمبود مواد غذایی در جهان، افزایش تولید برنج یکی از خواسته‌های بازار جهانی و از اهداف مهم بسیاری از کشورهای تولیدکننده این محصول می‌باشد. عملکرد نهایی هر محصول تحت تاثیر پتانسیل ژنوتیپ، اثر محیط و برهمکنش ژنوتیپ و محیط قرار می‌گیرد. برهمکنش ژنوتیپ و محیط موجب می‌شود ژنوتیپ‌های مختلف تحت شرایط محیطی متفاوت واکنش یکسانی نداشته باشند. ژنوتیپ‌هایی که بتوانند در مناطق مختلف و یا تحت شرایط محیطی متفاوت، عملکرد بالاتری تولید کنند و پایداری عملکرد خود را حفظ کنند، ارقام موفقی به‌شمار می‌آیند. در این پژوهش، نه لاین امیدبخش برنج با منشاء هاشمی به‌همراه دو رقم هاشمی و گیلانه در دو منطقه و طی دو سال از نظر عملکرد دانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. هدف از مطالعه نیز ارزیابی پایداری لاین‌های مورد مطالعه و معرفی پایدارترین آن‌ها به‌منظور معرفی رقم‌های جدید بود.
مواد و روش‌ها: مواد گیاهی این آزمایش، تعداد نه لاین امیدبخش برنج با منشاء رقم هاشمی به‌عنوان یک رقم برنج محلی ایرانی با کیفیت مطلوب بود که به‌همراه دو رقم هاشمی و گیلانه به‌عنوان رقم‌های شاهد آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو منطقه، موسسه تحقیقات برنج کشور (گیلان، رشت) و ایستگاه تحقیقات چپرسر (مازندران) به‌مدت دو سال 1396 و 1397 مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، روز تا 50 درصد گلدهی، درصد برنج سالم، راندمان تبدیل، طول شلتوک، محتوای آمیلوز و درجه حرارت ژلاتینی شدن بود. برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها، ابتدا تجزیه واریانس ساده برای عملکرد دانه انجام شد و سپس، آزمون بارتلت جهت بررسی یکنواختی خطاهای آزمایش صورت گرفت. تجزیه واریانس مرکب و مقایسه میانگین‌ها به‌روش دانکن با نرم‌افزار SAS انجام شد. به‌منظور ارزیابی پایداری لاین‌های مورد مطالعه نیز از روش‌های لین و بینز و GGE-biplot استفاده شد. 
یافته‌های تحقیق: نتایج تجزیه واریانس مرکب داده‌ها نشان داد که اثر ژنوتیپ و سال و همچنین برهمکنش سال× مکان و سال × مکان × ژنوتیپ بر عملکرد دانه معنی‌دار بود. به این ترتیب، پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مورد مطالعه با استفاده از روش‌های لین و بینز و GGE-biplot ارزیابی شد. نتایج روش لین و بینز نشان داد که ژنوتیپ‌های گیلانه و 19603 (Hashemi/IR74720-85-1-2-1) با داشتن کم‌ترین واریانس درون‌مکانی برای عملکرد دانه، به‌ترتیب پایدارترین ژنوتیپ‌های این آزمایش بودند. نتایج حاصل از روش گرافیکی GGE-biplot نیز نشان داد که در بای‌پلات عملکرد دانه، ژنوتیپ‌های 19607، هاشمی و گیلانه که رئوس چند ضلعی را تشکیل دادند، بهترین و یا ضعیف‌ترین ژنوتیپ‌ها در برخی از محیط‌ها و یا همه محیط‌ها بودند. در مقابل، بررسی همزمان پایداری و عملکرد دانه ژنوتیپ‌‌ها، لاین امیدبخش 19603 را به‌عنوان بهترین ژنوتیپ معرفی کرد. نمودار ژنوتیپ ایده‌‌آل نیز نشان داد که لاین امیدبخش 19603 کم‌ترین فاصله را از ژنوتیپ ایده‌‌آل فرضی نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها داشت و بنابراین برترین ژنوتیپ‌ این آزمایش بود.
نتیجه‌گیری: نتایج ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های برنج با استفاده از روش‌های لین و بینز و GGE-biplot، لاین امیدبخش 19603 را به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ این آزمایش معرفی کرد. این لاین به‌همراه لاین امیدبخش 19607، بالاترین میانگین عملکرد شلتوک را در تمامی محیط‌های ارزیابی شده تولید کردند. این ژنوتیپ‌ها، با تعداد روز تا 50 درصد گلدهی کم‌تر از 95 روز، طول دانه بیش از هفت میلی‌متر و میزان آمیلوز و دمای ژلاتینی شدن متوسط، در ردیف ژنوتیپ‌های میان‌رس، دانه‌بلند (صدری) و با کیفیت پخت مطلوب قرار گرفتند. بنابراین، دو لاین امیدبخش 19603 و 19607 به‌منظور اجرای برنامه‌های معرفی رقم، پیشنهاد می‌شوند. 
کلیدواژه‌ها
تجزیه گرافیکی؛ دوره رسیدگی؛ ژنوتیپ ایده‌آل؛ کیفیت پخت
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 127
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 33


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب