تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,112 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,246,168 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,899,874 |
مکانمندی و استیلای مکان بر شخصیّت های روایی در «عزاداران بَیَل» | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 5، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15، فروردین 1402، صفحه 77-102 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2023.24842.2472 | ||
نویسنده | ||
بهناز علی پور کسکری* | ||
استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
یکی از کارکردهای مکان روایی آمادهسازی بستری برای تشریح ماهیت و ویژگیهای شخصیت است. گزینش چگونگی ارائۀ مکان، صحنهپردازی، جنبههای خاص شخصیتها و نوع روایتگری خواننده را به درک زیرلایههای متن هدایت میکند. مقالۀ حاضر به چگونگی تبلور مکان و پیوند آن با شخصیت در مجموعه داستان بههمپیوستۀ عزاداران بیل از غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. شیوۀ تحلیل و بررسی اثر بر اساس روایتشناسی ترکیبی، به معنی بهرهگیری از آرای نظریهپردازان حوزۀ روایت، انجام شده است. بررسی مکان روایی در این اثر نشان میدهد که فاعلیت مکان نفوذ و تأثیر پایدار خود را بر همۀ ارکان داستانها بهجا گذاشته است. روستای بیل مکان کلان متن و بستری برای زیست شخصیتهای داستانی است که برای نشان دادن سلطه و نفوذ مکان بر فضای روانی- عاطفی و فضای روایی فراهم شده است. قرار گرفتن بیل در کانون روایت هشت داستان متضمن وجه نمادین مکانی است که مرهون ابداع هنری نویسنده است. شخصیتها در امتداد مکان قرار گرفته و به جزئی از آن استحاله یافتهاند. مکان بیل برای احیای خود هر بار از میان شخصیتهای بیعمل، تسلیم و درمانده قربانی میگیرد؛ و خواننده در فرآیند خوانش، نقش مکمل در بازآفرینی صحنه و شخصیت را ایفا می کند. | ||
کلیدواژهها | ||
روایتشناسی؛ مکان روایی؛ شخصیت روایی؛ عزاداران بیل | ||
مراجع | ||
ابوت، اچ. پورتر (1397). سواد روایت، ترجمۀ رؤیا پورآذر و نیما م اشرفی. تهران: اطراف.
اصغری، جواد (1388). «برررسی زیباییشناختی عنصر مکان در داستان». نشریۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورۀ جدید(26): 29-45.
آلوت، میریام (1397). رمان به روایت رماننویسان، ترجمۀ علیمحمد حقشناس. تهران: مرکز.
بوتور، میشل (1379). جستارهایی درباب رمان، ترجمه سعید شهرتاش. تهران: سروش.
بارت، رولان (1394). اس/زد، ترجمۀ سپیده شکریپوری. تهران: افراز.
پورنامداریان، تقی و سیدان، مریم (1388). بازتاب رئالیسم جادویی در داستانهای غلامحسین ساعدی. مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، (64)، 45-64.
تقوی، محمد و دهقان، الهام (1388). «موتیو چیست و چگونه شکل میگیرد؟». نقد ادبی، 8 (2)، 7-31.
تولان. مایکل جی ( ۱۳۸۳). درآمدی نقادانه -زبانشناختی بر روایت، ترجمۀ ابوالفضل حرّی. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
چتمن، سیمور (1390). داستان و گفتمان، ترجمۀ راضیهسادات میرخندان. قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما.
حری، ابوالفضل (1388). «مکان در قرآن؛ مؤلفههای زمان و مکان روایی در قصص قرآنی». ادبپژوهی، (7 و 8)، 125- 142.
حری، ابوالفضل (1392). جستارهایی درباب نظریۀ روایتشناسی، تهران: خانۀ کتاب.
ریکور، پل (1384). زمان و حکایت پیکربندی زمان در حکایت داستانی، ترجمۀ مهشید نونهالی. ج2. تهران: گام نو.
ساعدی، غلامحسین (1357). عزاداران بیل، تهران: آگاه.
سواری، ناجی (1398). مکان روایتگر، راوی خاموش/ درنگی بر عنصر «مکان» در داستانهای غلامحسین ساعدی با نگاهی به کتاب «لالبازیها»، دسترسی در: https://www.farhangemrooz.com/news/64059
شاکری، جلیل و بهناز بخشی (1394). «تحلیل روانشناختی شخصیتهای سه داستان گدا، خاکسترنشینها و آشغالدونی ساعدی». متنپژوهی ادبی، 19(63)، 55-88 .
صالحیمازندرانی، محمدرضا؛ امامی، نصر الله؛ قاسمی پور، قدرت؛ بیدلی، محمدعلی (1399). «گونهشناسی مکان و مناسبات سوژه با آن در گفتمان تصوف؛ مطالعۀ موردی میراث صوفیانۀ ابوسعید ابوالخیر». پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، 9 (4)، 63-86.
فورستر، ادوارد مورگان (1369). جنبههای رمان. ترجمۀ ابراهیم یونسی. تهران: نگاه.
لینت ولت، ژپ (1390). رسالهای درباب گونهشناسی روایت و نقطۀ دید، ترجمۀ علی عباسی و نصرت حجازی. تهران: علمی فرهنگی.
میرصادقی، جمال (1360). ادبیات داستانی (قصه، داستان کوتاه، رمان)، تهران: ماهور.
مکاریک، ایرنا ریما (1388). دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه.
مندنیپور، شهریار (1383). ارواح شهرزاد، تهران: ققنوس.
نصراصفهانی، محمدرضا، و طیبه جعفری (1389). «مقایسۀ شیوۀ پردازش شخصیت در گاو ساعدی و مسخ کافکا». زبان و ادب فارسی، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز، 53 (215)، 133-156.
ولک، رنه و وارن، آوستن (1373). نظریه ادبیات، ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر. تهران: علمی و فرهنگی.
هارلند، ریچارد (1382). درآمدی تاریخی بر نظریۀ ادبی از افلاطون تا بارت، ترجمۀ علی معصومی و شاپور جورکش. تهران: چشمه.
Scholes, R. (1968). Elements of fiction, Oxford U. P. Chatman, S. (1978). Story and Discourse, Cornell University Press. Ithaca and London. Morner, K. (1991). Ralph Rausch. NTC Dictionary Terms, NTC Publishing group. Abnormal Psychology: Clinical Perspectives on Psychological Disorders Book by Richard P. Halgin and Susan Krauss Whitbourne. Genette, G. (1988). Narrative Discourse Revisited, Trans. Jane E. New York: Cornell University Press Ithaca. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 194 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 81 |