تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 741 |
تعداد مقالات | 7,030 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,095,077 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,777,496 |
مراقبت زنانه و ملاحظات زیستمحیطی در شعر «دلم برای باغچه میسوزد» | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 4، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15، فروردین 1402، صفحه 57-76 اصل مقاله (1.25 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2023.24667.2468 | ||
نویسنده | ||
زهرا پارساپور* | ||
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
بحران محیط زیست و به دنبال آن افزایش دغدغههای زیست محیطی موجب شکلگیری نظریههای تازه در حوزۀ اخلاق زیستمحیطی شد که هدف آن لحاظ کردن حقوق ناانسان در ملاحظات اخلاقی بود. یکی از این نظریهها اکوفمنیسم بود که همزمان دغدغههای جنسیتی و زیستمحیطی را لحاظ میکرد و میان زن و زمین و رفع سلطه بر این دو ارتباطی معنادار میدید. در هر سه تعامل تجربی، مفهومی و معرفتشناسانه در این رویکرد زنان نسبت به مردان به طبیعت نزدیکترند، ازاینرو هم نسبت به تخریب محیطزیست حساسترند و هم از تخریب محیط زیست بیشتر آسیب میبینند. فروغ فرخزاد بهعنوان یک زن در شعر «دلم برای باغچه میسوزد» حساسیت بیشتر زنان را در مقایسه با مردان نسبت به مرگ باغچه روایت کرده است. در این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی به خوانش اکوفمنیستی این سروده میپردازد، نوعی نسبت میان عوامل و دلایل بیتوجهی و بیعملی شخصیتهای این روایت نسبت به مرگ باغچه با عوامل و دلایل بیتوجهی نسبت به بحران محیط زیست در سطح کلان ملتها و دولتها یافته و تبیین شده است. نتایج بهدستآمده حاکی است عوامل اصلی بیتوجهی گفتمان مردانة انسانمحوری، نگرش دروننسلی، منافع اقتصادی، مسابقۀ تسلیحاتی و جنگ و یأس فلسفی است. همینطور در گفتمان زنانه باوجود حساسیت آنها نسبت به تخریب طبیعت، باورهای خرافی و به دنبال آن راهحلهای نادرست، پرداختن به زیست مصنوعی و فاصله گرفتن از طبیعت میتواند مانع کنشگری آنها در این زمینه باشد. درعینحال لحاظ کردن اخلاق مراقبتی زنانه در ارتباط با طبیعت میتواند زنان را در پیشگیری و نیز جلوگیری از تخریب بیشتر محیط زیست پیشتاز و مؤثر سازد. | ||
کلیدواژهها | ||
اکوفمنیسم؛ زنان؛ اخلاق محیط زیست؛ فروغ فرخزاد | ||
مراجع | ||
اسکات، رابین می. (1997). تفاسیر فمینیستی از کانت، مترجم مریم نصر اصفهانی. قابل دسترسی در سایت تاریخ فلسفه به نشانی:
پارساپور، زهرا. (1392). نقد بومگرا، ادبیات و محیط زیست، تهران : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارساپور، زهرا، و ربابه قلیپور و شهلا خلیلاللهی. (1396). «خوانش اکوفمینیستی رمان اندوه جنگ با تکیه بر رابطه فرهنگی و نمادین». پژوهشنامه زنان، (8)، 1-21.
پارساپور، زهرا. (1397). «نقد اکوفمنیستی داستان «آبیها»». پژوهشنامه ادبی، 15 (62)، 33-50.
پارساپور، زهرا. (1400)الف. اخلاق زمین، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
پارساپور، زهرا. (1400)ب. «خوانش اکوفمینیستیِ داسـتــان «زنــان بــدون مــردان»». جستارهای نوین ادبی، 54 (215)، 29-46.
پلموود، وال. (1382). «طبیعت، نفس و جنسیت: فمینیسم، فلسفه بوم شناختی و نقد عقلانیت». اخلاق محیط زیست: مقدمات و مقالات، ویراستار جان بنسون. مترجم عبدالحسین وهابزاده. مشهد: جهاد دانشگاهی واحد مشهد. 316-325.
پورقریب، بهراد. (1397). «نقد فمنیستی بومگرای رمان جای خالی سلوچ». ادبیات پارسی معاصر، سال هشتم (25)، 1-18.
دژاردن. جوزف آر. (1396). اخلاق محیط زیست؛ درآمدی بر فلسفۀ محیط زیست، ترجمة مهدی کلاهی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
دوستی، فرزانه. (1398). «فلسفة بومفمینیسم و پارادوکس ذاتگرایی در آفرینش هنری: بازخوانیسهگانة فرهنگ/ طبیعت». پژوهشنامه فرهنگستان هنر، (19)، 73-93.
ذکاوت، مسیح. (1397). «درآمدی بر بومفمنیسم: مطالعهی موردی دو دوست و دیلینگ دیلینگ». مطالعات ادبیات کودک، 9 (18)، 55-76.
ذوالفقارخانی، مسلم. (1399). «بررسی اصالت زن-طبیعت و اندیشههای طبیعتگرایانۀ فروغ فرخزاد». پژوهشنامه ادب غنایی، 18 (34)، 123-142.
رابینز، روت. (1389). فمینیسمهای ادبی، ترجمۀ احمد ابومحبوب. تهران: افراز.
شجاعی، منصوره (1379). «اکوفمینیسم، تعریف، تاریخچه ، مقدمات و...» در مجموعه مقالات جنس دوم، گردآوری نوشین احمدی خراسانی. تهران: توسعه. 168-170.
عاملیرضایی، مریم. (1382). صور خیال در شعر فروغ فرخزاد، تهران: شور.
فروتنکیا، شهروز. و نواح، علیرضا. (1395). جامعهشناسی محیط زیست، تهران: جامعهشناسان.
فرخزاد، فروغ. (1382). مجموعه اشعار فروغ فرخزاد، تهران: نگاه.
نورتون، برایان. (1382). «رویکرد فرهنگی به زیستشناسی حفاظت». اخلاق محیط زیست: مقدمات و مقالات، ویراستار جان بنسون. ترجمۀ عبدالحسین وهابزاده. مشهد: جهاددانشگاهی. 173-185.
ونتس، پیتراس. (1392). دانشنامۀ فلسفۀ اخلاق، ویراستۀ پل ادواردزدونالد ام، بورچرت. مقدمه، ترجمه و تدوین انشاء الله رحمتی. تهران: سوفیا.
هوارت، جین. (1382). «نه مصرف نه زینت: راهنمای مراقبت برای مصرفکنندگان». اخلاق محیط زیست: مقدمات و مقالات، ویراستار جان بنسون. ترجمۀ عبدالحسین وهابزاده. مشهد: جهاد دانشگاهی. 195-208.
هیلمن، مایکل (1394). زنی تنها: فروغ فرخزاد و شعرش، ترجمۀ تینا حمیدی. تهران: هنوز.
Gaard, G.C. (1993). " Living Interconnections with Animals and Nature". In Ecofeminism Women, Animals, Nature, Greta Gaard.(Ed). PHILADELPHIA: Temple University Press. 1-13. Lorentzen, L.A & Eaton, H. (2002). Ecofeminism: An Overview, https://skat.ihmc.us/rid=1174588237625_665601541_9501/ecofeminism.pdf. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 177 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 103 |