تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,077 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,162,811 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,862,238 |
فراترکیبی بر تحقیقات انجام شده با موضوع کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی در ایران | ||
دانش شهرسازی | ||
مقاله 4، دوره 7، شماره 3، مهر 1402، صفحه 67-89 اصل مقاله (923.14 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2023.22756.1796 | ||
نویسندگان | ||
علی اسکوئی ارس1؛ علی آذر* 2 | ||
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
2استادیار و عضو هئیت علمی گروه شهرسازی و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مراغه، مراغه، ایران | ||
چکیده | ||
بیان مسئله: با وجود گذشت بیش از دو دهه از تحقیقات اولیه در مورد کیفیت زندگی شهری، همچنان این مفهوم با مفاهیمی همچون زیستپذیری شهری و سرزندگی شهری در یک ردیف معنایی تبیین می شوند و به وجوه متفاوتی که در بین این مفاهیم نهفته است، توجهی نشده است. کیفیت زندگی شهری همواره به یکی از موضوعات موردعلاقه پژوهشگران حوزه برنامه ریزی شهری تبدیلشده است و تمامی تمرکز آنان به بررسی کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه های برنامهریزیشده معطوف شده است. هدف: هدف این پژوهش، بررسی و استخراج شاخص های تجزیهوتحلیل متون علمی در زمینه مطالعات سکونتگاه های غیررسمی و ارائه مدل تحلیلی ابعاد و مؤلفه های کیفیت زندگی در سکونتگاه های غیررسمی است. روش: این پژوهش بنیادی بوده و با بهرهگیری از روش فراترکیب به بررسی نمونههای موردمطالعه (12 عنوان مقاله علمی – پژوهشی معتبر و 8 عنوان رساله دکترا و پایان نامه کارشناسی ارشد) در ده سال اخیر در ارتباط با کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی پرداخته است. یافتهها: با استناد به یافتههای تحقیق حاضر میتوان دریافت که به دلیل توجه به آزمون پایایی در بیش از 80 درصد پژوهشهای مورد بررسی میتوان با اطمینان بالایی در ارتباط با کیفیت مطالعات صورت گرفته و اندازه اثر آنها اظهارنظر نمود. از نظر ساکنین سکونتگاههای غیررسمی عوامل اقتصادی بیشترین تأثیر را در تعیین کیفیت زندگی آنان داشته است و همچنین در بین مؤلفههای اقتصادی مؤلفه درآمد ماهیانه در رتبه اول و پس از آن به ترتیب مؤلفههای هزینههای زندگی، وضعیت اشتغال، رضایت از فرصتهای شغلی، فاصله محل کار از سکونت، امنیت شغلی، تعداد افراد شاغل و در نهایت تعداد ساعات کاری هفته در رتبههای دوم تا هشتم قرار گرفتند. نتیجه گیری: تمامی متون علمی مورد بررسی به آزمودن نظریات پرداخته اند اما باعث نظریه سازی نشده اند. باوجود اینکه در بعضی از تحقیقات راهکارهای مناسبی ارائهشده است اما با توجه به ماهیت پژوهش ها نمیتوان آنها را در دسته تحقیقات بنیادی قرار داد. بهطورکلی میتوان گفت ضروری است تا تحقیقات بنیادی در این حوزه بیشتر موردتوجه قرار بگیرند. | ||
کلیدواژهها | ||
کیفیت زندگی شهری؛ سکونتگاههای غیررسمی؛ فراتحلیل؛ برنامهریزی شهری؛ بنیادی | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، نیر؛ محسنی، رضا علی و علمی، محمود. (1401). بررسی نقش کیفیت زندگی و فضاهای بیدفاع شهری در گرایش به خشونتهای شهری (موردمطالعه: جوانان شهر رشت). نشریه دانش شهرسازی، 6(2)، 147- 162.
اجزاء شکوهی، محمد؛ شیرازی، علی و حدادمقدم، زهره. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر ارتقاء کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه غیررسمی پنجتن آل عبا (التیمور مشهد). مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، 11(21)، 59-79.
احمدی، زهرا. (1393). ارزیابی شاخصهای کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی در کلانشهر اهواز (نمونه موردی: محله ملاشیه). پایاننامه کارشناسیارشد، رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم زمین و GIS، دانشگاه شهید چمران اهواز.
اسکوئی ارس، علی و حکیمی، هادی. (1399). سنجش حس تعلق مکانی ساکنین سکونتگاههای غیررسمی، مطالعه موردی: محله حکمآباد تبریز. فصلنامه مطالعات عمران شهری، 4(12)، 21.
اسکوئی ارس، علی و حکیمی، هادی. (1400). سنجش شاخصهای سرزندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی (مطالعه موردی: سیلاب قوشخانة تبریز. نشریه پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، 9(1)، 143-163.
اسکوئی ارس، علی. (1400). سنجش و ارزیابی کیفیت زندگی شهری و رضایتمندی از آن در سکونتگاههای غیررسمی شمال تبریز (مطالعه موردی: محله احمدآباد). پایاننامه کارشناسیارشد، رشته برنامهریزی شهری، دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز.
اسکوئی ارس، علی. (1401). بررسی ویژگیهای ساختاری سکونتگاههای غیررسمی (مطالعه موردی: محله آخماقیة تبریز). فصلنامه برنامهریزی توسعه شهری و منطقهای، 7(20)، 90.
پوراحمد، احمد و زارعی، جواد. (1394). سنجش کیفیت زندگی در قلمرو بافت فرسوده شهری مطالعه موردی: منطقه 9 شهر تهران. مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، 6(21)، 1-18.
پوراحمد، احمد؛ فرهادی، ابراهیم؛ قربانی، رامین؛ سجودی، مریم و عبدالله حسین، شاخوان. (1399). فراترکیبی بر پژوهشهای تابآوری شهری در نشریات علمی پژوهشی جغرافیایی ایران. پژوهشهای جغرافیای اقتصادی، 1(2)، 6.
حاتمینژاد، حسین؛ ابدالی، یعقوب و علی پوری، احسان. (1395). سنجش کیفیت زندگی مهاجران افغان مقیم ایران با رویکرد ذهنی (مطالعه موردی: روستای فیروزآباد). فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 13(49)، 77-92.
حافظنیا، محمدرضا. (1395). مقدمهای بر روش تحقیق در علوم انسانی (تجدیدنظر اساسی با اضافات). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
حسینآبادی، سعید؛ روستایی، شهریور و یاپنگ غروی، محمد. (1393). سنجش کیفیت زندگی در سکونتگاههای غیررسمی (نمونه مطالعاتی: محدوده شرق کال عیدگاه سبزوار). نگرش نو در جغرافیای انسانی، 6(3)، 199-215.
حسینقلیزاده، علی؛ جلوخانی نیارکی، محمدرضا؛ ارگانی، میثم و حسینی، علی. (1400). تحلیل کیفیت زندگی شهری در محلات شهری با تأکید بر رویکردهای روششناسی تطبیقی مکانی (مطالعه موردی: منطقه 6 تهران). فصلنامه شهر پایدار، 4(4)، 38-39.
حقی، یعقوب؛ فکری علی بابالو، لطیف؛ انصاری گبلو، اکبر و کرمی نصب، صدیقه. (1401). بررسی و تحلیل وضعیت شاخصهای کیفیت زندگی شهری از دیدگاه شهروندان (موردمطالعه: شهر گرمی). فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، 4(4)، 114.
حیدریسرای، رضوان. (1397). سنجش کیفیت ذهنی زندگی در ساکنان سکونتگاههای غیررسمی شمال تبریز (مطالعه موردی: یوسفآباد تبریز). پایاننامه کارشناسیارشد، رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، گرایش برنامهریزی مسکن، دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز.
خاوری، فاطمه. (1397). ارزیابی و سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: منطقه 7 شهر تهران). پایاننامه کارشناسیارشد، رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، گرایش آمایش شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
خدائی، رضا. (1398). تحلیل کیفیت زندگی محلات اسکان غیررسمی شهری (مطالعه موردی: محله مهدیآباد شهر یزد). پایاننامه کارشناسیارشد، رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، گرایش برنامهریزی مسکن و بازآفرینی شهری، دانشگاه پیام نور، اردکان.
خراسانیمقدم، صبا؛ یزدانفر، سید عباس و حسینی، سید باقر. (1394). بررسی شاخصهای کیفیت زندگی مؤثر بر میزان رضایتمندی ساکنان سکونتگاههای غیررسمی (مطالعه موردی: محله فرحزاد تهران – فرحزاد شمالی). فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، 47(1)، 97-117.
رحمانی، آرش و نظری، ولیالله. (1395). ارزیابی نقش کاربری سبز شهری در ارتقای کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر تاکستان)، فصلنامه پژوهش اجتماعی، 8(30) 65.
رفیعیان، مجتبی و کیانفر، آیدا. (1398). فهم فضاهای خاکستری شهری: جایگاه قدرت در مناسبات تولید سکونتگاههای غیررسمی شهری (مورد: شهرک رضویه تهران). نشریه هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی، 24(1)، 6.
زنگنه شهرکی، سعید؛ گلین شریف ادینی، جواد؛ حسنزاده، داود و سالاریمقدم، زهرا. (1393). تحلیل فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاههای غیررسمی منطقه کلانشهری تهران (مطالعه موردی: اسلامآباد، صالحآباد). فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، 46(1)، 177-196.
زیاری، کرامتالله و رفیعیمهر، حسین. (1396). ارزیابی کیفیت زندگی شهری بافت حاشیهنشین موردشناسی: محله حصار همدان. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقهای، 7(23)، 199-214.
زیاری، کرامتالله؛ ابدالی، یعقوب و الله قلیپور، سارا. (1398). تحلیل و ارزیابی مؤلفههای کیفیت زندگی در کانونهای جرمخیز، مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران. فصلنامه پژوهشهای بومشناسی شهری، 10(1)، 106.
شاکریمقدم، مهشاد و شهریاری، سید کمالالدین. (1397). تعیین کیفیتهای محیطی جهت ارتقاء کیفیت زندگی در خیابان شهری. در کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام. تبریز، دانشگاه تبریز – دانشگاه شهید مدنی آذربایجان – دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تبریز.
شهدادنژاد، مرضیه. (1397). بررسی راهکارهای ارتقاء شاخصهای کیفیت زندگی در سکونتگاههای غیررسمی سیسآباد مشهد. پایاننامه کارشناسیارشد، رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، گرایش بهسازی و نوسازی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
شیخی، محمدتقی و احسانی کلخوران، صمد. (1398). نگاهی به زیست غیررسمی: مطالعه رابطه امنیت تصرف و کیفیت زندگی در اوزون تپه، بومهن. فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، 51(1)، 178.
شیخی، محمد؛ جمعه پور، محمود و سجادی، افشین. (1397). سنجش رابطه میان رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیطی و پایداری اجتماعی. نشریه دانش شهرسازی، 2(4)، 9-31.
صامتی، مجید؛ ایزدی، افسانه و فتحی، سعید. (1400). تعیین عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی با استفاده از روش فراترکیب. فصلنامه اقتصادی باثبات، 2(2)، 1-22.
فرجی ملایی، امین؛ عظیمی، آزاده و زیاری، کرامتالله. (1389). تحلیل ابعاد کیفیت زندگی در نواحی شهری ایران. نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، 1(2)، 1-16.
فرجی، امین. (1396). سنجش رضایتمندی از کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی؛ مطالعه موردی: شهر بجنورد. دو فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهشهای بومشناسی شهری، 8(2)، 89-100.
فرهنگی نجفی، زینب. (1391). ارزیابی ارتقای کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی با رویکرد توانمندسازی موردمطالعه: قشلاق عمرآباد ورامین. پایاننامه کارشناسیارشد، رشته مدیریت شهری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی.
قادری، پریسا؛ کریمیان بستانی، مریم و حافظ رضازاده، معصومه. (1400). تحلیل توزیع فضایی شاخصهای ترکیبی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر چابهار). فصلنامه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، 13(2)، 213.
گلکار، کورش. (1387). محیط بصری شهر؛ سیر تحول از رویکرد تزیینی تا رویکرد پایدار. فصلنامه علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، 5(4)، 41.
لطفی، صدیقه. (1388). مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامهریزی شهری. فصلنامه جغرافیای انسانی، 1(4)، 68.
لینچ، کوین. (1981). تئوری شکل شهر. ترجمه سید حسین بحرینی. (1387). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محمدیان، محمد. (1388). مدیریت ساماندهی حاشیه شهرها (نمونه موردی: کوی نه دره شهر مشهد). پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده ادبیات، دانشگاه فردوسی.
مولایی هشجین، مهسا؛ کریمی آذری، امیررضا؛ کریمی، باقر و مهدی نژاد، جمالالدین. (1400). تحلیل سرزندگی در فضاهای مجموعههای مسکونی( مفهوم، مؤلفهها و شاخصهای تأثیرگذار. دانش نشریه دانش شهرسازی، 5(1)، 113-129.
نجفی، سعید؛ احدنژاد، محسن و دویران، اسماعیل. (1394). ارزیابی کیفیت زندگی در سکونتگاههای غیررسمی شهرها موردشناسی: محله اسلامآباد شهر زنجان. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقهای، 5(16)، 75-90.
نصیری هندهخاله، اسماعیل؛ امیر انتخابی، شهرام و تاج، سروش. (1400). پایش زیستپذیری سکونتگاههای ناکارآمد پیراشهری کلانشهر رشت مورد: محله عینک. مجله توسعه فضاهای پیراشهری، 3(2)، 130.
یوسفزاده، زهره؛ نوری کرمانی، علی؛ حاتمینژاد، حسین و حسینزاده، محمدمهدی. (1399). بازآفرینی فضاهای شهری با رویکرد کیفیت زندگی در منطقه 15 تهران. فصلنامه جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، 11(1)، 754. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 755 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 309 |