تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,071 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,137,429 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,854,813 |
تحلیل اثرگذاری محیط طبیعی و زیستبوم بر احساس نشاط شهروندان (مطالعه موردی: محلات منتخب شهر رودکناری اهواز) | ||
مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی | ||
دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 13، تیر 1402، صفحه 15-44 اصل مقاله (1.88 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی- مستخرج از رساله | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/gscaj.2023.22859.1190 | ||
نویسندگان | ||
صفیه دامن باغ1؛ ناهید سجادیان* 2 | ||
1دانشآموخته دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران. | ||
2استاد گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران. | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر با تأکید بر اثرگذاری عوامل محیط طبیعی و زیست بوم بر نشاط شهروندان اهواز و در حیطة جغرافیای سلامت است. شهر رودکناری اهواز با مشکلات محیطی عدیده ای از آلودگی هوا و گرد و غبار، کمبود فضای سبز، حاشیهنشینی و نابرابری خدماترسانی، آلودگی پسماند و فاضلاب، کیفیت آب و بحران سیل در بستر رودخانه کارون و غیره مواجه است. بنابراین پژوهش حاضر به دنبال دو هدف است که آیا عوامل محیط طبیعی و زیستبوم بر نشاط شهروندان اهواز اثرگذار است و اینکه میزان اثرگذاری عوامل محیط طبیعی و زیست بوم بر نشاط شهروندان در محلات منتخب شهر اهواز چگونه است. پژوهش حاضر کاربردی و از لحاظ روش شناسی «توصیفی-تحلیلی» است. ابزار مورد استفاده، ترکیبی از پرسشنامه محققساخته و پرسشنامه استاندارد شادکامی آکسفورد است. جامعه آماری شامل شهروندان شهر اهواز (زن و مرد) در محدوده سنی 15 سال به بالا (887280 نفر) است. حجم نمونه متناسب با جامعه آماری و بر اساس فرمول کوکران 385 نفر و روش نمونه گیری نیز طبقه ای نسبی است. پرسشنامههادر شش محله منتخب شهرک نفت، کیانپارس، گیتبوستان، عامری، منبعآب و کوی علوی توزیع و تکمیل گردید. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای Spss، Gis و روش Cocoso استفاده شده است. یافته ها نشان داد که عوامل محیط طبیعی و زیستبوم بر نشاط شهروندان اهواز اثرگذار است و عواملی مانند آلودگی هوا و گرد و غبار با امتیاز 0/132-، وضعیت فاضلاب و پسماند با امتیاز 0/109- و مخاطره طبیعی سیل با امتیاز 0/077- اثر منفی بر سطح نشاط شهروندان گذاشته است. همچنین در بین محلات مورد مطالعه از لحاظ اثرپذیری سطح نشاط از عوامل محیط طبیعی و زیستبوم بهویژه در محله های کوی علوی و منبع آب تفاوت وجود دارد. بر اساس نتایج شرایط و آلودگی های محیطزیستی شهر اهواز به طور عمومی رنج هایی را برای شهروندان این شهر بههمراه داشته است و در حوزه سلامت و نشاط آنان بسیار اثرگذار بوده است اما در محله های حاشیه نشین از جمله کوی علوی و منبع آب وضعیت حادتری را برای شهروندان ایجاد کرده است. در نهایت پیشنهادهایی از جمله ارتقاء کیفیت محیطزیست و استفاده از پتانسیل های موجود رودخانه کارون و استفاده بهینه از فضاهای رها شده و فراموش شده امتداد این محور و تبدیل آنها به فضاهایی جاذب برای حضور افراد ارائه گردیده است. | ||
تازه های تحقیق | ||
- میزان اثرات شرایط و آلودگی های زیستمحیطی در مکان های مختلف شهر اهواز متفاوت است. - در محله های حاشیه نشین از جمله کوی علوی و منبع آب، شرایط زیستمحیطی وضعیت حادتری را برای نشاط شهروندان ایجاد کرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
احساس نشاط؛ محیط طبیعی؛ زیستبوم؛ روش Cocoso؛ شهر اهواز | ||
مراجع | ||
احمدی، علی (1395). رویکرد ادراکی به محیط در جغرافیای رفتاری. فصلنامه رشد آموزش جغرافیا. 31 (1)، صص. 44-50.
اداره کل هواشناسی استان خوزستان، گزارش آلودگی هوا (1395)، (1397)، (1399).
اسماعیلی، اعظم (1390). بررسی پراکندگی فضایی و مکانیابی فضای سبز شهری با بهکارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: پارک محله منطقه 4 اهواز). پایاننامه کارشناسیارشد، گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم زمین و GIS، دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد راهنما: مسعود صفاییپور.
بارخدا ، سیدجمال (1395). بررسی تحلیلی نشاط و شادکامی و عوامل موثر بر آن و میزان تاثیر مهمترین عوامل در بین معلمان مدارس (مطالعة موردی: مدارس ابتدایی شهرستان مریوان). پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری، 2 (4)، صص. 42-55.
بوچانى، محمد حسین و فاضلى، داریوش (1390). چالشهاى زیستمحیطى و پیامدهاى ناشى از آن، ریزگردها و پیامدهاى آن در غرب کشور ایران. فصلنامه رهنامه سیاستگذارى، 2 (3)، صص. 125-145.
بهارلویی، داریوش؛ شریفی، علی و بقالنژاد، آرش (1385). سیل و خسارات ناشی از آن در استان خوزستان. دومین کنفرانس بینالمللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی، تهران.
بهفروز، فاطمه (1370). بررسیهای ادراک محیطی و رفتار در قلمرو مطالعات جغرافیای رفتاری و جغرافیای انسانی معاصر. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 6 (1)، صص. 31-70.
پوراحمد، احمد (1392). قلمرو و فلسفه جغرافیا. چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران: تهران.
پوراحمد، احمد؛ زنگنهشهرکی، سعید و صفاییرینه، مصطفی (1395). تحلیل نقش پیادهراههای شهری در ارتقای سرزندگی فضاهای شهری، مطالعة موردی: پیادهراه 17 شهریور، تهران. پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، 4 (2)، صص. 175-195.
ترکاشوند، محمدقاسم (1394). ارزیابی زمانی و مکانی آسایش آبو هوایی استان همدان با استفاده از شاخصهای دمای معادل فیزیولوژیک و فشار عصبی. آمایش محیط، 8 (31)، صص. 173-199.
حبیبیان، بهار (1391). بررسی عوامل مؤثر بر شکلگیری انواع اجتماعات فراغتی در پارکهای شهری اهواز. پایاننامه کارشناسیارشد، گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم زمین وGIS ، دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد راهنما: مسعود صفاییپور.
خاکرند، شکرالله (1377). نظریه جغرافیایی فلسفه تاریخ. کیهان اندیشه، شماره 77، صص. 49-55.
رجبیزاده، یوسف؛ ایوبزاده، سید علی و قمشی، مهدی (1398). بررسی سیل استان خوزستان طی سال آبی 1397-1398 و ارائۀ راهکارهای کنترل و مدیریت آن در آینده. اکوهیدرولوژی، شماره 4، صص. 1069-1084.
زنگیآبادی، علی و میرزایی، سارا (1399). تبیین عوامل مؤثر بر دستیابی به شهر شاد در کلانشهر شیراز. برنامهریزی و آمایش فضا، 24 (3)، صص. 65-103.
زیاری، کرامتاله؛ رجایی، سید عباس و دارابخانی، رسول (1400). پهنهبندی ظرفیت سیلخیزی با استفاده از تحلیل سلسهمراتبی و منطق فازی در محیط GIS (نمونه موردی: شهر ایلام). مدیریت بحران، 10 (1)، صص. 21-30.
شاهیدشت، غلامرضا؛ سرور، رحیم و مدیری، مهدی (1400). واکاوی نظام تحولات و چالشهای فضاهای پیراکلانشهری (مورد: کلانشهر مشهد). مجله توسعه فضاهای پیراشهری، 1 (5)، صص. 199-221.
شجاعی، مسلم؛ بیتالهپور، ایمان؛ تراباحمدی، مژگان و طالببیدختی، مجید (1397). تبیین چارچوب مفهومی فعالیتهای گردشگری در حاشیه رودخانهها. یازدهمین سمینار بینالمللی مهندسی رودخانه، اهواز.
شفیعینژاد، سرور و ابراهیمیقوامآبادی، لیلا (1392). بررسی اثر ریزگردها بر سلامت شهروندان اهوازی بر اساس نظر پزشکان. همایش ملی پژوهشهای محیطزیست در ایران، همدان.
شکوئی، حسین (1391). دیدگاههای نو در جغرافیای شهری. چاپ پانزدهم، انتشارات سمت، جلد اول.
شکوئی، حسین (1389). اندیشههای نو در فلسفه جغرافیا. چاپ دوازدهم، انتشارات گیتاشناسی، جلد اول.
شیخ بیگلو، رعنا (1396). ادراک شهروندان از محیطهای پاسخده شهری و نقش آن در تعلق مکانی (مطالعه موردی: شهر اراک). جغرافیا و توسعه فضای شهری، 4 (1)، صص. 77-98.
صفری، محمود؛ لطفی، حیدر و آتشپنجه، بایندر (1387). نقش عوامل جغرافیایی در رفتار انسان. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 5 (18)، صص. 71-78.
ظریفی، کوکب (1391). بررسی منشأ پدیده گرد و غبار و پیامدهای ناشی از آن بر زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر اهواز). پایاننامه کارشناسیارشد، گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم زمین و GIS، دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد راهنما: محمد علی فیروزی.
علیپور، احمد و آگاههریس، مژگان (1386). اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد در ایرانیها. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، 3 (12)، صص. 287-298.
عنبری، موسی (1392). ستایشهای شادمانه الگوی موثر شادزیستی مردمی در ایران. انسانشناسی، شماره 18، صص. 101-129.
فرخیان، فروزان؛ نظری، فریبا و رضاییمیرقاید، فاطمه (1392). بررسی میزان نگرانی شهروندان شهر اهواز نسبت به آلودگیهای زیستمحیطی. سومین همایش ملی سلامت، محیطزیست و توسعهپایدار، بندرعباس.
فزونی، بهزاد؛ استعلاجی، علیرضا و ولیشریعتپناهی، مجید (1396). نقش عوامل محیطی در توسعه اقتصاد روستایی (مطالعه موردی: بخش دیلمان شهرستان سیاهکل). نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، 9 (3)، صص. 25-49.
فیروزی، محمدعلی؛ محمدیدهچشمه، مصطفی و سعیدی، جعفر (1396). ارزیابی شاخصهای پایداری زیستمحیطی با تأکید بر آلودگی هوا و آلایندههای صنعتی (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز). پژوهشهای بومشناسی شهری، 8 (1)، صص. 13-28.
کاویانیراد، مراد (1384). بنیادهای جغرافیایی فرهنگ ایرانی. فصلنامه مطالعات راهبردی، 8 (1)، صص. 82-103.
کاوندی، سحر و شاددل، طیبه (1392). تأثیر عوامل جغرافیایی بر اخلاق. فصلنامه اخلاق زیستی، 3 (9)، صص. 89-121.
گشتیل، فروغ (1398). تحلیل جغرافیایی تاثیر فضای دیجیتال جهانی بر هویت جنسیتی زنان در محلههای منتخب شهر اهواز. رساله دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد راهنما: دکترناهید سجادیان.
معاونت برنامهریزی شهرداری اهواز (1396). گزیده اطلاعات مناطق، نواحی و محلات شهر اهواز. ویرایش سوم، انتشارات روابط عمومی و امور بینالملل شهرداری اهواز: اهواز.
نظری، زهرا؛ کامیابی، سعید و شعبانی، مریم (1399). تاثیر مدیریت پسماند بیمارستانی بر کاهش آلودگی زیستمحیطی در شهر اهواز. جغرافیا و روابط انسانی، 3 (2)، صص. 271-297.
Ballas, D., Tranmer, M. (2012). Happy People or Happy Places? A Multilevel Modeling Approach to the Analysis of Happiness and Well-Being. International Regional Science Review, 35 (1), pp. 70-102. Behzadipour, S., Sadeghi, A., Sepahmansour, M. (2018). A Study on the Effect of Gratitude on Happiness and Well Being. Iranian Journal of Health Psychology, 1 (2), pp. 65-72. Brdulak, A., Brdulak, H. (2017). Happy city How to Plan and Create the Best Livable Area for the People, Springer Publishers. Brereton, F., Clinch, J. P., Ferreira, S. (2008). Happiness, geography and the environment. Ecological Economics, (65), pp. 386 – 396. Brulé1, G., Veenhoven, R. (2015). Geography of Happiness Configurations of affective and cognitive appraisal of life across nations. International Journal of Happiness and Development, 2 (2), pp. 101-117. Kozaryn, A. O. (2015). Happiness and Place, First published, in the United States—a division of St. Martin’s Press LLC, Fifth Avenue, New York. Kwon, O. H., Hong, I., Yang, J. (2021). Urban green space and happiness in developed countries. EPJ Data Sci. 10, 28. https://doi.org/10.1140/epjds/s13688-021-00278-7. Lidin, K. (2021). HAPPINESS AND URBAN ENVIRONMENT, Logos Circulation Conversion as a cyclic renewal of meanings. Project Baikal, 15 (55), pp. 24-28. doi:10.7480/projectbaikal.55.1276 Montgomery, C. (2013). Happy City: Transforming Our Lives through Urban Design, Publisher: Farrar, Straus and Giroux, Random House, Penguin Books, first edition. Ng, Y. K. (2022). What is Happiness? Why is Happiness Important? In: Happiness,Concept, Measurement and Promotion. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-33-4972-8_1. O’Brien, C. (2005). Planning for Sustainable Happiness: Harmonizing Our Internal and External Landscapes, Prepared for Rethinking Development: 2nd International Conference on Gross National Happiness, Antigonish, Nova Scotia, Canada. Sepe, M. (2017). The role of public space to achieve urban happiness. International Journal of Sustainable Development and Planning, 12 (4), pp. 724 – 733. Smith, T. S. J., Reid, L. (2017). Which ‘being’ in wellbeing? Ontology, wellness and the geographies of happiness, Progress in Human Geography, pp. 1–23. Weckroth, M. (2012). Subjective Wellbeing and Happiness a City Region-urban Villages and Gated Communites, Regional Studies Association Global Conference, Sun 24TH- June 2012. Yazdani, M., Zarate, P., Kazimieras Zavadskas, E., And Turskis, Z. (2018). "A combined compromise solution (CoCoSo) method for multi-criteria decision-making problems", Management Decision, https://doi.org/10.1108/MD-05-2017-0458. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 327 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 237 |