تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 744 |
تعداد مقالات | 7,078 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,174,084 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,866,587 |
ظرفیّتهای زبانی ما-راوی: ملاحظات کاربرد ضمیر اوَل شخص جمع در روایتگری | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 6، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14، بهمن 1401، صفحه 147-171 اصل مقاله (1007.06 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2023.23673.2428 | ||
نویسندگان | ||
نسترن شهبازی* 1؛ حسین بیات2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
داستانهایی که به شیوۀ ما-روایت بیان میشوند، به اعتبار بهرهگیری از ضمیر اول شخص جمع، از ویژگیهای منحصربهفردی در ساخت برخوردارند. بافت این داستانها حاوی مشخصههایی است که تا پیش از این به صورت مجزا ذیل زاویهدیدهای اول شخص مفرد و سوم شخص قرار میگرفته است. درواقع به نظر میرسد روایتگر جمعی موقعیتی روایی برای تجمیع امکانات تکنیکی هر دو شکل از زوایهدیدهای یادشده است. درهمین راستا این پژوهش در نظر دارد نشان دهد هریک از ابعاد تعریف منطقی ضمیر «ما» در پدید آمدن ظرفیتهای خارقالعادۀ روایتگری چگونه عمل میکنند. برای دستیابی به این منظور متونی از داستانهای معاصر فارسی گزینش و مرور شدند. بررسی الگوهای موجود در این داستانها نشان میدهد گسترش پیرنگ داستان در گرو سه ویژگی «ضمیربودگی» با فرآیند مرجعیابی، «اولشخص بودگی» با مقولۀ وجه روایی و «جمعبودگی» با افزودن قابلیت تکثر توام با انسجام در شخصیتپردازی است. هریک از موارد یادشده با امکاناتی که در اختیار روایت داستانی قرار میدهند، باعث شکلگیری و پیشروی طرح داستان میگردند. دیگر برآیند مطالعه مطابق روش مذکور، جدا از تشریح عملکرد این ضمیر در نقش راوی، نوعی طبقهبندی قراردادی از داستانهایی است که با این شیوۀ روایتگری خلق شدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
ما-روایت؛ زاویهدید؛ ضمیر اولشخص جمع؛ داستان معاصر فارسی | ||
مراجع | ||
ارسطویی، شیوا. (1387). آفتاب مهتاب، تهران: مرکز.
باختین، میخاییل. (1400). پرسشهای بوطیقای داستایوفسکی، ترجمة سعید صلحجو. تهران: نیلوفر.
ترقی، گلی. (1389). دو دنیا، تهران: نیلوفر.
چپمن، شیوان. (1398). معنی کاربردشناسی، ترجمة محمدرضا بیانی. تهران: علمی.
جاهدجاه، عباس و لیلا رضایی. (۱۳۹۲). «بررسی نظری و کاربردی روایت اولشخص جمع». جستارهای ادبی، (۱۸۲): 47ـ74.
خسروی، ابوتراب. (1390). کتاب ویران، تهران: چشمه.
درویشیان، علیاشرف. (1358). آبشوران. تهران: یار محمد.
ژنت، ژرار. (1398). گفتمان روایت، ترجمة معصومه زواریان. تهران: سمت.
شهبازی، نسترن؛ بهادر باقری و حسین بیات. (1399). «ما-راوی مشوش خانهروشنان گلشیری؛ چرایی یک روایتگری مبهم». فصلنامۀ نقد ادبی، (۱۳): ۳۱-۶۲.
صادقی، بهرام. (1399). سنگر و قمقمههای خالی، تهران: نیلوفر.
صافی پیرلوجه، حسین. (1391). «روایتگردانی در قصههای عامیانه و داستانهای نوین فارسی». فصلنامۀ نقد ادبی، (۱۹): ۷۷-۱۰۲.
فقیری، امین. (1388). ببینم نبضتان میزند؟!، تهران: چشمه.
فورستر، ادوارد مورگان. (1391). جنبههای رمان، ترجمة ابراهیم یونسی. تهران: نگاه.
کوری، گرگوری. (1395). روایتها و راویها، ترجمة محمد شهبا. تهران: مینوی خرد.
گلشیری، هوشنگ. (1382). نیمۀ تاریک ماه، تهران: نیلوفر.
گوکر، کریستوفر. (1392). واژهها بدون معنی، ترجمۀ کورش صفوی. تهران: علمی.
لاینز، جان. (1391). درآمدی بر معنیشناسی زبان، ترجمة کورش صفوی. تهران: علمی.
محجوب، محمدجعفر. (1400). ادبیات عامیانه ایران، گردآوری حسن ذوالفقاری. تهران: چشمه.
مندنیپور، شهریار. (1394). ماه نیمروز. تهران: مرکز.
میرعابدینی، حسن. (1386). صد سال داستاننویسی ایران، ج3. تهران: نشر چشمه.
هلیدی، مایکل و رقیه حسن. (1393). زبان، بافت و متن، ترجمۀ مجتبی منشیزاده و طاهره ایشانی. تهران: علمی.
یان، مانفرد. (1398). روایتشناسی، ترجمة محمد راغب. تهران: ققنوس.
یول، جورج. (1398). کاربردشناسی زبان، ترجمۀ محمد عموزاده مهدیرجی و منوچهر توانگر. تهران: سمت.
Beck, M. (2022). “Repetition, Rhythm, and Recital; Lyrical Strategies and the Ritualistic in Twenty-First-Century US ‘We’ Narratives”. Beyond Narrative: Exploring Narrative Liminality and Its Cultural Work, (Eds.). Sebastian M. Herrmann, Katja Kanzler, Stefan Schubert. Bielefeld: Transcript Verlag. 171-186. Bekhta, N. (2017). "We-Narratives: The Distinctiveness of Collective Narration”. in Narrative. Vol. 25 )2): 164-181. Dwivedi, D. (2020). “The Transitivity of ‘We’ and Narrative Legions”. in Style, Vol. 54 (1): 7-20. Fludernik, M. (2011). “The Category ‘Person’ in Fiction: You and We Narrative and the Question of Authors and Readers”. Current Trends in Narratology, (Ed.). Greta Olson. Berlin: de Gruyter: 41-101. Jobert. M. (2016). “Odd pronormal narrative”. in The Bloomsbury Companion to Stylistics, (Ed.). Violeta Sotirova. Bloomsbury Academic. 537-52. Maxey, R. (2015). “The Rise of the ‘We’ Narrator in Modern American Fiction”. European journal of American studies, including Special Issue: (Re)visioning America in the Graphic Novel. 2-10. Marcus, A. (2008). “Dialogue and Authoritativeness in ‘We’ Fictional Narratives: A Bakhtinian Approach”. Journal of Literature and the History of Ideas, Vol. 6 (1): 135-161. Margolin, U. (1996). “Telling our story: on 'we' literary narratives”. Language and Literature, Vol. 5 (2): 115-133. Margolin, U. (2000). “Telling in the Plural: From Grammar to Ideolog”. in Poetics Today, (21): 591-618. Palmer, A. (2011). “The Mind Beyond the Skin in Little Dorri”. in Current Trends in Narratology, (Ed.). Greta Olson.Berlin. New York: de Gruyter. Prince, G. (2003). A Dicionary of Narratology, University of Nebraska Press. Richardson, B. (2009). “Plural Focalization, Singular Voices: Wandering Perspectives in ‘We’-Narration”. In Point of View, Perspective, and Focalization: Modeling Mediation in Narrative, (Eds). Peter Hühn, Wolf Schmid, and Jörg Schönert. Berlin: de Gruyter. 143–159. Richardson, B. (2011). “U.S. Ethnic and Postcolonial Fiction: Toward a Poetics of Collective Narratives”. Analyzing World Fiction, (Ed.). Frederick Luis Aldama. University of Texas Press: 3-16. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 365 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 203 |