تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,134,799 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,852,178 |
بررسی روایی و نقد ژانری نفثهالمصدور | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 5، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14، بهمن 1401، صفحه 115-146 اصل مقاله (1.43 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2023.22760.2398 | ||
نویسندگان | ||
معصومه غیوری* 1؛ محمدعلی خزانه دارلو2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان، رشت، ایران. | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان، رشت، ایران. | ||
چکیده | ||
ﻨﻔﺛﺔالمصدور، نوشتة شهابالدین محمد نسوی خرندزی زیدری به دلیل سبک نگارش و محتوا عمدتاً در دو حوزة ادبیات و تاریخ کلاسیک مورد توجه بوده است. با توجه به رویکردهای جدید روایتشناسی و مطالعات بینرشتهای این کتاب میتواند از حوزة مطالعات کلاسیک صرف در عرصههای تاریخ و ادبیات، وارد قلمروهای جدید مطالعات روایتشناسی و نقد معاصر شود. بررسی ژانری و روایتشناسانة ﻨﻔﺛﺔالمصدور، تعبیۀ انواع ادبی متعددی را در این اثر نمایان میکند. اگرچه به نظر میرسد هریک از این انواع، شامل خودشرححالنگاری، نامهنگاری و مقامهنویسی، در بافت و بستری از ارجاعات فرامتنی و بینامتنیِ تاریخی، بهگونهای با یکدیگر ترکیب شدهاند که نمیتوان بهراحتی ﻨﻔﺛﺔالمصدور را در نوع ادبی خاصی محدود کرد؛ اما بررسی ژانری اثر نشان میدهد که چنین نیست. همچنین خوانش از شیوة روایی خاصی که نسوی در بازگویی وقایع برگزیده است متأثر از سنت روایی نثر فنی و زیباییشناسی قرن ششم این کتاب را در حد یک اثر ادبی صرف محدود کرده و قصدمندی اولیه نویسنده، در پرتو خوانشهای فرهیختگان دانشگاهی، نادیده و مخدوش شده است. مقالۀ حاضر به بحثهایی پیرامون ساختار روایی در ﻨﻔﺛﺔالمصدور و نقد ژانری آن میپردازد تا نشان دهد که این اثر درواقع، از نوع نامههای خصوصی موسوم به اخوانیات است که ذکر برخی اشخاص و وقایع مهم عصر مغول به آن جایگاه و ارزشی تاریخی بخشیده است اما نمیتوان و نباید آن را اثری چندژانری محسوب کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
ژانر؛ خودشرححالنویسی؛ روایت؛ اخوانیات؛ نسوی زیدری | ||
مراجع | ||
آبرامز، لین. (1397). نظریۀ تاریخ شفاهی، ترجمۀ ع. فتحعلیآشتیانی. تهران: سوره مهر.
ابوت، اچ.پورتر. (1397). سواد روایت، ترجمۀ ر. پورآذر و ن. مهدیزاده اشرفی. تهران: اطراف.
احمدی، بابک. (1373). رسالۀ تاریخ: جستاری در هرمنوتیک تاریخ، تهران: مرکز.
اشرف، احمد. (1377). «سابقۀ خاطرهنگاری در ایران». ایراننامه، سال پانزدهم (1): 5- 26.
ایبرمز، مییر هوارد. (1384). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمۀ س. سبزیان. تهران: رهنما.
بارت، رولان. (1373). «گفتار تاریخی». ترجمۀ ف. پاکزاد. ارغنون، سال اول(4): 83- 95.
پالتریج، برایان. (1395). درآمدی بر تحلیل گفتمان، ترجمۀ ط. همتی. تهران: نویسۀ پارسی.
توکلیشاندیز، ابوالفضل. (1398). پل ریکور؛ روایت و اخلاق، تهران: بوی کاغذ.
تولان، مایکل. (1386). روایتشناسی: درآمدی زبانشناختی-انتقادی، ترجمۀ ف. علوی و ف. نعمتی. تهران: سمت.
چندلر، دانیل. (1391). «مقدمهای بر نظریۀ ژانر». ترجمۀ قدرت قاسمیپور. کتاب ماه ادبیات، 69 (183): 59- 68.
حجتاله، امیدعلی. (1396). « ﻨﻔﺛﺔالمصدور کتابی تاریخی یا ادبی جنبههای ادبیت در ﻨﻔﺛﺔالمصدور». مجموعه مقالات چهارمین همایش ملی متن پژوهی ادبی نگاهی تازه به متون تاریخی، 1-13.
خسروبیگی، هوشنگ. 1385. «شهابالدین محمد نسوی و سیرت او». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، خرداد و تیر و مرداد: 84- 89.
خسروبیگی، هوشنگ. (1386). «خاطرهنگاریهای شهابالدین نسوی». زمانه (ماهنامۀ اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر)، سال ششم (64): 23- 36.
خطیبی، حسین. (1375). فن نثر در ادب پارسی؛ تاریخ تطور و مختصات نثر پارسی از آغاز تا پایان قرن هفتم، تهران: زوار.
دبرن، فرانس. (1388). «نقد ژانر». دانشنامۀ نظریههای ادبی، ایرنا ریما مکاریک. ترجمۀ م. مهاجر و م. نبوی. تهران: آگه. 371-380.
دوبرو، هدر. (1389). ژانر (نوع ادبی)، ترجمۀ ف. طاهری. تهران: مرکز.
رنجبر، محمود و محمدعلی خزانهدارلو. (1391). «بررسی روایت و بنمایههای داستانی در ﻨﻔﺛﺔالمصدور». کاوشنامۀ زبان و ادبیات فارسی، (25): 87- 114.
رنجبر، محمود. (1398). «خوانش تحلیلی ﻨﻔﺛﺔالمصدور بر مبنای تاریخگرایی نو». متنشناسی ادب فارسی، (44): 79-92.
ریان، مری-لاور. (1388). «راوی». در دانشنامۀ نظریهای ادبی معاصر، گردآوری و ویرایش ایرنا ریما مکاریک. ترجمۀ م. مهاجر و م. نبوی. تهران: آگه. 133- 135.
ریکور، پل. (1374). «خاطره، تاریخ، فراموشی (سخنرانی پل ریکور در سال 1373در پژوهشکدۀ حکمت و ادیان». گفتگو، سال دوم (8): 47- 52.
ریمون-کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ا. حری. تهران: نیلوفر.
زرقانی، مهدی و محمودرضا قربانصباغ. (1395). نظریۀ ژانر (نوعادبی) رویکرد تحلیلی-تاریخی، تهران: هرمس.
ذکایی، سعید. (1387). «روایت و روایتگری و تحلیل شرححالنگارانه». پژوهشنامۀ علوم انسانی و اجتماعی (ویژهنامۀ پژوهشهای اجتماعی)، 8(1): 49- 98.
سجودی، فرزان و لیلا صادقی. (1389). «کارکرد گفتمانی سکوت در ساختمندی روایت داستان کوتاه». پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، دورۀ اول (2): 69- 88.
شلستون، آلن. (1390). زندگینامه، ترجمه ح. افشار. تهران: مرکز.
صدرایی، رقیه و مریم قرایی. (1396). «نگاهی روایتشناسانه به ﻨﻔﺛﺔالمصدور براساس نظریۀ روایت ژرار ژنت». مجموعۀ چهارمین همایش ملی متن پژوهی ادبی نگاهی تازه به متون تاریخی.
صفا، ذبیحالله. (1373). تاریخ ادبیات ایران، جلد2/3. تهران: فردوس.
طلوعیآذر، عبداله و زهرا نوری. (1398). «تحلیل ابعاد ادبی و تاریخی ﻨﻔﺛﺔالمصدور نسوی با رویکرد پدیدارشناسانه». متنپژوهی ادبی (زبان و ادب پارسی)، 23 (82): 115-138.
ضیاءخدادادیان، پروین و علیاصغر باباصفری و عنایتالله شریفپور. (1399). «بررسی محتوایی اخوانیات منثور فارسی از میانۀ قرن پنجم تا دورۀ معاصر ( با رویکرد سیاسی، اجتماعی، ادبی) ». فصلنامۀ علمی جامعهشناسی سیاسی ایران، سال سوم، شمارۀ چهارم (12): 1853- 1872.
عباسی، علی. (1380). «ژپ لینتولت، گونههای روایتی (گزارش دوازدهمین نشست نقد ادبی)». کتاب ماه کودک و نوجوان، (5): 88- 101.
عباسی، حبیبالله و الهه عظیمی یانچشمه. (1395). «مغلطه تأثیر عاطفی در بازنمایی تاریخ (نگرشی انتقادی بر تاریخنگاری شهابالدین نسوی در سیرت جلالالدین و ﻨﻔﺛﺔالمصدور)». متنپژوهی ادبی، (67): 7 -36.
غنیزاده، ابوالفضل. (1398). «نگاهی مجمل با دیدی ساختارگرایانه بر ﻨﻔﺛﺔالمصدور زیدری». نقد، تحلیل و زیبایی شناسی متون، سال دوم (4): 141-154.
فقیهملکمرزبان، نسرین و زهرا صابریتبریزی. (1397). «شیوههای اقناع خواننده در « ﻨﻔﺛﺔالمصدور»». پژوهش زبان و ادبیات فارسی (50): 49- 76.
فقیهی، حسین و مهرناز عسگری. (1396). «حدیث نفس در ﻨﻔﺛﺔالمصدور». مجموعه مقالات چهارمین همایش ملی متن پژوهی ادبی نگاهی تازه به متون تاریخی، 821-841.
لینتولت، ژپ. (1390). رسالهای در گونهشناسی روایت: نقطه دید، ترجمۀ ع. عباسی و ن. حجازی. تهران: علمی و فرهنگی.
مارتین، والاس. (1386). نظریههای روایت، ترجمۀ م. شهبا. تهران: هرمس.
مدبری، محمود و نجمه حسینیسروری. (1387). «از تاریخ روایی تا روایت داستانی (مقایسۀ شیوههای روایتگری در اسکندرنامههای فردوسی و نظامی)». گوهرگویا، سال دوم (6): 1- 28.
میرصادقی، جمال. (1388). عناصر داستان، تهران: سخن.
نسوی، شهابالدین محمد. (1365). سیرت جلالالدین مینکبرنی، ترجمۀ فارسی از اصل عربی از مترجم مجهول در قرن هفتم هجری، تصحیح و مقدمه مجتبی مینوی. تهران: علمی و فرهنگی.
نسوی، شهابالدین محمد. (1385). ﻨﻔﺛﺔالمصدور، تصحیح و تحشیه امیرحسن یزدگردی. تهران: توس.
وندایک، تئون.ای. (1389). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمانکاوی انتقادی، ترجمۀ پ. ایزدی و دیگران. تهران: دفتر مطالعات و توسعۀ رسانهها.
هولاب، رابرت. (1388). یورگن هابرماس؛ نقد در حوزة عمومی، ترجمۀ ح. بشیریه. تهران: نی.
یان، مانفرد. (1397). روایتشناسی؛ مبانی نظریۀ روایت، ترجمۀ م. راغب. تهران: ققنوس. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 261 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 164 |