پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,122 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,280,048 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,911,763 |
صورت‌بندی نقد مکان از دریچه اقتصاد سیاسی؛ تدقیق امر «شهری-رابطه‌ای» | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقاله 1، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 22، فروردین 1402، صفحه 1-27 اصل مقاله (1.33 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2022.19448.1640 | ||
| نویسندگان | ||
| مهران علی‌الحسابی* 1؛ سید عبدالهادی دانشپور1؛ رضا بصیری مژدهی2 | ||
| 1دانشیار گروه شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی دانشکده شهرسازی و معماری/ دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیان مسأله: مکان، لایه‌ای میانجی در قامت امر شهری-رابطه‌ای است. این برداشت هستی‌شناختی از مکان که از ظرفیّت مواجهه با ارتباطات پیچیده و منازعاتی محتمل برخوردار است، به منظور تدقیق، مستلزم مداقّه‌ای انتقادی است. آن وجهی از شهرگراییِ انتقادی مدِّ نظر است که این هستی‌شناختیِ بازتعریف‌شده را در بستر واقعیّات جامعه شهری از حیث بنیان‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بنشاند و مکان را در قامت یک انتزاع انضمامی تبیین نماید. اقتصاد سیاسی مکان توأم با آموزه‌های برآمده از نظریّه انتقادی، رهیافتی است در جهت نیل به این مهم. هدف: تدقیق مفهوم «مکان در قامت امر شهری-رابطه‌ای» به میانجی مداقّه‌ای انتقادی در بنیان‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادیِ اثر‌گذار بر مکان‌های شهری روش: پارادایم تلفیقیِ تحقیق مبتنی بر پسا‌اثبات‌گرایی و تفسیرگرایی است و واقعیّت‌های اجتماعی را به تبعیّت از ارزش‌های هنجاریِ مکان، و نیز با مداخله مناسبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، تفسیر و تحلیل می‌کند. نوشتار پیشِ رو با اتّخاذ یک معرفت‌شناسیِ هنجاری-انتقادی و راهبرد قیاسی، و با کاربست رهیافت کیفی و از مجرای مرور اسناد کتابخانه‌ای و تحلیل و بسط آرای نظری، در پی یک صورت‌بندی انتقادیِ منسجم نسبت به مفهوم مکان با هدف تدقیقش به مثابه امر شهری-رابطه‌ای است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: «مکان به‌عنوان امر شهری-رابطه‌ای» در متن نیروها و مناسباتی قرار دارد که مُبیّن یک شیوه تولید مُعیّن‌اند. این نیروها و مناسبات از گذرِ نقد اقتصاد سیاسی به هشت سرفصل مشخّص ره می‌بَرند که مشتمل بر تبیین ارزش استفاده در مقابل ارزش مبادله در متن بت‌وارگی کالا، مالکیّت خصوصی در مقابل امر اشتراکی، انباشت سرمایه، حقِّ‌به‌شهر و نابرابری، دولت در مقابل بخش خصوصی، آکادمی و بازار، و ماهیّت دیالکتیکی مکان است. کارکرد موثّرِ مکان در قامت «امر شهری-رابطه‌ای» در متن شیوه تولید حاکم بر آن، منوط به برخی بالقوّه‌گی‌ها و نابالقوّه‌گی‌هایِ دخیل در تدقیق این هستی‌شناختی جدید از مکان است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مکان؛ اقتصاد سیاسی؛ نقد؛ امر شهری-رابطه‌ای | ||
| مراجع | ||
|
منابع
احسانی، کاوه. (1398). محیط مصنوع و شکل‌گیری طبقه کارگر صنعتی؛ تاریخ اجتماعی کار در صنعت نفت ایران(ترجمه مارال لطیفی). تهران: نشر شیرازه، چاپ اوّل
ادل، ماتیو. (1380). اقتصاد سیاسى شهرى و منطقه‌اى(ترجمه فریبرز رئیس دانا)، تهران: نشر قطره، چاپ اوّل
اسلیتر، دن و فرن تونکیس.(1386). جامعه بازار: بازار و نظریّه اجتماعی مدرن(ترجمه حسین قاضیان). تهران: نشر نی، چاپ اوّل
اشمیت، کارل. (1395). مفهوم امر سیاسی (ترجمه یاشار جیرانی و رسول نمازی). تهران: نشر ققنوس، چاپ دوم
آخوندی، عبّاس. (1398). بازآفرینی شهری و دوری‌گزینی از فروش شهر تنها راه نجات شهرهاست، سخنرانی در مجمع مشورتی کمیسیون‌های شهرسازی شوراهای اسلامی مراکز استان‌ها، 23 آبان
آدورنو، تئودور. (1388). علیه ایده‌آلیسم(ترجمه مراد فرهادپور). تهران: نشر گام نو، چاپ دوّم
آزاد ارمکی، تقی. (1388). نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: سروش ( انتشارات صدا و سیما )، چاپ ششم
آنیکین. آ. (1358). جوانی یک علم؛ تاریخ تکوین اقتصاد سیاسی(ترجمه ناصر گیلانی)، تهران: انتشارات تیرنگ، چاپ اوّل
برزگر، سپیده و حبیبی، میترا.(1399). کاوش ضرباهنگ زندگی روزانه در ساماندهی مصرف فضای شهری، مجلّه دانش شهرسازی، دوره 4، شماره 1- صفحات 49-71
برنر، نیل. (1396). نظریه‌ی شهریِ انتقادی چیست؟(ترجمه آیدین ترکمه)، مجله اینترنتی فضا و دیالکتیک، شماره 5، پاییز
بشیریه، حسین.(1399). تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، جلد اول؛ تهران: نشر نی، چاپ شانزدهم
بصیری مژدهی، رضا؛ دانشپور، عبدالهادی و علی‌الحسابی، مهران. (1399). بازتعریف هستی‌شناختی مکان به‌مثابه امر شهری-رابطه‌ای، باغ نظر، 17(90)، 5-18
بهرام، معصومه. (1399). آشنایی با عناصر بنیادی تفکر فلسفی هابرماس/تشریح وضعیت کلامی مطلوب، یادداشت خبرگزاری مهر، 18 شهریور
بیانی، فرهاد. گلابی، فاطمه. علیپور، پروین.(1394). زیست‌جهان یا نظام؟ زیست‌جهان و نظام؟ در اندیشه یورگن هابرماس؛ فصلنامه راهبرد، سال 24، شماره 77، زمستان
بیننده، مسعود، محمودی، جهانگیر، و سنایی، علی. (1399). سیاست‌های فضایی شهری و وضعیت محله‌های فرودست (اتنوگرافی نهادی محله‌های آقازمان، قطارچیان، جورآباد و کورآباد شهر سنندج)، فصلنامه علمی جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، دوره دوّم، شماره سوّم، پاییز
پین، مایکل.(1382). فرهنگ اندیشه انتقادی؛ از روشنگری تا پسامدرنیته(ترجمه پیام یزدانجو). تهران: نشر مرکز، چاپ دوّم
تفضّلی، فریدون. (1375). تاریخ عقاید اقتصادی؛ از افلاطون تا دوره معاصر، تهران: نشر نی، چاپ دوّم
تقوایی، مسعود، بیک‌محمدّی، حسن، زالی، نادر و کسائی، میترا. (1396). تحلیل موانع و عوامل موثّر در اجرای طرح‌ها و برنامه‌ریزی آمایشی استان تهران، مجله آمایش سرزمین، دوره نهم، شماره اوّل، بهار و تابستان، صفحات 1-27
جوانشیر(فرج‌الله میزانی).(1395). اقتصاد سیاسی (شیوه تولید سرمایه‌داری) با ذکرنمونه هایی از رشد سرمایه داری در ایران، تهران: نشر فردوس، چاپ اوّل
جودی گل‌لر. پویا، زمانیان، روزبه و فتحی، امیر.(1394). ردیابی انگاشت عدالت در نظریّه‌های شهر و شهرنشینی، مجله هفت‌شهر، شماره 49-50
جیلوش، جرمی. (1385). اشراق‌های شهری؛ شهرنگاری های والتر بنیامین(ترجمه جواد طلوعی). نشریه خردنامه همشهری، شماره 35
چیلکوت، رونالد. (1396). نظریه‌های سیاست مقایسه‌ای(ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب). تهران: نشر رسا، چاپ ششم
حبیبی، سیدمحسن. عاملی، سعیدرضا. و اشتری، دلارام(1398). فضای جریان‌ها و مکان‌ها، از تقابل تا تعامل: واکاوی تأثیر فنآوری‌های جدید بر ویژگی‌های فضای شهری. مجلّه دانش شهرسازی، دوره 3، شماره 1- صفحات 109-124
حسن‌پور، امیر.(1393). زمین و مالکیّت در گیلان، بیست‌و‌نهمین نشست «یکشنبه‌های انسان‌شناسی‌و‌فرهنگ»، موضوع: «فرهنگ گیلان»، تارنمای انسان‌شناسی و فرهنگ
حسنی، شبگیر. (1396). نظریّه مارکسیستی ارزش و سه برهان آن. مجله اینترنتی پروبلماتیکا.
خسروی، کیوان. (1398). تهران؛ قربانی سرمایه‌داری. تهران: تارنمای باشگاه اندیشه، ۲۳ مرداد
داداش‌‌پور، هاشم و یزدانیان، احمد.(1398). فضا را چگونه بخوانیم؟ از خوانش پدیدارشناسانه تا خوانش انتقادی فضا، مجلّه دانش شهرسازی، دوره 3، شماره 2- صفحات 1-14
رحمانی، مهرداد، عزیزی، محمدمهدی، و نوریان، فرشاد.(1398). ریشه‌یابی مسائل تهران امروز با رویکرد هرمنوتیک فلسفی. مجلّه دانش شهرسازی، دوره 3، شماره 3- صفحات 1-20
رفیعیان، مجتبی، قاسمی، ایرج و نوذری، کمال.(1398). صورت‌بندی جدید از مفهوم گفتمان عدالت فضایی چارچوبی برای تحلیل شهر تهران .مجّله دانش شهرسازی، دوره 3، شماره 3، صفحات 21-44
رهنما، سعید. (1397). جدل رابرتز هاروی، و پیچیدگی محاسبه ارزش/پی‌آمدهای نظریه برای عملِ سیاسی، تارنمای نقد اقتصاد سیاسی
ریتزر، جورج.(1391). نظریّه جامعه‌شناسی در دوران معاصر (ترجمه محسن ثلاثی). تهران: نشر علمی، چاپ هفدهم
ژلنیتس، آندری. (1396). فضا و نظریه اجتماعی(ترجمه آیدین ترکمه). تهران: نشر علمی و فرهنگی، چاپ اوّل
ستاری، علی. یزدانی، فاطمه. فرازی. عباس.(1396). بررسی نظریه کنش ارتباطی هابرماس و دلالت‌های آن در آموزش عالی در ایران. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز بهار و تابستان، دوره ششم، سال 24، شماره 1
سوجا، ادوارد. (1396). دیالکتیک اجتماعی-فضایی(ترجمه نرگس خالصی مقدم)، مجله اینترنتی فضا و دیالکتیک، شماره 3
سوندرز، پیتر. (1391). نظریه اجتماعی و مسأله شهری(ترجمه محمود شارع‌پور)، تهران: نشر تیسا، چاپ اوّل
سیف، احمد. (1392). درباره خصلت دوگانه ارزش، مجله اینترنتی هفته، سال چهاردهم
شریف‌زادگان، محمدحسین و ندایی طوسی، سحر. (1394). روش‌های پژوهش کیفی در برنامه‌ریزی توسعه؛ تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اوّل
شریف‌زادگان، محمدحسین و حسین‌آبادی، مصطفی.(1399). نقش دولت و بازار در برنامه‌ریزی فضایی شهری: از تقابل به سوی تعامل در نهادگرایی جدید. مجلّه دانش شهرسازی، دوره 4، شماره 3، صفحات 1-18
صادقی‌فسایی، سهیلا و عرفان‌منش، ایمان.(1394). روش‌شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی؛ تأثیرات مدرن‌شدن بر خانواده ایرانی. راهبرد فرهنگ، 8(29)، 61-91
صالحی امیری، سیدرضا. (1386). مفاهیم و نظریّه‌های فرهنگی، تهران، انتشارات ققنوس، چاپ اوّل
صداقت، پرویز. (1393). تجربه شهری ما، تهران: سخنرانی درباره حق بر شهر، تهران: مجله اینترنتی میدان، شهریور
صداقت، پرویز. (1396). درسگفتار اقتصاد سیاسی تهران، تهران: موسسه مطالعات سیاسی-اقتصادی پرسش، شهریور
قربانی، محمدرضا. (1358). اقتصاد سیاسی به زبان ساده. تهران: نشر پیوند، چاپ اوّل
قنبرلو، عبداله. (1398). نقد نئولیبرالیسم از منظر مکتب فرانکفورت، دوفصل‌نامه غرب‌شناسی بنیادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دهم، شمارة اول
کاپوراسو، جیمز ای و لوین، دیوید پی. (1387). نظریّه‌های اقتصاد سیاسی(ترجمه محمود عبدالله‌زاده). تهران: نشر ثالث، چاپ اوّل
کاتبرت، الکساندر.(1391). طراحی شهری و اقتصاد سیاسی فضایی؛ بررسی‌ونقد 50 سال اخیر(ترجمه رضا بصیری مژدهی و حمیده فرهمندیان). تهران: طحان، چاپ اوّل
کاتبرت، الکساندر. (1394). طراحی شهری و اقتصاد سیاسی فضایی (ترجمه رضا بصیری مژدهی). از کتاب طراحی شهری؛ مفاهیم و جریان‌های معاصر (ترجمه رضا بصیری مژدهی، نوید پورمحمدرضا و حمیده فرهمندیان). تهران: نشر طحان، چاپ اوّل
کاظمی، کیارش و مهیاری تفنگچی، میلاد. (1395). جهانی‌شدن و تأثیر آن بر حق به شهر، مجله مدیریت شهری، شماره 46
کرایب، یان.(1393). نظریّه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس(ترجمه عباس مخبر). تهران: نظر آگه، چاپ اوّل
کرس‌ول، جان‌دبلیو. (1395). طرح پژوهش؛ رویکردهای کمّی، کیفی و ترکیبی(ترجمه علیرضا کیامنش و مریم دانای طوس). تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی/واحد علامه طباطبایی، چاپ چهارم
کستلز، مانوئل. (1385). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ: ظهور جامعه شبکه‌ای(ترجمه احمد علیقلیان و افشین خاکباز). تهران: نشر طرح نو، چاپ دوّم
کلارک، باری. (1396). اقتصاد سیاسی تطبیقی(ترجمه عباس حاتمی). تهران: نشر کویر، چاپ سوّم
کوهن، مارگارت. (1394). نظریّه سیاسی و طراحی شهری(ترجمه حمیده فرهمندیان). از کتاب طراحی شهری؛ مفاهیم و جریان‌های معاصر (ترجمه رضا بصیری مژدهی، نوید پورمحمدرضا و حمیده فرهمندیان). تهران: نشر طحان، چاپ اوّل
گاتدینر، مارک. (1399). تولید اجتماعی فضای شهری(ترجمه آیدین ترکمه). تهران: نشر مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، چاپ اوّل
گروه نویسندگان شانگهای. (1358). اقتصاد سیاسی بیاموزیم(ترجمه ع. رشیدیان). نشر محسن، چاپ اوّل
گون‌واردنا، کانیشکا. (1394). شهرگرایی انتقادی: فضا، طراحی و انقلاب (ترجمه رضا بصیری مژدهی). از کتاب طراحی شهری؛ مفاهیم و جریان‌های معاصر (ترجمه رضا بصیری مژدهی، نوید پورمحمدرضا و حمیده فرهمندیان). تهران: نشر طحان، چاپ اوّل
گی‌دبور، ارنست. (1395). جامعه نمایش(ترجمه بهروز صفدری). تهران: نشرآگه، چاپ سوّم
لوفور، آنری. (1395). بقای سرمایه‌داری، بازتولید روابط تولید(ترجمه آیدین ترکمه). تهران: نشر تیسا، چاپ اوّل
مارکس، کارل و انگلس، فریدریش. (1397). ایدئولوژی آلمانی(ترجمه تیرداد نیکی). تهران: نشر فردوس، چاپ دوّم
مالجو، محمد. (1395). درسگفتار اقتصاد سیاسی چیست؟. تهران: موسسه مطالعات سیاسی-اقتصادی پرسش
ملک‌پور، بهزاد. (1396). پروبلم شهری: ردیّه‌ای بر تخصص‌گراییِ شورای شهر؛ تهران: مجله اینترنتی میدان
ملک‌پور، بهزاد. (1398). بازاندیشی در نسبت طراحی شهری و برنامه‌ریزی: بازگشت به ریشه‌ها ؛ تهران: مجلّه دانش شهرسازی، دوره 3 شماره 2، صفحات 15-31
ملوچ، هاروی. (1397). شهر، ماشینی در خدمت رشد: به‌سوی اقتصاد سیاسیِ مکان(ترجمه ایمان واقفی). مجله اینترنتی فضا و دیالکتیک، شماره 10، زمستان.
نعمانی، فرهاد. (1397). پیدایش و تحول اقتصاد سیاسی، تارنمای نقد اقتصاد سیاسی(https://pecritique.com)، 22 مرداد
نوذری، حسینعلی.(1384). نظریّه‌های انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، تهران: انتشارات آگاه، چاپ اوّل
نوربرگ شولتز، کریستیان. (1382). معماری: معنا و مکان (ترجمه ویدا نوروز برازجانی). تهران: نشر جان جهان، چاپ اوّل
نیکی‌تین، پیوتر ایوانوویچ. (1387). مبانی اقتصاد سیاسی(ترجمه ناصر زرافشان). تهران: نشر آگاه، چاپ اوّل
واقفی، ایمان. (1398). حق به شهر، حق به مرکزیّت است؛ تهران: مجله اینترنتی میدان
هاروی، دیوید. (1392). اهمیّت تخیّل پساسرمایه‌داری(ترجمه پرویز صداقت)، تهران: تارنمای نقد اقتصاد سیاسی، 31 شهریور
هاروی، دیوید. (1393). چه‌کسی شهر را می‌سازد، گفت‌وگوی جدلی با دیوید هاروی درباره اهمیّت مبارزه بر سر فضاهای شهری. تهران: مجله اینترنتی میدان
هاروی، دیوید. (1395الف). دگرگونیِ حکمرانی شهری در سرمایه‌داری متأخر(ترجمه ایمان واقفی)؛ تهران: مجله اینترنتی میدان
هاروی، دیوید. (1395ب). فضا به‌سان یک کلیدواژه(ترجمه نرگس خالصی مقدم)؛ تهران: مجله اینترنتی فضا و دیالکتیک، شماره ۱ پاییز
هاروی، دیوید. (1397الف). چرا «سرمایه» مارکس همچنان مهم است(ترجمه رحمان بوذری)؛ تهران: مجله اینترنتی برخط‌بوک
هاروی، دیوید. (1397ب). گفت‌وگو با دیوید هاروی(ترجمه سودابه رخش)؛ تهران: تارنمای نقد اقتصاد سیاسی
هاروی، دیوید. (1398). سوسیالیسم و آزادی(ترجمه حسین رحمتی)؛ تهران: تارنمای نقد اقتصاد سیاسی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 443 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 223 |
||