تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,112 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,245,917 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,899,653 |
تحلیل و بررسی زبانی جایگاه زن در ضربالمثلهای فارسی از منظر طبیعیسازی | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 8، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، شهریور 1401، صفحه 173-202 اصل مقاله (1.02 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2022.22653.1610 | ||
نویسندگان | ||
معصومه غیوری* 1؛ سپیده اصلاحی2 | ||
1استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
2دانشآموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
ضربالمثلها بخشی از نثر موجز و گزینگویهها در ادبیات فارسی هستند که علاوهبر بازتاب فرهنگ جامعه به دلیل ساختار و فرم رواییشان بسیار رایج و تاثیرگذارند. این تحقیق با خوانش انتقادی از مجموعه ضربالمثلهای داستاننامة بهمنیاری و فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای فارسی با رویکرد زبانشناسی شناختی و تحلیل گفتمان، کوشیدهاست نگرش طبیعیسازی باورهای نادرست در شکلگیری جایگاه زن در خانواده و جامعه را نشان دهد. تشدید نگرش دو قطبی مرد/ زن در جامعۀ مردسالار با بار ارزشی، به دوگانگی فرادست/ فرودست دامن میزند. آسیب چنین نگاهی با پذیرش بدیهی و طبیعی آن، زمانی بیشتر نمایان میشود که معیاری برای سنجش رفتار بههنجار و عقل سلیم عرفی شود و کسی درمورد نادرستی و غیرطبیعی بودن آن تردید نکند. از میان انواع کنشهای گفتاری و فرمهای بیانی، ضربالمثلها بهعنوان کنش گفتمانی پذیرفتهشده، فرایند طبیعیسازی این نگرش استعلایی را بدیهیتر جلوه میدهند. باورهایی چون بیوفایی و عدم رازداری زنان، حقیر و ناقصعقل بودن آنان، مترصد فرصت بودن برای خودنمایی، ساخته شدن آنها تنها برای خدمت در مطبخ، فرزندآوری و مسئولیت بزرگ کردن آنان، لزوم زیبایی ظاهری بهعنوان امری واجب برای زن و لزوم زود به خانۀ بخت فرستادندن دختران و موارد متعدد دیگر که در مقاله حاضر فرایند بازتولید و طبیعیسازیشان بررسی و بازبینی میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
ضربالمثل؛ تحلیل انتقادی گفتمان؛ طبیعیسازی؛ هژمونی؛ آیرونی | ||
مراجع | ||
آسابرگر، آ. 1397. «تأملاتی در نشانهشناسی طنز». درآمدی به طنز پژوهی، ترجمة م. فرجامی. گردآوری و مقدمه م. فرجامی. تهران: نیسا: 117- 141.
آسابرگر، آ. 1398. تحلیل گفتمان کاربردی؛ فرهنگ عامه، رسانهها و زندگی روزمره، ترجمۀ ح. پاینده. تهران: مروارید.
آنت، س. و صراحی، م. 1399. «مقایسۀ کلیشههای جنسیتی در داستانهای کودکان گروه سنی «الف» و «ب» از منظر زبانشناسی فرهنگی»». زبان فارسی و گویشهای ایرانی، 5 (9): 121-146.
ابوت، پ. و والاس، ک. 1376. درآمدی برجامعهشناسی نگرشهای فمنیستی، ترجمة م. خراسانی و ح. احمدی. تهران: دنیای مادر.
افراشی، آ. 1397. استعاره و شناخت، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اُدشورن، ن. 1391. آنسوی پیکر طبیعی؛ دیرینشناسی هورمونها و جنسیت، ترجمه پ. قاسمیان. تهران: شیرازه.
امینالرعایا، پ. و شریفی، ش. و الیاسی، م. 1393. «بررسی ویژگیهای منتسب به زنان در ضربالمثلهای فارسی». زبان و ادبیات فارسی، (34): 89-120.
بارسلونا، آ. 1390الف. «در توجیهپذیری ادعای انگیختگی مجازی برای استعارة مفهومی». استعاره و مجاز با رویکردی شناختی، گردآوری آنتونیو بارسلونا. ترجمة ل.صادقی. تهران: نقش جهان: 49- 94.
بارسلونا، آ. 1390ب. «نظریة شناختی درباب استعاره و مجاز». استعاره و مجاز با رویکردی شناختی، گردآوری آنتونیو بارسلونا. ترجمة ت. امراللهی. تهران: نقش جهان: 7- 46.
بهمنیار، ا. 1381. داستاننامة بهمنیاری، تهران: دانشگاه تهران.
پونتروتو، د. 1390. «نقش انسجامدهندۀ شناختی در گفتمان و مکالمه». استعاره و مجاز با رویکردی شناختی، گردآوری آنتونیو بارسلونا. ترجمة ت. امراللهی. تهران: نقش جهان: 331- 355.
دومان، پ. بیتا. «مفهوم آیرونی». ترجمة م. ملکی. انتشار الکترونیکی. دسترسی در:
https://www.academia.edu/40787124/مفهوم_آیرونی_پل_دومان
ذوالفقاری، ح. 1388. فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای فارسی. تهران: معین.
زوپانچیچ، آ. 1399. جنسیت و هستیشناسی، ترجمة ع. حسنزاده. تهران: دمان.
شعبانی، م. و صراحی، م. 1395. «بازنمایی زنان در ضربالمثلهای گیلکی (گونۀ اشکورات)». فرهنگ و ادبیات عامه، ۴(۱۱): 57-78.
صالحی امیری، ر. 1396. مفاهیم و نظریههای فرهنگی، تهران: ققنوس.
صفوی، ک. 1396. استعاره، تهران: علمی.
صادقمنش، ع. و علومی مقدم، م. و استاجی، ا. 1396. «بررسی همسنج جایگاه زن در ضربالمثلهای امثال و حکم و فرهنگ ضربالمثلهای اکسفورد بر بنیان روانشناختی آلفرد ادلر و اریک برن». فرهنگ ادبیات عامه، (17): 47-70.
عزتی، ز. 1395. جنسیتگرایی در زبان فارسی، ترکی و گیلکی با نگاهی به زن در ضربالمثلهای این سه گونة زبانی، پایاننامة کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان.
فرکلاف، ن. 1389. تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمة ف. شایستهپیران و دیگران. تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانهها.
کیرکگورد، س. 1395. مفهوم آیرونی با ارجاع مدام به سقراط، ترجمة ص. نجفی. تهران: مرکز.
لیکاف، ر. 1399. زبان و جایگاه زنان، ترجمة مریم خدادادی و یاسر پوراسماعیل. تهران: نگاه.
لیکاف، ج. و جانسون، م. 1394. استعارههایی که با آن زندگی میکنیم، ترجمة ه. آقاابراهیمی. تهران: نشر علم.
محسنی، م. و جانعلیزاده، ح. و رکابدار، ل. 1392. «ماهیت و جایگاه انواع مشارکت اجتماعی در ضربالمثلهای داستاننامة بهمنیاری». نشریة مطالعات توسعة اجتماعی - فرهنگی، 2(1): 97-121.
محمدیاصل، ع. 1396. برساخت اجتماعی جنسیت، تهران: گل آذین.
مکاریک، ا. 1388. دانشنامة نظریههای ادبی معاصر، ترجمة م. مهاجر و م. محمدی. تهران: آگه.
معصومی، م. و رحیمینژاد، و. 1391. «زن و ضرب المثلهای جنسیتی». فصلنامة علمی-پژوهشی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد واحد سنندج، 4(11): 135-158.
موکه، د. 1389. آیرونی، ترجمة ح. افشار. تهران: مرکز.
میلنر، آ. و براویت، ج. 1387. درآمدی بر نظریة فرهنگی معاصر، ترجمة ج. محمدی. تهران: ققنوس.
وندایک، ت .1394. ایدئولوژی و گفتمان، ترجمة م. نوبخت. تهران: سیاهرود.
وندایک، ت. 1400. جامعه و گفتمان؛ بافت اجتماعی چگونه بر متن و گفتار تاثیر میگذارد، ترجمة ط. اصغرپور. تهران: نگاه معاصر
هارت، ک. 1398. تحلیل گفتمان انتقادی و علوم شناختی (چشماندازهای نویسن پیرامون گفتمان مهاجرت)، ترجمة م. دهقان و ف. آقاگلزاده و ب. وهابیان. تهران: نویسه پارسی.
هال، ا و دیگران. 1388. دربارة مطالعات فرهنگی، ترجمه ج. محمدی. تهران: چشمه.
یورگسن، م. و فیلیپس، ل. 1389. نظریه و روش درتحلیل گفتمان، ترجمة ه. جلیلی. تهران: نی.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 383 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 210 |