تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,108 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,240,008 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,897,730 |
اعتبارِ تاریخیِ زبان فارسی | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 1، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، شهریور 1401، صفحه 7-23 اصل مقاله (1.14 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2022.22276.1603 | ||
نویسنده | ||
موسی محمودزهی* | ||
دانشیار فرهنگ و زبانهای باستانی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران | ||
چکیده | ||
باتوجه به ماهیت اجتماعیِ زبانهای بشری، افراد هر جامعه تلاش میکنند که زبان خود را در مقایسه با زبانهای دیگر اعتبار ببخشند. در برخورد تاریخی زبانها با یکدیگر، تعدادی از زبانها اعتبار بیشتری مییابند و حتی «زبان معیارِ» سرزمین یا سرزمینهایی، و شاخصی برای اعتبارسنجی زبانهای دیگر میشوند. در مقابل، این امکان نیز وجود دارد که از اعتبار بعضی زبانها کاسته شود و حتی از میان بروند. به اعتقاد پیرس، «اعتبار زبانی» با «قدرت» رابطۀ درونی دارد و هر زبانِ معتبر از پشتوانۀ نوعی قدرت سیاسی- حکومتی، مذهبی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آن برخوردار است. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانهای و با روشی تحلیلی– توصیفی، به بررسیِ نوع قدرتهایِ پشتیبان و میزان پشتیبانی از زبان فارسی با دیدگاهی تاریخی پرداختهاست. نتایج نشان میدهد که ابتدا اعتباریابی زبان فارسی به خاطر یک نیاز اجتماعی برای وحدتبخشی اقوام ایرانی بودهاست. سپس در ادوار مختلفِ تاریخِ ایران این زبان از پشتیبانی عواملِ حکومتی- سیاسی، دینی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، و ... بهره برده و تقویت شدهاست. تأثیر این عواملِ باعث شده که علیرغم رویدادهای تاریخی، زبان فارسی تا امروز بهعنوان معروفترین و پُرسخنگوترین زبان ایرانی باقی بماند. | ||
کلیدواژهها | ||
زبان فارسی؛ اعتبار زبانی؛ زبان معیار؛ زبان رسمی | ||
مراجع | ||
ابوالقاسمی، م. 1393. تاریخ زبان فارسی. تهران: سمت.
اربابی، هـ. 1399. «بازتاب اشعار حکیمانۀ سعدی در اشعار مولوی عبدالله روانبُد». پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، کرمان: دانشگاه شهید باهنرکرمان.
انوری، ح. 1381. فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
آشوری، د. 1389. بازاندیشی زبان فارسی. تهران: نشر مرکز.
آموزگار، ژ. و تفضلی، ا. 1392. زبان پهلوی- ادبیات و دستور آن. تهران: معین.
باستانی پاریزی، م. ا. 1377. فرمانفرمای عالَم. تهران: علمی.
تراسک، آر. ال. 1382. تحول زبان. ترجمۀ ا. گلفام. تهران: دانشگاه تهران.
جعفری دهقی، م. 1395. راهنمای کتیبههای فارسی میانه، تهران: سمت.
چرتی، کارلو، ج. 1395. ادبیات پهلوی، ترجمۀ پ. ثریا، نشر فرزان روز، تهران.
خانلری، پ. 1366. تاریخ زبان فارسی، تهران: نشر نو.
رضایی باغبیدی، ح. و دیگران. 1391. خط و نظامهای نوشتاری. تهران: کتاب مرجع.
رضایی، و. 1383. «زبان معیار چیست و چه ویژگیهایی دارد؟». نامۀ فرهنگستان. 6 (3): 20-35.
رواقی، ع. 1387. «گونهشناسی (سبکشناسی) نوشتههای ادب فارسی». نخستین هماندیشی سخنرانیهای مشترک فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد ایرانشناسی. زیر نظر ح. حبیبی. به کوشش ح. قریبی. تهران. فرهنگستان: 219- 275.
سارلی، ن. 1387. زبان فارسی معیار، تهران. هرمس.
سامی، ع. 1393. تمدن ساسانی. تهران: سمت.
سمیعی گیلانی، ا. 1387. «خاستگاههای شعر عروضی فارسی». نخستین مجموعۀ سخنرانیهای مشترک فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد ایرانشناسی، تهران: فرهنگستان: 373-387 .
صادقی، ع.ا. 1367. «تحول زبان و تثبیت یا معیارسازی آن: دو جریان مخالف و ناگزیر». زبانشناسی. 5 (1): 2-12.
صادقی، ع.ا. 1387. «تأثیر زبان عربی بر آواهای زبان فارسی». نخستین مجموعۀ سخنرانیهای مشترک فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد ایرانشناسی. تهران: فرهنگستان: 49-101.
علمی، ع. 1381. «یادداشت ناشر» در فرهنگ بزرگ سخن. به سرپرستی ح. انوری. تهران: سخن.
فردوسی، ا. 1386. شاهنامه، بر پایۀ چاپ مسکو. نمونهخوانی: ارغوان غوث. تهران: هرمس.
قرشی، ا. 1389. ایران نامک. تهران: هرمس.
لازار، ژ. 1384. شکلگیری زبان فارسی. ترجمۀ م. بحرینی. تهران: هرمس.
محجوب، م. 1398. سی قصه از شاهنامه (آفرین فردوسی). تهران: مروارید.
محمودزهی، م.، و بهرهمند، ع. 1398. «اهمیت ترجمه در مستندات زبانهای ایرانی باستان». زبانشناخت، 10 (1): 107-126.
مزداپور، ک. 1393. واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مزداپور، ک. 1397. «زبان فارسی و مردم فارس»، پژوهشنامۀ فرهنگ و زبانهای باستانی، 1 (1): 1-20.
مولایی، چ. 1398. راهنمای زبان فارسی باستان، تهران: آوای خاور.
همایون، هـ. 1373. واژهنامۀ زبانشناسی و علوم وابسته، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
یانگ، ک. 1394 . «از برآمدن عیلامیان تا برافتادن هخامنشیان». ایران باستان، ترجمه و تدوین ی. آژند، تهران: مولی: 1-52.
Garvin, P. 1973. “Some Comments on Language Planning”. Language Planning: Current Issues and Research. Eds. J. Rubin and R. Shuy, 24-33. Hudson, R. A. 1996. Sociolinguistics, second edition, Cambridge: Cambridge University Press. Kent, Roland G. 1953. Old Persian, second edition, American Oriental Society, New Haven, Connecticut. Pearce, Michael. 2007. The Routledge Dictionary of English Language Studies, Abingdon: Taylor & Francis Group. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 475 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 268 |