تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,112 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,245,951 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,899,717 |
ساخت رویداد افعال پیشوندی در کردی کرمانجی گیلان | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 7، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، شهریور 1401، صفحه 147-171 اصل مقاله (1.34 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2022.22691.1611 | ||
نویسندگان | ||
ایران زمانی سیبنی1؛ روح الله مفیدی* 2 | ||
1دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان شناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران | ||
2استادیار زبان شناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران | ||
چکیده | ||
این مقاله با بررسی افعال پیشوندی در کردی کرمانجی رودبار (جنوب استان گیلان)، دربارۀ خوانش رویدادیِ این افعال و سهم پیشوندهای اشتقاقی در شکلگیری ساخت رویداد بحث میکند. دادههای پژوهش در مصاحبه با تعدادی گویشور بومی و اجرای شفاهی پرسشنامه گردآوری شد. یافتهها حاکی از آن است که پیشوندهای اشتقاقی غالبا «مفهوم جهتی» دارند و یک فعل حرکتی میسازند. در این نمونهها، معمولا خوانش لحظهای ایجاد میشود؛ مگر آنکه بافت زبانی یا موقعیتی باعث ایجاد رویداد تحققی (هدفمند و دارای قابلیت دیرش) شود. از سوی دیگر، فقط تعداد اندکی فعل ایستا در نمونههای افعال پیشوندی مشاهده شد و هیچ فعل پیشوندی با خوانش فعالیت یافت نگردید. بنابراین، افعال پیشوندی در کردی کرمانجی گیلان میتوانند در معناهای مختلف خود فقط سه گونۀ رویداد ایستا، حصولی و تحققی را بیان کنند. این مشاهدات (غلبۀ خوانش لحظهای و غیاب رویدادهای فعالیت) احتمالا همسو با معنای غالب در افعال پیشوندی یعنی «حرکتِ جهتدار» است. | ||
کلیدواژهها | ||
پیشوند اشتقاقی فعل؛ ساخت رویداد؛ فعل پیشوندی؛ کردی کرمانجی | ||
مراجع | ||
ابوالحسنی چیمه، ز. 1390. «انواع نمود واژگانی در افعال فارسی»، ادب فارسی، 193: 101-120.
احسانی، آ. ۱۳۸۴. مقایسه دستوری فارسی میانه با زبان کردی امارلویی گیلان، پایاننامۀ کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ارانسکی، ی. م. ۱۳۷۸. زبانهای ایرانی، ترجمۀ ع. صادقی، تهران: سخن.
اسماعیلی، م. م. 1390. گنجینۀ گویشهای ایرانی (استان اصفهان1)، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
برجیان، ح. 1394. گنجینۀ گویشهای ایرانی (استان اصفهان2)، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
بهرامی خورشید، س. و ا. نامداری. 1398. «بررسی افعال پیشوندی در زبان فارسی از منظر صرف ساخت»، زبانها و گویشهای غرب ایران، 7 (25): 35-55.
توحدی، ک. ۱۳۷۰. حرکت تاریخی کرد به خراسان، مشهد: دانشگاه فردوسی.
چراغی، ز. و غ. ح. کریمی دوستان. ۱۳۹۲. «طبقهبندی افعال زبان فارسی براساس ساخت رویدادی و نمودی»، پژوهشهای زبانی، ۴ (2): ۴۱-۶۰.
رضایتی کیشهخاله، م. و م. دیان. 1388. «فعلهای پیشوندی در آثار منثور فارسی از آغاز تا پایان قرن پنجم»، دستور، 5: 27-50.
رضایتی کیشهخاله، م. و م. اصغرزاده. ۱۳۹۵. «مقایسۀ گویش کرمانجی رودبار با گویشهای کرمانجی خراسان»، زبانشناسی و گویشهای خراسان، ۱۴: ۵۱-۷۵.
رضایی، و. و ژ. مکارمی. 1400. «برهمکنش فعلهای لحظهای و انواع نمود دستوری»، زبانپژوهی، 40: 199-225.
رنجبر، و. ۱۳۸۸. دستور زبان کردی (گویش کرمانشاهی)، تهران: هرمس.
زارعی، س. ۱۳۹۷. بررسی افعال مرکب و پیشوندی در زبان کردی (لهجه کلهری) با تکیه بر آثار ادبی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه ایلام.
زمانی سیبنی، ا. 1400. ساخت رویداد افعال پیشوندی در کردی کرمانجی رودبار، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی.
سبزعلیپور، جهاندوست. 1394. گنجینۀ گویشهای ایرانی (تاتی خلخال)، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
شرفکندی، ع. 1369. فرهنگ کردی-فارسی، تهران: سروش.
شقاقی، و. 1386. مبانی صرف، تهران: سمت.
طاهری، ح. 1386. «بررسی تحلیلی و تاریخی فعلهای پیشوندی در زبان فارسی»، نشریة دانشکدة ادبیات دانشگاه شهید باهنر کرمان، 21 (پیاپی 18): 113-135.
علییاری بابلقانی، سلمان. 1396. گنجینۀ گویشهای ایرانی (هفت گویش از حاشیۀ زاگرس)، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
کبودی، ف. ۱۳۹۰. بررسی ساختار فعل در گویش کردی کرمانشاهی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه رازی.
کلباسی، ا. ۱۳۸۶. وندهای اشتقاقی در لهجهها و گویشهای ایرانی و کاربرد آنها در واژهسازی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ماهوتیان، ش. 1378. دستورزبان فارسی از دیدگاه ردهشناسی، ترجمۀ م. سمائی، تهران: نشر مرکز.
مدرسی قوامی، گ. 1396. راهنمای آوانویسی و واجنویسی زبان فارسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
مرادی، م. ر. 1394. گنجینۀ گویشهای ایرانی (استان کرمانشاه)، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
مردوخی، هـ. ۱۳۹۱. بررسی وندها و جایگاهشان در ساختهای واژگانی کردی سورانی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه کردستان.
مفیدی، ر. 1386. «تحول نظام واژهبستی در فارسی میانه و نو»، دستور، 3: 133-152.
مفیدی، ر. ۱۳۹۰الف. ساخت رویداد و عوامل سازندۀ آن در زبان فارسی، پایاننامۀ دکتری زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
مفیدی، ر. ۱۳۹۰ب. «بودن و داشتن: دو فعل ایستای فارسی»، دستور، ۷: 58-89.
مفیدی، ر. ۱۳۹۶. «تمایز لازم-متعدی در فعلهای سادۀ فارسی از منظر ساخت رویداد». در م. ر. رضوی و م. صناعتی (ویراستاران)، جشننامۀ دکتر محمد دبیرمقدم (مجموعه مقالات زبانشناختی)، 315-345. تهران: کتاب بهار.
مفیدی، ر. و ز. ربانی. 1399. «تعامل خوانش ماضی نقلی با گونۀ رویداد افعال ساده در زبان فارسی»، پژوهشهای زبانشناسی، 22: 201-216.
ملکیان، ک. ۱۳۹۲. ساختمان فعل در گویش کردی دینوری، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه رازی.
نجفیان، آ. ۱۳۹۱. زبانها و گویشهای خراسان، تهران: کتاب مرجع.
نغزگوی کهن، م. 1387. «از واژهبست تا وند تصریفی: بررسی تحول تاریخی بعضی واژهبستهای فارسی جدید»، دستور، 6: 77-99.
Arche, M. J. 2006. Individuals in time: Tense, aspect and the individual/stage distinction. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. Aronoff, M. & K. Fudeman. 2011. What is morphology, 2nd ed. UK: Wiley-Blackwell. Arsenijević, B. 2007. “Slavic verb prefixes are resultative”. In L. de Saussure, J. Moeschler & G. Puskas (eds.), Tense, mood and aspect: Theoretical and descriptive issues, 197-213. Amsterdam & New York: Rodopi. Comrie, B. 1976. Aspect. Cambridge: University Press Cambridge. Fillip, H. 1999. Aspect, eventuality types and nominal reference. New York & London: Garland Publishing. Folli, R., H. Harley & S. Karimi. 2005. “Determinants of event type in Persian complex predicates”. Lingua, 115: 1365-1401. Gündoğdu, S. 2015. “Noun-verb complex predicates in Kurmanji Kurdish: A syntactic account”, Proceedings of ConSole XXIII, 279-301. Haig, G. L. J. 2008. Alignment change in Iranian languages: A construction grammar approach. New York: Mouton de Gruyter. Hale, K. & S. J. Keyser. 2002. Prolegomenon to a theory of argument structure. Cambridge, MA: MIT press. Haspelmath, M. & A. D. Sims. 2010. Understanding morphology, 2nd ed. UK: Hodder Education. Husband, E. M. 2012 “Stages of individuals and the composition of states”. The Linguistic Review, 29(3): 375-395. Karimi, S. 1997. “Persian complex verbs: Idiomatic or compositional?”, Lexicology, 3: 273-318. Kempchinsky, P. & R. Slabakova. 2005. Aspetual Inquiries. Dordrecht: Springer. Kiss, K. É. 2008. Event structure and the left periphery. Dordrecht: Springer. MacDonald, J. E. 2008. The syntactic nature of inner aspect. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. McCarus, E. N. 2009. “Kurdish”. In G. Windfuhr (ed.), The Iranian languages, 587–633. London & New York: Routledge. Mehrbakhsh, I. 1393[2014]. A study of morphology, syntax and semantics of complex verbs in Kurmanji Kurdish. M.A thesis in Linguistics, Payame Noor University. Rothstein, S. D. 2004. Structuring events: A study in the semantics of lexical events. Cornwall: Blackwell Publishing. Rothstein, S. 2012. “Another look at accomplishments and incrementality”. In V. Demonte & L. McNally (eds.), Telicity, change, and state: A cross-categorial view of event structure, 60-102. Oxford: Oxford University Press. Slabakova, R. 2005. “Perfective prefixes: What they are, what flavors they come in, and how they are acquired?” In Formal approaches to Slavic linguistics 13: The South Carolina meeting, 324-341. Ann Arbor, US: Michigan Slavic Publications. Telegdi, Z. 1955. “Beiträge zur historischen Grammatik des Neupersischen I. Über die Partikelkomposition im Neupersischen”. ALH, 5: 67-183. Thackston, W. M. 2006. Kurmanji Kurdish: A reference guide with selected readings. New York: Renas Media. Thompson, E. 2005. Time in natural language: Syntactic interfaces with semantics and discourse. Berlin & New York: Mouton de Gruyter. Travis, L. 2010. Inner Aspect: The articulation of VP. Dordrecht: Springer. Truswell, R. (ed.). 2019. The Oxford handbook of event structure. Oxford: Oxford University Press. Vendler, Z. 1957. “Verbs and times”. The Philosophical Review, 66: 143-60. Reprinted in: 1967. Linguistics in philosophy. Ithaca, New York: Cornell University Press. Verkuyl, H. J. 1993. A theory of aspectuality: The interaction between temporal and atemporal structure. Cambridge: Cambridge University Press. Windfuhr, G. L. 1979. Persian grammar: History and state of its study. The Hague: Mouton Publishers. Windfuhr, G. (ed.). 2009. The Iranian languages. London & New York: Routledge. Yousef, S. 2018. Persian: A comprehensive grammar. London & New York: Routledge. Zinova, Y. 2021. Russian verbal prefixation: A frame semantic analysis. Berlin: Language Science Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 345 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 154 |