تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,073 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,149,484 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,857,469 |
ارزیابی تابآوری بافت فرسودة شهر در برابر زلزله با استفاده از GIS (مطالعه موردی: منطقه 2 شهرداری بندرعباس) | ||
مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی | ||
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 9، تیر 1401، صفحه 69-88 اصل مقاله (1.81 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/gscaj.2022.21511.1142 | ||
نویسنده | ||
محمد ابراهیم عفیفی* | ||
استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان، لارستان، ایران. | ||
چکیده | ||
شهر بندرعباس با ریسکپذیری بالایی در مقابل زلزله مواجه است که شناسایی و مقاومسازی بافت فرسوده را ضروری مینماید. استقرار نامناسب کاربریها، شبکة ارتباطی ناکارآمد، بافت فشرده، تراکمهای بالا، توزیع نامناسب فضاهای باز شهری و غیره نقش اساسی در افزایش آسیبهای وارده در برابر زلزله دارند. این پژوهش به ارزیابی تابآوری بافت فرسوده در مقابل زلزله با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره در منطقه 2 شهر بندرعباس میپردازد. بافت فرسوده شامل محلات نایبند، خواجهعطا، چاهستانیها و کمربندی است. در روش AHP، بیشترین تابآوری مساکن مربوط به نایبند شمالی با 6/68 درصد در طبقة تابآوری زیاد، نایبند جنوبی با 8/45 درصد و خواجهعطا با 41 درصد مساکن در ردههای بعدی قرار دارند. در حالیکه چاهستانیها و کمربندی به ترتیب 6/4 درصد و 7/5 درصد محله از تابآوری مناسبی برخوردارند. تحلیل آسیبپذیری نیز نشان میدهد که 2/28 درصد ساختمانهای کمربندی و 7/10 درصد از چاهستانیها، آسیبپذیری بالایی دارند. در روش ANP، معیارهای شیب و فاصله از گسل، به ترتیب با وزن 003/0 و 007/0 کمترین ارزش را دارند و معیارهای جنس مصالح و تعداد طبقات ساختمانی با وزن 119/0 و 072/0، مهمترین شاخصها هستند. در محیط GIS لایهها همپوشانی شده و نتایج نشان میدهد که 2/69 درصد از نایبند شمالی و 9/40 درصد خواجهعطا از تابآوری بالایی برخوردارند. 8/32 درصد کاربریهای کمربندی به شدت آسیبپذیر و 1/43 درصد آن نسبتاً آسیبپذیر است که رتبة اول آسیبپذیری و چاهستانیها نیز رتبة دوم را دارد. مقایسه نتایج حاصل از دو روش تصمیمگیری، نشاندهندة عملکرد بهتر روش ANP میباشد. | ||
تازه های تحقیق | ||
| ||
کلیدواژهها | ||
بافت فرسوده؛ آسیبپذیری؛ تابآوری؛ زلزله؛ AHP | ||
مراجع | ||
امیر، حمیدرضا (1392). تلفیق روش ANP و TOPSIS فازی در محیط GIS به منظور بررسی توزیع بهینه پارکهای درون شهری (مطالعة موردی: منطقه یک شهرداری بندرعباس). پایاننامة کارشناسیارشد، گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه هرمزگان، صص. 190 – 170.
برومند، مریم (1390). الگوی بافت شهری و نقش آن در کاهش آسیبهای ناشی از زلزله. فصلنامة جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، 3 (7)، صص. 119-134.
بیرودیان، نادر (1395). مدیریت بحران، اصول ایمنی در حوادث غیر منتظره. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
پاشاپور، حجتاله و پور اکرمی، محمد (1392). سنجش ابعاد کالبدی تابآوری شهری در برابر مخاطرات طبیعی زلزله (مطالعة موردی: منطقه 12 تهران). مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای روستایی، 12 (4)، صص. 1002 – 985.
پورطاهری، مهدی؛ سجاسیقیداری، حمداله و صادقلو، طاهره (1390). ارزیابی روش های رتبهبندی مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی (مطالعة موردی: استان زنجان). پژوهشهای روستایی، 2 (3)، صص. 54-31.
حسینیخواه، حسین و محمدی، جمال ( 1397 ) بررسی تحلیل فضایی سکونتگاههای آسیبپذیری سکونتگاههای جمعیتی در برابر زلزله (مطالعة موردی: شهرستان دنا). مخاطرات محیط طبیعی، 7 (17)، صص. 230 – 213.
دری، بهروز و حمزهای، احسان (1399). تعیین استراتژی پاسخ به ریسک در مدیریت ریسک بهوسیله تکنیک ANP (مطالعة موردی: پروژه توسعة میدان نفتی آزادگان شمالی). مدیریت صنعتی، 2 (4)، صص. 92-75.
رضوی، سید محسن ( 1395 ). بررسی نقش ژئومورفولوژی در مدیریت بحران زلزله شهر سپیدان با استفاده از GIS، پایاننامة کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد لارستان.
زمردیان، محمد جعفر ( 1378 ). کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامهریزی شهری و روستایی. چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه پیام نور.
ساسانپور، فرزانه؛ شماعی، علی؛ افسر، مجید و سعیدپور، شراره (1396). بررسی آسیبپذیری ساختمانهای شهر در برابر مخاطرات زلزله با استفاده از GIS (مطالعة موردی: محله محتشم کاشان). فصلنامة مخاطرات محیط طبیعی، 6 (14)، صص. 122 – 103.
سمیعینژاد، مسعود ( 1395 ). نقش ژئومرفولوژی در استقرار سکونتگاههای شهری و روستایی (مطالعة موردی: بخش جویم لارستان). پایاننامة کارشناسیارشد دانشگاه آزاد لارستان.
عباسپور، ناهید (1395). بررسی ساختار شهری بستک با تاکید بر پدیدة زمین لرزه. پایاننامة کارشناسیارشد دانشگاه آزاد لارستان.
علوی، سید محسن و مسعود، محمد (1386). برنامهریزی برای کاهش خسارات ناشی از زلزله در نواحی با خطرپذیری بالا (نمونة موردی: محله چیذر تهران). سومین کنفرانس بینالمللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی، تهران.
علیتاجر، سعید؛ سجادزاده، حسن؛ سعادتی وقار، پوریا و شهبازی، مهرداد (1395). بررسی نقش عوامل کالبدی در اجتماعپذیری سکونتگاههای غیررسمی محلههای حصار امام خمینی و دیزج همدان. پژوهش و برنامهریزی شهری، 7 (24)، صص. 82-61.
غضنفری، حسین (1395). ژئومورفولوژی و نقش آن در مدیریت بلایای طبیعی در شهر لامرد با تاکید بر زلزله. پایاننامة کارشناسیارشد دانشگاه آزاد لارستان.
فتحی،یوسف و عفیفی، محمد ابراهیم ،(1396). پهنهبندی فضایی سکونتگاههای روستایی در معرض مخاطرات طبیعی زلزله با استفاده از GIS (مطالعة موردی: روستاهای شهرستان خنج). پایاننامة کارشناسیارشد دانشگاه آزاد لارستان، استاد راهنما دکتر محمد ابراهیم عفیفی.
مختاری، لیلاگلی؛ شکاریبادی، علی و بشکنی، زهرا (1397). ارزیابی میزان آسیبپذیری محدودة شهری کاشان در برابر خطر زلزله با استفاده از مدل IHPW. مخاطرات محیط طبیعی، 7 (16)، صص. 126 – 105.
نجفی، اسدالله (1399). به کارگیری فرایند تحلیل شبکهای (ANP) در تحلیل چالشهای ساختاری و محیط اجرایی سازمان در مدیریت پروژهها. نشریة بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید، 1، صص. 30-18.
نگارش، حسین (1392). کاربرد ژئومورفولوژی در مکانگزینی شهرها و پیامدهای آن. جغرافیا و توسعه، 1 (1)، صص. 150-133.
یار احمدی، داریوش و شرفی، سیامک (1395). عوامل محیطی موثر بر شکلگیری و رخداد مخاطرات طبیعی سکونتگاههای روستایی دشت سیلابخور استان لرستان. مخاطرات محیط طبیعی، 5 (8)، صص. 136-123.
Bowen, W.M. (1993). AHP: Multiple Criteria Evaluation, in Klosterman R. et al., Spread sheet models for urban and regional analysis, New Brunswick. center for urban policy Research. pp. 110-120 Gulfem, T., Önüt, S., Tuzkaya, U. R., and Gülsün, B. (2020). An analytic network process approach for locating undesirable facilities: An example from Istanbul, Turkey. Journal of Environmental Management, 88, pp. 80-90 Hannich, D. (2020). A GIS-based study of earthquake hazard as a tool for the microzonation of Bucharest. Engineering Geology, 87, pp. 13-32. King, K. (2012). Vulnerability reduction and the community-based approach, A Philippines study. In: M. Pelling(ed.). Natural disasters and development in a globalizing world, ed. M. Pelling, pp. 170–184, New York: Routledge. Rabert, A. (2021). Nonlinear soil models for site response; European experience, International Workshop on the Uncertainties in Nonlinear Soil Properties and their Impact on Modeling Dynamic Soil Response March, pp. 18-19 . Rakvi, K. (2010). Vulnerability reduction and the community-based approach, A Philippines study. In: M. Pelling(ed.). Natural disasters and development in a globalizing world. New York: Routledge. Rashed, T., weeks, J. (2019). Assessing vulnerability to earthquake hazards through spatial multicriteria analysis of urban areas. International Journal of Geographical Information Science, 17 (6), pp. 55-65 Sevill, T. (2016). Environmental geomorphology. In: A. S. Goudie. Encyclopedia of geomorphology. Routledge pub, 1. Tudes, S., Yigiter, N. D. (2019). Preparation of land use planning model using GIS based on AHP: case study Adana -Turkey, Bull Eng Geol Environ, DOI 10.1007/s10064 -009 -0247 -5. Whitaker, R. (2017). Validation examples of the Analytic Hierarchy Process and Analytic Network Process, Mathematical and Computer Modelling, 46, pp. 840–859. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 610 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 353 |