تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,071 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,143,087 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,855,860 |
موضوع محاکات به مثابه اُبژه هنر | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 8، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، خرداد 1401، صفحه 159-182 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2022.22066.2356 | ||
نویسنده | ||
مسعود آلگونه جونقانی* | ||
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
در بررسیهایی که متوجه تبیین سرشت هنر و ادبیات است، بحث در باب موضوع محاکات همواره اهمیت ویژهای داشتهاست. درواقع، ارسطو در بوطیقا با متمایز کردن «موضوع»، «شیوه» و «وسائط محاکات» آغازگر بحث و جدلهایی است که تا دوران معاصر تداوم یافتهاست. در این میان، موضوع محاکات بهمثابه ابژه هنری، پیش از ارسطو در سنت فلسفی افلاطون نیز مطرح شدهاست. البته، برخلاف ارسطو که با ابتنای بحث بر پایه ایدهال تجربی میکوشد محاکات را به رسمیت بشناسد، افلاطون محاکات را به واسطه توجه به ایدهآل استعلایی فاقد شأن معرفتی قلمداد میکند. بااینهمه، در سیر تداوم فلسفه هنر عموماً این دیدگاه ارسطویی است که تبیین یا بازتفسیر میشود. برایناساس، عموماً اندیشمندان دوره رنسانس و سپستر در دوران معاصر امثال لوکاچ یا اوئرباخ موضوع محاکات را از چشم اندازهای متفاوتی تشریح کردهاند. در مجموع، از آرای این اندیشمندان اینگونه بر میآید که هنرمند وقتی به آفرینش اثر هنری روی میآورد، موضوع محاکات ممکن است مشتمل بر امرِ ایدهآل یا آرمانی، سنّت، طبیعت، وضع امور، اصول عام طبیعت بشری یا صرفاً همان واقعیت بیرونی باشد. پژوهش حاضر، میکوشد ضمن بررسی این پیشنهادهها در باب موضوع محاکات، قابلیتها و کاستیهای نظری آنان را واکاوی کند. در نهایت، نگارنده با پیشنهاد جهان ممکن بهمثابه موضوع محاکات، دریافتی نو در این خصوص به دست میدهد که به نظر میرسد از توان تحلیلی بیشتری برخوردار باشد. بهموجب چنین پیشنهادی، رویدادها و پدیدارها در ساحت جهان ممکن ادبی براساس قواعد درونی خاص آن جهان عمل میکنند و بنابراین حتی گونههای غیررئالیستی بازنمایی نیز در نهایت بر پایه اصل حقیقتنمایی قابل فهم و تفسیر هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
نظریه محاکات؛ جهان ممکن؛ موضوع محاکات؛ شیوه و وسائط محاکات | ||
مراجع | ||
ابنسینا، حسین. 1404ق. المنطق (الشّعر)، تحقیق عبدالرحمن بدوی. قم: مکتبه آیهالله مرعشی نجفی.
ابنسینا، حسین. 1405ق. شفا، تحقیق و مقدمه عبدالرّحمن بدوی، ج4. قاهره: الدارالمصریّه للتّألیف و الترجمه.
افلاطون. 1367الف. سوفیست، ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی.
افلاطون. 1367ب. هیپیاس بزرگ، ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی.
بازرگانی، ابراهیم. 1397. «میمسیس: قرائتها و تمایزها در نگره افلاطون، ابنسینا و آکویناس». فصلنامه آیین حکمت، سال دهم (38): ۷ -۳۲.
بلخاری قهی، حسن. 1389. «سادرشیا و میمسیس: بررسی تطبیقی حکمت هنر هندی و فلسفه هنر یونانی با تکیه بر آرای فلوطین». حکمت و فلسفه، دوره 6(2) (پیاپی 22): 35-54.
ثامتی، مژده و سجودی، فرزان و سپهران، کامران. 1396. «محاکات و روایت از دیالوگهای افلاطون تا درامهای مدرن». نقد و نظریه ادبی، سال دوم (۳): ۱۰۳ -۱۲۸.
ربیعی، هادی. 1391. «تأملی در باب فن شعر ابنسینا». فصلنامه کیمیای هنر، سال اول(4): 7-16.
زرقانی، مهدی. 1390الف. بوطیقای کلاسیک: بررسی تحلیلی انتقادی نظریه شعر در منابع فلسفی از ترجمه قُنایی تا اثر حازم قرطاجنی، تهران: سخن.
زرقانی، مهدی. 1390ب. «تطور مفهوم محاکات در نوشتارهای فلسفی اسلامی». جستارهای ادبی، (172): 1-28.
طاهری، محمد. 1388. «نگاهی به سیر آرا و عقاید درباره نظریه محاکات». فصلنامه ادبپژوهی، 3(۱۰): ۲۰۷ -۲۲۶.
طاهری، محمد. 1391. «بررسی آراءِ افلاطون و ارسطو در نقد محاکات و هنر شاعری». کاوشنامه زبان و ادبیات فارسی، (24): 9-42.
طوسی، نصیرالدین. 1355. اساس الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی. تهران: دانشگاه تهران.
کرماللهی، نعمتالله و حسنی، محمد. 1396. «مبانی نظری مفهوم بازنمایی؛ با تأکید بر ابعاد معرفتشناختی». فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، سال هشتم (۳۲): ۴۵-68.
لوکاچ، گئورگ. 1397. نظریه رمان، ترجمه حسن مرتضوی. تهران: آشیان.
ولک، رنه. 1377. تاریخ نقد جدید، ترجمه سعید ارباب شیرانی. ج1. تهران: نیلوفر.
هاشمنژاد، حسین. 1396. «مبانی فلسفی هنر در آثار ابنسینا». جاویدان خرد، 14(32): 257-275.
Abrams, Mayer Howard. 1953. The Mirror and the Lamp, Oxford: Oxford University Press. Coad, Geoffrey. 2006. A Philosophical Inquiry into the Developmemt of the Notion of Kalos Kagathos from Homer to Aristotle, M.A. Thesis, University of Notre Dame, Australia. Eco, Umberto. 1992. "Between author and text”. cited in Interpretation and Overinterpretation, Cambridge: Cambridge University Press: 67-88. Halliwell, Stephan. 2002. The Aesthetics of Mimesis: Ancient Texts and Modern Problems, Princeton & Oxford: Princeton University press. Homer, Seam. 2005. Jasques Lacan, London and New York: Routledge. Melberg, Ann. 1995. Theories of Mimesis, Cambridge: Cambridge University Press. Murray, Penelope. 1992. "Inspiration and Mimēsis in Plato". cited in Apeiron, vol. 25, issue 4: 27-46. Neiva, Eduardo. 1999. "Redefining the image, convention and semiotics". cited in Communication Theory, Seq. 9(1): 75-91. Potolsky, Mattew. 2016. Mimesis, New York & London: Routledge. Quinn, Edward. 2006. A Dictionary of Literary and Thematic Terms, New York: Facts on File Library of American Literature. Riffaterre, Michael. 1978. Semiotics of Poetry, Bloomington: Indiana University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,208 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 292 |