تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,046 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,122,021 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,847,725 |
مثلهای گیلکیِ حوزۀ خوراکیها و وابستههای آن در قاب طرحوارههای تصوری | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 11، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، اسفند 1400، صفحه 265-287 اصل مقاله (1.33 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2022.21640.1592 | ||
نویسنده | ||
مریم سادات فیاضی* | ||
استادیار زبانشناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
مَثَلها جملهوارههایی با ساختار ثابت هستند که واقعیات پذیرفتهشده، الگوهای اجتماعی و ملاحظات اجتماعی یک قوم را بازمیتابانند. ازاینرو، واجد وجهی زبانی-فرهنگی هستند که از نسلی به نسل دیگر منتقل میشوند و در موقعیتهای متفاوتی از زندگی به کار میروند. نظر به اینکه بسیاری از مَثَلها ماهیتی استعاری دارند و شماری از استعارهها از تجربههای بدنمند نشأت میگیرند، مقالة پیشرو میکوشد با اتخاذِ نظریة طرحوارة تصوری به مَثَلهای گیلکی در حوزة خوراکیها و وابستههای آن، دو هدف را دنبال کند: نخست، شناسایی طرحوارههای تصوری موجود در مَثَلهای گیلکی حوزة خوراکیها و وابستههای آن؛ دوم، تعیین دامنة کاربردهای معنایی آنها. دادههای این پژوهش کیفی به روش اسنادی گردآوری شدهاند و تحلیل آنها به روش توصیفی-تحلیلی با استناد به آرای جانسون (1987) انجام شدهاست. یافتههای پژوهش ناظر به کاربرد انواع طرحوارهای حرکتی، مهارشدگی و فضایی در این گویش است. همچنین مشخص شد در مَثَلهای حوزة خوراکیهای گیلان، مفاهیمِ فرهنگیِ پسندیدة مهرورزی، مهماننوازی و باورمندی در کنار ویژگیهای نکوهیدة تباهی، خیانت و ناسپاسی توأمان به کار میرود. | ||
کلیدواژهها | ||
طرحوارههای تصوری؛ بدنمندی؛ استعارة مفهومی؛ مَثَل؛ خوراکی؛ گویش گیلکی | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، ب؛ عامری، ح و ابوالحسنی چیمه، ز. 1397. «استعارههای مفهومی عشق در آینة ضربالمثلهای فارسی، انگلیسی و ترکی»، فرهنگ و ادبیات عامه، 20(6): 23-47.
استرنبرگ، ر. 1392. روانشناسی شناختی، ترجمة س. ک. خرازی و ا. حجازی، تهران: سمت و پژوهشکدة علوم شناختی.
اوانز، و. و گرین، م. 1398. الف-ب. زبانشناسی شناختی، ترجمة ج. میرزابیگی، تهران: آگاه.
اونگرر، ف. و اشمیت، ه. ی. 1397. مقدمهای بر زبانشناسی شناختی، ترجمة ج. میرزابیگی. تهران: آگاه.
بهمنیار، ا. 1398. داستاننامة بهمنیاری، تهران: دانشگاه تهران.
پاکنژاد، م.؛ ویسی، ا. و نقیزاده، م. 1396. «بررسی طرحوارههای موجود در ضربالمثلهای شمال خوزستان در گویش دزفولی». زبانپژوهی، (24): 111-138.
رضائی، م. مقیمی، ن. 1392. «استعارههای مفهومی در ضربالمثلهای فارسی». مطالعات زبانی و بلاغی، (8): 91-116.
روشن، ب؛ یوسفیراد، ف. و شعبانیان، ف. 1392. «مبنای طرحوارهای استعارههای موجود در ضربالمثلهای شرق گیلان». زبانشناخت، (92): 75-94.
شیخ سنگتجن، ش. 1396. «بررسی طرحوارههای تصوری در ضربالمثلهای گویش تالشی در چهارچوب معنیشناسی شناختی». زبانشناخت، 2(8): 103-113.
شیخ سنگتجن، ش. و فرد خاقانی، ف. 1396. «بررسی طرحوارههای تصوری در ضربالمثلهای گویش غرب گیلان». در مجموعه مقالات دوازدهمین گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی: 5863-5881.
عباسی، ز. 1397. «تلاقی زبانشناسی شناختی و پارمیولوژی: جهانی بودن و تنوع در تفسیر ضربالمثلهای زبانهای مختلف». دوماهنامة فرهنگ و ادبیات عامه، 23(6): 27-60.
فخرایی، ا. 1394. مَثَلها و اصطلاحات گیلکی، بازخوانی و ویرایش ر. صفری، رشت: فرهنگ ایلیا.
فضائلی، س.م. و شریفی، ش. 1392. «بررسی طرحوارههای قدرتی در برخی از ضربالمثلهای زبان فارسی». زبانشناسی و گویشهای خراسان دانشگاه فردوسی مشهد، 8(5): 131-144.
گلشائی، ر.؛ موسوی، ف. و حقبین، ف. 1398. «تحلیلی شناختی از استعارههای مفهومی و طرحوارههای تصوری در ضربالمثلهای ترکی آذری». مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران، 29(8): 81-101.
مرادیان گروسی، ع. 1386. جادَکَفته گَبان (مَثَل گیلکی)، رشت: گیلهمرد.
Al-Krenawi, A. 2000. “Bedouin-Arab Clients’ Use of Proverbs in the Therapeutic Setting”. International Journal of the Advancement of Counselling, 2(22): 91-102. Brown, W. P. 2004. “The Didactic Power of Metaphor in the Aphoristic Sayings of Proverbs”. Journal for the Study of the Old Testament, 2(29): 133-154. Cienki, A. 1997. “Some Properties and Groupings of Image Schemas”. In Marjolijn. Verspoor, Kee Dong Lee, and Eve Sweetser (eds.), Lexical and Syntactical Constructions and the Construction of Meaning (pp.3-15). Amsterdam: John Benjamins. Clausner, T.C. & Croft, W. 1999. “Domains and image schemas”. Cognitive Linguistics, 1(10): 1-37. D'Andrade, R. 1981. “The cultural part of cognition”. Cognitive Science, 5(3): 179-195. Evans, V. & Green, M. 2006. Cognitive Linguistics: An Introduction, Edinburg: Edinburg University Press. Gibbs, R.W. 1994. The Poetics of Mind: Figurative Thought, Language and Understanding, Cambridge: Cambridge University Press. Gibbs, R.W. 2001. “Proverbial themes we live by”. Poetics, 3(29): 167:188. Gibbs, R.W. 2002. “A new look at literal meaning in understanding what is said and implicated”. Journal of Pragmatics, 4(34): 457-486. Gibbs, R.W. 2006. Embodiment and Cognitive Science, Cambridge: Cambridge University Press. Gibbs, R.W. Jr. 2017. “Embodiment”. In B. Dancygier (Ed.), The Handbook of Cognitive Linguistics (pp. 449-462), Cambridge: Cambridge University Press. Grady, J.E. 2007. “Metaphor”. In D. Geeraerts & H. Cuyckens (Eds.). The Oxford Handbook of Cognitive Linguistics (pp. 88-213), Oxford: Oxford University Press. Grice, H.P. 1975. “Logic and Conversation”. In P. Cole & J. L. Morgan (eds.), Syntax and Semantics: Speech Acts (Volume III) (pp. 41-58), New York/ London: Academic Press. Haas, H. A. 2002. “Extending the Search for Folk Personality Constructs: The Dimensionality of the Personality-relevant Proverb domain”. Journal of Personality and Social Psychology, 4(82): 594-609. Hampe, B. 2005. “Image Schemas in Cognitive Linguistics: Introduction”. In B. Hampe (Ed.), From Perception to Meaning (Image Schemas in Cognitive Linguistics (Vol. 29: 1-12), Berlin and New York: Mouton de Gruyter. Honeck, R.P. & Temple, J. G. 1994. “Proverbs: The Extended Conceptual Base and Great Chain Metaphor Theories”. Metaphor and Symbolic Activity, 2(9): 85-112. Honeck, R.P. & Temple, J. G. 1999. “Proverb comprehension: the primacy of literal meaning”. Journal of Psycholinguistic Research, 1(28): 41–70. Honeck, R.P. & Weldge, J. 1997. “Creation of proverbial wisdom in the laboratory”. Journal of Psychological Research, 6(26): 605-629. Johnson, M. 1987. The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination, and Reason, Chicago: Chicago University Press. Johnson, M. 1989. “Image schematic bases of meaning”. Semiotic Inquiry, 9: 109-118. Katz, A. N. 1999. “Proverb in mind” (Book Review). Metaphors & Symbols, 1(14): 71-75. Kimmel, M. 2005. “Culture Regained: Situated and Compound Image Schemas”. In B. Hampe (Ed.), From Perception to Meaning (Image Schemas in Cognitive Linguistics) (pp. 285- 312), Berlin and New York: Mouton de Gruyter. Kimmel, M. 2009. “Analyzing image schemas in literature”. Cognitive Semiotics, 5(9): 159-188. Kovecses, Z. 2010. “Metaphor: A Practical Introduction”, Oxford: Oxford University Press. Lakoff, G. 1987. Women, fire and dangerous things: what categories reveal about the mind, Chicago: University of Chicago. Lakoff, G. & Johnson, M. 1980. Metaphors We Live By, Chicago: University of Chicago Press. Lakoff, G. & Johnson, M. 1999. Philosophy in the Flesh: The Embodied Mind and its challenge to Western Thought, New York: Basic Books. Lakoff, G. & Turner, M. 1989. More Than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor, Chicago: The University of Chicago Press. Langacker, R. W. 1987. Foundations of Cognitive Grammar (Theoretical Prerequisites) (Volume I), Stanford: Stanford University Press. Langacker, R. W. 1990. Concept, Image, and Symbol: The Cognitive Basis of Grammar, Berlin and New York: Mouton de Gruyter. Lawal, A., Ajayi, B. & Raji. W. 1997. “A pragmatic study of selected pairs of Yoruba proverbs”. Journal of Pragmatics, 5(27):635-652. Merleau-Ponty, M. 2002, The Visible and The Invisible. C. Lefort (Ed.), Translated by Alphonso Lingi. Evanston: Northwestern University Press. Moreno, A. I. 2005. “An Analysis of the Cognitive Dimension of Proverbs in English and Spanish: The Conceptual Power of Language Reflecting Popular Believes”. Theoretical Linguistics, 2 (1): 42-54. Oakley, T. 2007. “Image Schemas”. Geeraerts & H. Cuyckens (Eds.), The Oxford Handbook of Cognitive Linguistics (pp. 214-235), Oxford: Oxford University Press. Özbal, G., Strapparava, C. & Tekiroglu, S. S. 2016. “PROMETHEUS: A corpus of proverbs annotated with metaphors”. European Language Resources Association (ELRA). Pantarić, A. P. & Škifić, S. 2016. “Changes of Proverbs in Form and Meaning: The Case of Croatian ‘Odjeća ne čini čovjeka čovjekom (Clothes Do Not Make the Man)”. Folklor, 2(127): 210-228. Talmy, L. 1988. “Force and dynamics in language and cognition. Cognitive Sciences”, 1(12): 49-100. Temple, J. G. & Honeck, R. P. 1999. “Proverbs comprehension: The primacy of literal meaning”, Journal of Psychological Research, 1(28): 41-70. Turner, M. 1991. Reading Minds: The Study of English in the Age of Cognitive Science, Princeton: Princeton University Press. Turner, M. 1996. The Literary Mind: The Origins of Thought and Language, Oxford: Oxford University Press. Turner, M. 2000. Death Is the Mother of Beauty: Mind, Metaphor, Criticism, New Zealand: Cybereditions. Zlatev, J. 2005. “What’s in a Schema? Bodily Mimesis and the Grounding of Language”. In B. Hampe (Ed.), From Perception to Meaning (Image Schemas in Cognitive Linguistics) (Vol. 29, pp. 313-342), Berlin and New York: Mouton de Gruyter. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 497 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 241 |