تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,049 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,173,915 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,847,326 |
متنشناسی تحریمةالقلم و تصحیح ابیاتی از آن | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 8، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، اسفند 1400، صفحه 187-210 اصل مقاله (2.17 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2022.21317.1583 | ||
نویسندگان | ||
محمود رحیمی* 1؛ محمدکاظم یوسف پور2 | ||
1دانشآموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
ازجملۀ آثاری که از سنائی غزنوی، شاعر زبانآور و دورانساز تاریخ ادبیات فارسی باقی مانده، مثنوی کوتاه تحریمةالقلم است. این مثنوی را استادان دانشمند مجتبی مینوی (1336)، رضا مایل هروی (1346) و محمدتقی مدرس رضوی (1348) تصحیح کردهاند. آخرین کوشش، یعنی تصحیح شادروان مدرس رضوی، در نیمقرن اخیر همواره محل توجه و مراجعۀ اهل تحقیق بودهاست. بااینحال، در این چاپ سهوهای متعددی دیده میشود که غالبا بهسبب برخی کاستیها در منابع مصحح و اشکالات روششناختی رخ دادهاست. در این نوشتار پس از جستوجو و تحصیل همۀ منابع شناختهشدۀ این مثنوی تا امروز، نخست به تبارشناسی این منابع و نقد و تحلیل متنشناختی آنها پرداختهایم، سپس براساس این دستنوشتها، با توجه به قراین موجود در خود متن، مضامین و ساختهای مشابه در سایر متون ادبی و عرفانی کهن، فرهنگهای قدیم و جدید و تحقیقات معاصران، تعداد قابلتوجهی از ابیات متن مصحح مدرس رضوی را تصحیح و اصلاح کردهایم. | ||
کلیدواژهها | ||
سنائی؛ تحریمةالقلم؛ متنپژوهی؛ تبارشناسی نسخ؛ تصحیح | ||
مراجع | ||
انوری ابیوردی. 1340. دیوان، بهاهتمام م.ت مدرس رضوی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
برهان. 1362. برهان قاطع، بهاهتمام م. معین، تهران: امیرکبیر.
بشیر، ع.ا. 1356. «مقدمه بر کلیات اشعار حکیم سنائی غزنوی»، کابل: مؤسسۀ انتشارات بیهقی، یک تا چهلودو.
تفسیر قرآن پاک (مؤلف ناشناس). 1385. بهکوشش ع. رواقی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و سمت.
تفلیسی، ا. 1351. قانون ادب، بهاهتمام غ. طاهر، ج 3، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
حسندوست، م. 1395. فرهنگ ریشهشناختی زبان فارسی، تهران: فرهنگستان زبانوادب فارسی.
دوبروین، ی.ت.پ. 1378. حکیم اقلیم عشق: تأثیر متقابل دین و ادبیات در زندگی و آثار حکیم سنایی غزنوی، ترجمۀ م. علویمقدم و م.ج. مهدوی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
دوبروین، ی.ت.پ. 1384. «قلندریه در شعر عارفانۀ فارسی از سنائی به بعد»، در میراث تصوف، ترجمۀ م. کیوانی، تهران: مرکز. ج2: 176- 191.
دهخدا، ع.ا. 1377. لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
الزنجی السجزی. 1364. مهذبالأسماء فی مرتب الحروف و الأشیاء، تصحیح م.ح. مصطفوی، تهران: علمی و فرهنگی.
سجادی، ج. ۱۳۷۵. فرهنگ علوم فلسفی و کلامی. تهران: امیرکبیر.
سعدی. 1377. گلستان، تصحیح و توضیح غ.ح. یوسفی، تهران: خوارزمی.
سنائی. بیتا. کلیات، دستنوشت ش 2627 در کتابخانۀ ولیالدین افندی در استانبول، بیکا، مورخ 683- 684 ق.
سنائی. 1356. کلیات، چاپِ عکسیِ دستنوشت کتابخانۀ نسخ خطی وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان در کابل، بیکا، از سدۀ ششم ق، بهکوشش ع.ا بشیر، کابل: انتشارات بیهقی.
سنائی. مثنویها، دستنوشت ش3734 کتابخانۀ فاتح در استانبول، به خط گلشنی هروی، مورخ 884 ق.
سنائی. مثنویها، دستنوشت ش61 کتابخانۀ حالت افندی علاوهسی (ملحقی) در استانبول، بیکا، از سدۀ نهم.
سنائی. 1336. «مثنوی تحریمةالقلم»، به تصحیح مجتبی مینوی، در فرهنگ ایران زمین، ج 5: 10- 15. (افستِ سخن، 1385).
سنائی. 1346. «تحریمةالقلم»، با مقدمه و تصحیح ر. مایل هروی، آریانا، 25 (2): 71 -75.
سنائی. 1348. مثنویهای حکیم سنائی، تصحیح و مقدمه از م.ت مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
سنائی. 1377. حدیقةالحقیقة و شریعةالطریقة، بهاهتمام مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
سنائی. 1388. دیوان، بهاهتمام مدرس رضوی، تهران: سنایی.
سورآبادی. 1365. قصص قرآن مجید برگرفته از تفسیر سورآبادی، بهاهتمام ی. مهدوی، تهران: خوارزمی.
شفیعی کدکنی، م.ر. 1381. تازیانههای سلوک، تهران: آگاه.
عطار. 1361. اسرارنامه، به تصحیح ص. گوهرین، تهران: زوار.
عطار. 1368. دیوان، بهاهتمام و تصحیح ت. تفضلی، تهران: علمی و فرهنگی.
عطار. 1383. منطقالطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات م.ر شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
فاضل تونی، م.ح. 1388. حکمت قدیم، بهاهتمام م. رئیسزاده، تهران: مولی.
فرشیدورد، خ. 1380. گفتارهایی دربارۀ دستور زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
مولانا جلالالدین محمد. 1378. کلیات شمس، جزو چهارم، با تصحیحات و حواشی ب. فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
المیدانی. 1345. السامی فی الأسامی، چاپ عکسی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مینوی، م. 1336. «دربارۀ مثنوی تحریمةالقلم»، فرهنگ ایران زمین، (5): 5- 9. (افستِ سخن، 1385).
ناصرخسرو. 1357. دیوان، بهاهتمام م. مینوی و م. محقق، تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مکگیل و دانشگاه تهران.
de Beaurecueil, S. de Laugier. 1964. Manuscrits d'Afghanistan, Cairo: l'Institut Francais d'Archeologie Orientale. de Blois, Francois. 2004. Persian Literature: A Bio-Bibliographical Survey, Vol. V (Poetry of the Pre-Mongol Period), London and New York: RoutledgeCurzon. de Bruijn, J. T. P. 1983. Of Piety and Poetry: The Interaction of Religion and Literature in the Life and Works of Ḥakīm Sanā'ī of Ghazna, Leiden: Brill. Utas, Bo. 1973. Ṭarῑq ut-Taḥqῑq: A Critical Edition, with a History of the Text and a Commentary, Lund: Scandinavian Institute of Asian Studies. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 557 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 231 |