پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 708 |
| تعداد مقالات | 6,658 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,202,897 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,314,511 |
بررسی معنایی فعلهای وجهی گیلکی (گونۀ سیاهکلی) | ||
| زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
| مقاله 4، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، اسفند 1400، صفحه 81-107 اصل مقاله (1.7 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2022.20678.1562 | ||
| نویسندگان | ||
| نرجس بانو صبوری* 1؛ شهلا شریفی2 | ||
| 1دانشیار زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر به بررسی معنایی فعلهای وجهی گیلکی گونۀ سیاهکلی اختصاص دارد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. تحلیل معنایی این پژوهش در چارچوب پالمر (1997) و بررسی نگاشت معنایی آن براساس چارچوب ناوز (2008) است. در این پژوهش، شش فعل وجهی گیلکی بررسی شدهاند. براساس این پژوهش، بهلحاظ معنایی فعل وجهی va «باید» دارای خوانش هر سه وجهیت معرفتی، تکلیفی و پویاست و vast «بایست» و vasti «بایستی» و صورت حال فعلtonəstan «توانستن» برای بیان وجهیت تکلیفی و پویا بهکار میروند. فعل وجهی šay «میتوان، میشود» برای بیان وجهیت معرفتی و پویا و šast «میشد» و صورت گذشتۀtonəstan «توانستن» و هر دو صورت حال و گذشتۀ xastən «خواستن» و rəse:n «رسیدن» برای بیان وجهیت پویا کاربرد دارند. فعل وجهی bo:n «میشود» برای بیان وجهیت معرفتی و تکلیفی و bəbu «شد» برای بیان وجهیت تکلیفی بهکار میروند. va «باید» و صورتهای گذشتۀ آن بیانگر درجۀ ضرورتاند و دیگر فعلهای وجهی بر درجۀ امکان دلالت دارند. برای تکمیل مبحث معنایی، نگاشت معنایی فعلهای وجهی بر روی فضای مفهومی وجهیت نشان داده شدهاست. بر این اساس مشخص شد فعل وجهی va «باید» بر روی محور عمودی فضای مفهومی نشاندهندۀ وجه ضرورت و بر روی محور افقی این فضا دارای تنوع معناست. همچنین مشخص شد دیگر فعلهای وجهی گیلکی بر روی محور عمودی امکان قرار داشته و نشاندهندۀ چندمعنایی یا تفاوت معنایی هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| وجهیت؛ فعل وجهی؛ ویژگی‌های معنایی؛ نگاشت معنایی؛ گیلکی سیاهکلی | ||
| مراجع | ||
|
ابوالقاسمی، م. 1375. دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت.
اخلاقی، ف. 1386. «بایستن، شدن و توانستن: سه فعل وجهی در فارسی امروز»، دستور، (3): 82-132.
داوری، ش. و نغزگوی کهن، م. 1396. افعال معین در زبان فارسی، رویکرد دستوریشدگی، تهران: نویسۀ پارسی.
رحیمیان، ج. و عموزاده، م.1392. «افعال وجهی در زبان فارسی و بیان وجهیت»، پژوهشهای زبانی، (1): 21-40.
صبوری، ن. و روشن، ب. 1394. فعلهای گیلکی، بررسی تطبیقی و ریشهشناختی گونههای گویشی شرق گیلان، رشت: فرهنگ ایلیا.
عموزاده، م. و رضایی، ح. 1389. «ابعاد معناشناختی باید در زبان فارسی»، پژوهشهای زبانی، (1): 57-78.
کوهکن، س. و گلفام، ا. 1400. «از الزام تا نیاز ذاتی: باید در زبانهای ایرانی نو غربی»، جستارهای زبانی، 12(1): 109- 143.
مرادی، ر. 1392. «فعلهای کمکی وجهی در کردی سورانی»، مطالعات زبان و گویشهای غرب ایران، (2): 117-134.
متولیان نائینی، ر. 1397. «بازنمایی نحوی افعال خواستن و توانستن»، پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، (16): 105 -123.
نغزگوی کهن، م. و نقشبندی، ز. 1395. «بررسی افعال وجهی در هورامی»، جستارهای زبانی، (3): 223-243.
نقیزاده، م. توانگر، م. و عموزاده، م. 1390. «بررسی مفهوم ذهنیت در افعال وجهی در زبان فارسی»، پژوهشهای زبانشناسی، 3(1): 1- 20.
همایونفر، م. 1392. «بررسی روند دستوریشدگی فعلهای وجهی زبان فارسی براساس پارامترهای لمان»، دستور، (9): 50 -73.
Bartholomae, Ch. 1961. Altiranisches Worterbuch. Strussburg: Trubener. Bybee, J., Perkins, R. & Pagliuca, W. 1994. The Evolution of Grammar, Tense, Aspect and Modality in the Languages of the World. Chicago: University Chicago Press. Coates, J. 1983. The Semantics of the Modal Auxiliaries. London: Croome Helm. Cheung, J. 2007. Etymological Dictionary of the Iranian Verb. Leiden, Berlin: Brill. Kent, R.G. 1953. Old Persian. Connecticut: New Heaven. Kratzer, A. 1977. “What “Must” and “Can” Must and Can Mean”. Linguistics and Philosophy 3(1): 337-355. Lyons, J. 1977. Semantics. Cambridge: Cambridge University Press. Narrog, H. 2005. “On Defining Modality Again”. Language Sciences, 2(27): 165-192. Nauze, F.D. 2008. Modality in Typological Perspective. Enschede: Institute for Logic, Language and Computation. Nuyts, J. 2006. “Modality: Overview and Linguistic Issue”. The Expression of Modality. Berlin: Mouton de Gruyter: 1-26. Palmer, F. R. 1997. Modality and the English Modals. NewYork: Routledge. Portner, P. 2009. Modality. Oxford: Oxford University Press. Rix, H. 2001. Lexicon der Indogermanischen Verben. Wiesbaden: Reichert. Sweetser, E. E. 1982. “Root and Epistemic Modals: Causality in Two World”. In Proceedings of the Eighth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Taleghani, A. H. 2008. Modality, Aspect and Negation in Persian. Amsterdam: John Benjamins. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 940 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 177 |
||