پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,108 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,239,953 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,897,686 |
ظهور سوژۀ سیاسی و پدیدارشدن زیباییشناسی زندان با تأکید بر شعر شاملو | ||
| نقد و نظریه ادبی | ||
| مقاله 7، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، اسفند 1400، صفحه 143-166 اصل مقاله (1.37 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2021.19357.2198 | ||
| نویسندگان | ||
| مهیلا رضایی فومنی* 1؛ حسام ضیایی2؛ مهرعلی یزدانپناه3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی قائم‌شهر، ایران. | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی قائم‌شهر، ایران. | ||
| 3دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد قائم‌شهر، ایران. | ||
| چکیده | ||
| حبسیه گونهای از شعر است که شاعر آن را در زندان میسراید و تجربۀ خود را از محصوریت و شکنجه تبدیل به تجربههای هنری میکند؛ اما نوع بازنمایی زندان در شعر حبسیهسرایان پیشامدرن و مدرن یکی نیست. شاعر حبسیه‌‌سرای پیشامدرن بیشتر تقدیرگرا است و وضعیت موجود را یک وضعیت تقدیرشده میداند. بنابراین عاملیّت خود را در توصیف همین وضعیتها خلاصه میکند. اگرچه حبسیه از هر نوعی که باشد، جزو ادبیات اعتراضی است، اما تنها در شعر معاصر است که حبسیه با انسان سیاسی همراه میشود. مفهوم زندان در شعر معاصر با دلالت‌های گفتمانی و گسستهای گفتمانی به شکلی دیگرگونه آشکار شده است. چنانکه با شکلگیری دولت ملی و تولد زندان در جهان مدرن، مفهوم زندان از امری دینی و فردی تبدیل به امر سیاسی میشود. تاریخ تحول نهاد زندان در دولت مدرن با گفتمانسازی مفهوم زندان در شعر معاصر ارتباط دارد. مهمترین فرض پژوهشی این مقاله این است که پدیدار شدن تاریخی سوژۀ سیاسی سبب پدیدار شدن زیباییشناسی زندان شده‌است. بنابراین این مقاله با رویکرد تبارشناختی دو مسئله را دنبال کرده‌است: ارتباط تاریخی تحولات نهاد زندان در ایران عصر مدرن و بازنمایی تصورات و استعارههای زندان در شعر شاملو به‌عنوان نمونهای از شاعران مخالفخوان. هرچقدر نهاد زندان در دولتهای مدرن گستردهتر و پیچیدهتر گشته، استعارات زندان از حبسیهسرایی در ادبیات اعتراضی سرریز شده‌است. در شعر شاملو ادبیات اعتراضی با سوژگی شاعر ارتباط دارد. او مفاهیم زندان را محدود به حبسیه نمی‌کند؛ بلکه استعارات زندان را با سمبولیسم اجتماعیییوند میزند. به‌عبارت‌دیگر در شعر شاملو مفهوم آزادی به شکل پیچیدهای استعارات زندان را در شعرهای غیر حبسیه هم گسترش داده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات زندان؛ سوژگی؛ سوژۀ سیاسی؛ زیباییشناسی زندان؛ ادبیات اعتراضی؛ احمد شاملو | ||
| مراجع | ||
|
آباد، م. 1380. حبسیهسرایی در ادب عربی از آغاز تا عصر حاضر، مشهد: دانشگاه فردوسی.
آذری، ع. 1353. قیام کلنل محمدتقی خان پسیان در خراسان، تهران: صفیعلیشاه.
آرنت، ه. 1390. وضع بشر، ترجمه م. علیا. تهران: ققنوس.
احمدی، ب. 1399. دگرگونی جهان: درآمدی به مانیفست حزب کمونیست، تهران: مرکز.
اخوانثالث، م. 1384. حریم سایه‌های سبز(مقالات ۱)، زیر نظر و با مقدمه م. کاخی. تهران: زمستان.
افلاطون. 1380. دوره آثار افلاطون، ترجمه م.ح. لطفی. ج2. تهران: خوارزمی.
ایگلتون، ت. 1399. مارکس و آزادی، ترجمه ا. معصومبیگی. تهران: آگه.
پاشایی، ع. 1382. زندگی و شعر احمد شاملو: نام همه شعرهای تو، ج2. تهران: ثالث.
جعفری، م. 1378. سیر رمانتیسم در اروپا، تهران: مرکز.
جهاندیده، س. 1391. «پدیدارشناسی و سنخشناسی مخالفخوانیهای احمد شاملو». فصلنامه نقد ادبی، 5(19): 103-134.
حسینی، م. 1370. «زندان و زندانی در ایران». گنجینه اسناد، 1(3و4): 43-55.
خزائی، ی. 1395. فرایند ساخت‌یابی نهاد زندان از مشروطه تا پایان پهلوی اول، تهران: آگه.
نفیسی، س. 1344. تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوره معاصر، تهران: بنیاد.
دریفوس، ه. و رابینو، پ. 1379. میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک، ترجمه ح. بشیریه. تهران: نی.
رانسیر، ژ. 1388. ده تز در باب سیاست، ترجمه ا. مهرگان. تهران: رخداد نو.
ربیعی، ن. و راهرو خواجه، ا. 1390. تاریخ زندان در عصر قاجار و پهلوی، تهران: ققنوس.
رفیعی‌مقدم، ه. و مشتاقمهر، ر. 1397. «تحلیل گفتمان انتقادی زندان در دو زیستجهان کلاسیک و مدرن با تکیه بر حبسیههای مسعود سعد، فرخی و محمد تقی بهار». کاوشنامه زبان و ادبیات فارسی، 19(38): 129-160.
شاملو، ا. 1381. مجموعه آثار دفتر یکم: شعرهای ( ۱۲۷۸- ۱۳۲۳)، تهران: نگاه.
شفیعیکدکنی، م. 1390. تازیانههای سلوک: نقد و بررسی چند قصیده از حکیم سنایی، تهران: آگه.
شفیعیکدکنی، م. 1392. زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: سخن.
شمیسا، س. 1374. سبکشناسی شعر، تهران: فردوس.
ظفری، و. 1364. حبسیه در ادب فارسی از آغاز شعر فارسی تا پایان زندیّه، تهران: امیر کبیر.
علیزاده، ج. 1398. تمایز بدون تقاوت: روایتی از سیر تحول سوژه، تهران: اشاره.
فوکو، م. 1379. «سوژه و قدرت». در میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک، نوشته ه. دریفوث وپ. رابینو. ترجمه ح. بشیریه. تهران: نی. 343- 365.
فوکو، م. 1382. مراقبت و تنبیه: تولد زندان، ترجمه ن. سرخوش و ا. جهاندیده. تهران: نی
کدی، ن.ر. 1377. ریشههای انقلاب ایران، ترجمه ع. گواهی. تهران: قلم.
کرزن، ج. ن. 1373. ایران و قضیه ایران، ترجمه غ. وحید مازندرانی. ج1. تهران: علمی و فرهنگی.
کریمی، ف. 1397. تحلیل سوژه در ادبیات داستانی پسامدرن ایران، تهران: روزنه.
کوچش، ز. 1396. استعاره؛ مقدمهای کاربردی، ترجمه ج. میرزابیگی. تهران: آگاه.
مولوی، ج.م. 1397. مثنوی معنوی، تصحیح م. علی موحد. تهران: هرمس.
مختاری، م. 1387. انسان در شعر معاصر، تهران: توس.
موریس، ن. و روتمن، د. ج. 1390. سرگذشت زندان: روش مجازات در جامعه غرب، ترجمه پ. اشراق. تهران: ناهید.
ناظم‌الاسلام کرمانی، م. 1346. تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام ع.ا. سعیدی سیرجانی. تهران: بنیاد فرهنگ.
هال، د. ای. 1396. سوژگی، ترجمه ه. شاهی. تهران: کتاب پارسه.
Gagnier, R. 1991. Subjectivities: A History of Self- Representation in Britain, 1832-1920. Oxford University Press. Goffman, E. A. 1961. Essays on the Social Situation of Mental Patients and Other Ininates, Chicago: Aldine. Murfin, R. and Ray, S. 1997. The Bedford Glossary of Critical and Literary Terms, Boston: Bedford Bookss.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,104 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 472 |
||