تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 744 |
تعداد مقالات | 7,082 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,200,879 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,876,203 |
عشق؛ یک مفهوم و سه درک استعاری (بررسی و تحلیل نظام استعارههای مفهومی در سوانحالعشاق) | ||
نقد و نظریه ادبی | ||
مقاله 3، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، اسفند 1400، صفحه 51-74 اصل مقاله (1.2 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/naqd.2021.17158.2055 | ||
نویسندگان | ||
سمیرا بختیاری نسب* 1؛ خیرالله محمودی2 | ||
1دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، ایران | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، ایران. | ||
چکیده | ||
بررسی استعارههایمفهومی هر متن به دلیل خاستگاه شناختی استعارهها، فهمی تازه از شیوۀ ادراک هر نویسنده به دست میدهد؛ درنتیجه بررسی پیوند و ساختار برآمده از استعارههای مفهومی هر متن، راهی به فهم دقیقتر متن، شرح بهتر آن، تحلیل ساختار معنایی و جهانبینی نویسندۀ آن است؛ بنابراین در مقالۀ حاضر میکوشیم به سه سؤال مهم پاسخ دهیم: مهمترین استعارههای مفهومی سوانحالعشاق کداماند؟ این استعارهها چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ ساختار برآمده از این استعارهها چگونه است؟ برای یافتن پاسخ، به شیوۀ استقرایی، استعارههای مفهومی هر فصل را بهطورجداگانه بررسی و براساس دو معیار «پرتکراربودن» و «جایگاه در ساختار استعارهها»، مهمترین استعارههای متن را مشخص کردیم. بررسیها، گویای این است که «پیوند» مهمترین مفهوم متن است که با عشق درک میشود. سپس «عشق» با حوزههای مفهومی «مرغ»، «آینه»، «گیاه»، «اشتقاق»، «خورشید»، «پادشاه» و «ویرانی» درک میشود. از میان اینها ویرانی نقش ویژهای دارد؛ زیرا این مفهوم برای درک غایت عشق، «فنا»، نیز بهکار میرود. همچنین در جایگاه کلاناستعاره با حوزههای مفهومی «سکر»، «آتش»، «جنگ» و «خورندگی» نمود مییابد. درنهایت مهمترین استعارههای مفهومی متن عبارتاند از: «پیوند عشق است»، «عشق آینه است»، «عشق ویرانی است». | ||
کلیدواژهها | ||
استعارۀ مفهومی؛ سوانحالعشاق؛ عشق؛ فنا؛ کلاناستعاره | ||
مراجع | ||
آقاحسینی، ح.، میرباقریفرد، ع. و نافلی، م. 1395. «بررسی تشبیهات حوزهای عشق در عبهرالعاشقین روزبهان بقلی». نشریه ادب فارسی، 1(6): 57-76.
ابنسینا، ع. بیتا. رسالهالعشق. تصحیح م. مشکوه. تهران: خاور.
ابنعربی. 1376. شجرهالکون، مقدمه و توضیح گ. سعیدی. تهران: طریقالکمال.
اصفهانی، ا. 1933. کتابالزهره. تصحیح ل. نیکلالبوهیمی. بیروت: بینا.
آیاد، م. 1393. بررسی استعارههایمفهومی عشق در غزلیات سنایی عطار مولانا، راهنما م. زرقانی. پایاننامه کارشناسیارشد. مشهد: دانشگاه فردوسی.
بختیارینسب، س. و محمودی، خ. 1397. «منظومه استعارههای مفهومی لمعات»، عرفان و اسطورهشناختی، (51): 83-114.
پازوکی، ش. و شیخسلفی، ا. 1389. «طریقه احمد غزالی از طوس تا تلمسان». ادیان و عرفان، 1343(2): 30-11.
پورجوادی، ن. 1387. باده عشق؛ پژوهشی در معنای باده در شعر عرفانی فارسی، تهران: کارنامه.
دوبوکور، م. 1394. رمزهای زنده جان، ترجمه ج. ستاری. تهران: مرکز.
دیلمی، ا. 1962. عطفالالف علی المالوف علی اللام المعطوف، تصحیح ج.ک. وادیه. قاهره: بینا.
ذکایی، ح. و باقرزادهکسمانی، م. و اردبیلی، ل. 1398. «بررسی استعاره جهتی واژه حیوه در قرآن براساس نظریه استعاره مفهومی». مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، 4(3): 45-69.
جامی، ن. 1386. نفحاتالانس من حضراتالقدس. تصحیح م. عابدی. تهران: سخن.
خدادادی، ز. 1390. بررسی استعارههایمفهومی در عبهرالعاشقین. راهنما م. فتوحی. پایاننامه کارشناسیارشد. مشهد: دانشگاه فردوسی.
شفیعیکدکنی، م. 1350. صورخیال در شعر فارسی، تهران: نیل.
شهری، ب. 1391. «پیوندهای میان استعاره و ایدئولوژی». نقد ادبی، 19(5): 59-76.
صفوی، ک. 1379. درآمدی بر معنیشناسی، تهران: سوره مهر.
عراقی، ف. 1390. لمعات، مقدمه و تصحیح م. خواجوی. تهران: مولی.
علوی، ر.، سرگذشتی، م. و کاکهرش، ف. 1398. «محبت و معرفت در آثار غزالی». فصلنامه عرفان اسلامی، 62 (16): 263-279.
غزالی، ا. 1381. رساله سوانح و رسالهای در موعظه، به سعی ج. نوربخش. تهران: یلدا قلم.
فتوحی رودمعجنی، م. 1390. سبکشناسی نظریهها؛ رویکردها و روشها، تهران: سخن.
فتوحیرودمعجنی، م. و رحمانی، ه. 1397. «کارکرد استعاره در بیان تجارب عرفانی روزبهان بقلی در عبهرالعاشقین». پژوهشنامه عرفان، 18(10): 137-164.
فقیهملکمرزبان، ن. و جواهری، س. 1390. «بررسی ساختار مدور سوانحالعشاق احمد غزالی». دوفصلنامه علمیپژوهشی ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا، 5(3): 57-81.
کوچش، ز. 1396. استعاره، مقدمهای کاربردی، ترجمه ج. میرزابیگی. تهران: آگاه.
لیکاف، ج. و جانسون، م. 1394. استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم، ترجمه ه. آقاابراهیمی. تهران: علم.
نظری، ر. و موسوی بفروئی، م. 1399. «بررسی شناختی استعارههای مفهومی حوزه اسماء زمان در قرآن کریم». پژوهشهای زبانشناختی قرآن، 1(9): 33-48.
هاشمی، ز. 1389. «نظریه استعارهمفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون». فصلنامه ادبپژوهی، (12): 140-112.
هاشمی، ز. 1394. عشق صوفیانه در آینه استعاره: نظامهای استعاری عشق در متون عرفانیِ منثور براساس نظریه استعارهشناختی، تهران: علمی.
همایی، ج. 1374. فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: نگاه. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 796 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 569 |