پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,112 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,247,845 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,900,899 |
تبیین نقش قدرت-دانش در برنامهریزی فضایی با تأکید بر قدرت انضباطی و زیست-قدرت | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقاله 8، دوره 5، شماره 2، تیر 1400، صفحه 133-151 اصل مقاله (3.18 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2021.18399.1597 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصر نجاتی1؛ مظفر صرافی* 2؛ رضا نجف زاده3 | ||
| 1دانشجوی دکتری شهرسازی ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه برنامهریزی و طراحی شهری و منطقه‌ای، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 3استادیار گروه علوم و اندیشه سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله: با وجود چند دهه سابقهی تهیه طرح‌های توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه و بهره‌مندی عمده از عقلانیت ابزاری در تهیه این طرح‌ها، مشاهده می‌شود که مسائل و مشکلات این شهرها از جمله سکونتگاه‌های غیررسمی، بافت فرسوده و اقتصاد شهرها نه تنها حل نشده است؛ بلکه روز به روز بر وسعت و شدت مشکلات آنها افزوده می‌شود. بنابراین، به جای ردیابی ریشه این مسائل در نحوهی تهیه و اجرای طرح‌ها، باید از دریچه‌ای دیگر به آن نگریست و به جنبه پنهان و کمتر توجه شده نظریه برنامهریزی، یعنی قلمروی قدرت و اعمال آن بر فرآیند برنامهریزی فضایی پرداخت که عمدتاً توسط برنامه‌ریزان شهری نادیده گرفته شدهاست. هدف: هدف اصلی این پژوهش تبیین نقش قدرت-دانش در برنامهریزی فضایی با تأکید بر واکاوی دو مفهوم قدرت انضباطی و زیست-قدرت است. روش:این پژوهش با اتکا به معرفت‌شناسی برساخت‌گرایی اجتماعی و روش پژوهش تحلیل گفتمان فوکویی با پیش‌فرض پذیرش گذار نظام سرمایه‌داری از امپریالیسم به امپراتوری، به واکاوی دو مقوله قدرت-دانش یعنی قدرت انضباطی و زیست-قدرت پرداخته است و سپس با واکاوی نقش برنامهریزی فضایی، سعی در تبیین نقش قدرت-دانش در برنامهریزی فضایی دارد. یافته‌ها: از دیدگاه قدرت-دانش فوکویی تولید فضا صرفاً برآمده از قوانین و مقررات و نظام رسمی برنامهریزی فضایی نمی‌باشد و عوامل متعددی از جمله دانش و گفتمان انضباطی، نهادهای انضباطی، وضعیت استثنایی دائمی و زیست-قدرت در برنامهریزی فضایی مؤثر هستند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر آن است که برنامه‌ریزان فضایی در کنار رهیافت‌های برنامهریزی که بهطور مرسوم در محیط آکادمیک آموخته‌اند، باید به مباحث قدرت-دانش نیز بپردازند، تا در کنار نظام رسمی برنامهریزی فضایی در نظام غیررسمی نیز قابلیت کنش و اثربخشی بیشتری داشته باشند. | ||
تازه های تحقیق | ||
| ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قدرت-دانش؛ قدرت انضباطی؛ زیست-قدرت؛ نظریه شهری انتقادی؛ تحلیل گفتمان فوکویی | ||
| مراجع | ||
|
اشتیاقی، معصومه. (1399). ارزشیابی رئالیستی سیاست‌های ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران. تهران: مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، نشر کتاب راهبرد. بِر، ویون. (2003). برساخت گرایی اجتماعی. ترجمه اشکان صالحی. (1394). تهران: نشر نی. برنر، نیل؛ مارکوزه، پیتر و مایر، مارگیت. (2011). شهرها برای مردم نه برای سوداگری. ترجمه محمود عبدالله زاده. (1396). تهران: نشر دفتر پژوهش های فرهنگی. سوجا، ادوارد. (1993). نظریه انتقادی اجتماعی. ترجمه شهریار وقفی پور. (1397). در سایمون دورینگ (ویراستار)، مطالعات فرهنگی: مجموعه مقالات (صص. 227- 252). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. شریف‌زادگان، محمدحسین و ندایی طوسی، سحر. (1394). روش های پژوهش کیفی در برنامه ریزی توسعه. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. صرافی، مظفر؛ توکلینیا، جمیله و چمنیمقدم، مهدی. (1395). کندوکاو در نقش دولت و اهداف غیررسمی در برنامهریزی شهری ایران. فصلنامه صفه، 25(2)، 71-88. فوکو، میشل. (1975). مراقبت و تنبیه (تولد زندان). ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. (1378). تهران: نشر نی. فوکو، میشل. (1976). باید از جامعه دفاع کرد (درس گفتارهای کلژ دو فرانس 1975-1976). ترجمه رضا نجف زاده. (1390). تهران: انتشارات رخداد نو. فوکو، میشل. (1969). دیرینه شناسی دانش. ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. (1392). تهران: نشر نی فوکو، میشل. (1993). فضا، قدرت و دانش. ترجمه شهریار وقفی پور. (1397). در سایمون دورینگ (ویراستار)، مطالعات فرهنگی: مجموعه مقالات (صص. 205- 218). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. فیلو، کریس. (2000). جغرافیای فوکو. ترجمه محمود عبدالله زاده. (1394). در مایک کرنگ و نایجل ثریفت، اندیشیدن درباره فضا (صص. 257- 294). تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی. کرسول، جان. (2007). پویش کیفی و طرح پژوهش. ترجمه حسن دانایی فرد و حسین کاظمی. (1391). تهران: انتشارات صفار-اشراقی. کلانتری، عبدالحسین و تسلیمی طهرانی، رضا. (1395). بررسی و نقد کتاب باید از جامعه دفاع کرد. پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 16(2)، 123-142. محبوبی آرانی، حمیدرضا و جمالی، عباس. (1399). آگامبن و فوکو: حاکمیت یا قدرت؟. دوفصلنامه فلسفی شناخت، 13(1)، 195-215. نجف‌زاده، رضا. (1393). زیست قدرت در اندیشة سیاسی فوکو، آگامبن، و نگری: از جامعة انضباطی تا جامعة کنترلی جهانی. جستارهای سیاسی معاصر، 5(4)، 149-172. نگری، آنتونی و هارت، مایکل. (2000). امپراتوری، تبارشناسی جهانی شدن. ترجمه رضا نجف زاده. (1397). تهران: انتشارات قصیده سرا. یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. (2002). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی. (1397). تهران: نشر نی. Albrechts, L. (2004). Strategic (spatial) planning reexamined. Environment and Planning B: Planning and Design, 31(5), 743-758.
Allmendinger, P., & Haughton, G. (2011). Post‐political spatial planning in England: a crisis of consensus?. Transactions of the Institute of British Geographers, 37(1), 89-103.
Bhan, G. (2019). Notes on a Southern urban practice. Environment and Urbanization, 31(2), 639-654.
Brenner, N., Marcuse, P., & Mayer, M. (2011). Cities for People, Not for Profit Critical Urban Theory and the Right to the City (M. Abdullahzadeh, Trans.). Tehran: cultural research bureau Pub. (in persian)
Burr, V. (2003). Social Constructionism (A. Salehi, Trans.). Tehran: Ney Pub. (in persian)
Creswell, J. (2007). Qualitative inquiry and research design (H. Danaeefard & H. Kazemi, Trans.). Tehran: Saffar Press. (in persian)
Eshtiygi, M. (2020). Realistic evaluation of the policies of organizing informal settlements in Iran. Tehran: Center for strategic studies of Iran, rahbordpub (in persian)
Flyvbjerg, B. (2002). Bringing Power to Planning Research: One Researcher’s Praxis Story. Journal of Planning Education and Research, 21(4), 353-366.
Flyvbjerg, B., & Richardson, T. (2002). Planning and Foucault: In Search of the Dark Side of Planning Theory. In P. Allmendinger & M. Tewdwr-Jones (Eds.), Planning Futures: New Directions for Planning Theory. London and New York: Spon press.
Forester, J. (1989). Planning in the face of power. University of California press.
Foucault, M. (1975). Discipline and punish (The Birth of the Prison) (N. Sarkhosh & A. Jahanideh, Trans.). Tehran: Ney Pub. (in Persian)
Foucault, M. (1976). Sociey Must Be Defended: Lectures at the Collège de France, 1975-1976 (R. Najafzadeh, Trans.). Tehran: Rokhdad.no Pub. (in Persian)
Foucault, M. (1969). Archeology of knowledge (N. Sarkhosh & A. Jahanideh, Trans.). Tehran: Ney Pub. (in Persian)
Foucault, M. (1993). Space, Power and Knowledge (Sh. Vaghfipour, Trans.). In S. During (Ed.), The cultural studies reader (pp. 205- 218). Tehran: elmi farhangi pub. (in persian)
Hardt, M., & Negri, A. (2000). Empire (R. Najafzadeh, Trans.). Tehran: Ghasidehsara Pub. (in Persian)
Healey, P. (2004). The Treatment of Space and Place in the New Strategic Spatial Planning in Europe. International Journal of Urban and Regional Research, 28(1), 45-67.
Jorgensen, M., & Phillips, L. (2002). Discourse analysis as theory and method (H. Jalili, Trans.).Tehran: Ney Pub. (in Persian)
Kalantari, A., & Taslimi Tehrani, R.. (2016). The critique and analysis of Foucault’s book: “Society must be defended”. Critical Studies in Texts and Programs of Human Sciences, 16(2), 123-142. (in persian)
Lefebvre, H. (2003). The urban revolution. London: university of Minnesota press.
Mahboobi Arani, H., & Jamali, A., (2020). Agamben and Foucaul: Sovereignty and Power. journal of knowledge, 13(1), 195-215. (in persian)
Miraftab, F. (2009). Insurgent Planning: Situating Radical Planning in the Global South. Planning Theory, 8(1), 32–50.
Najafzadeh, R. (2015). Bio-power in political thought of Foucault, Agamben and Negri: from disciplinary society to global Societies of Control. Contemporary Political Studies, 5(4), 149-172. (in Persian)
Philo, C. (2000). Foucault’s geography (M. Abdullahzadeh, Trans.). In M. Crang & N. J. Thrift, Thinking Space (pp. 257- 294). Tehran: cultural research bureau Pub. (in persian)
Said, E. (2003). Orientalism. In B. Ashcroft, G. Griffiths & H. Tiffin (eds.), The Post-Colonial Studies Reader (pp. 87-91). Taylor & Francis.
Sarrafi, M., Tavakolinia, J., & Chamani Moghaddam, M. (2016). Examining the Role of Governmental Implicit Goals in Iranian Urban Planning. Soffeh, 25(2), 71-88. (in persian)
Sharifzadegan, M., & Nedayi Tousi, S. (2015). Qualitive research methods in development planning. Tehran: Shahid Beheshti pub. (in persian)
Soja, E. (1993). History: Geography: Modernity (Sh. Vaghfipour, Trans.). In S. During (Ed.), The cultural studies reader (pp. 227- 252). Tehran: elmi farhangi pub. (in persian)
Watson, V. (2016). Shifting Approaches to Planning Theory: Global North and South. Urban Planning, 1(4), 32–41.
Yiftachel, O. (1989). Towards a new typology of urban planning theories. Environment and Planning B, 16(1), 23-39. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,449 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,152 |
||