پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 708 |
| تعداد مقالات | 6,673 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,220,295 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,330,242 |
تبیین مفاهیم و رویکردهای ساختار فضایی در مناطق شهری چندمرکزی: ارائه چارچوبی مفهومی | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقاله 3، دوره 5، شماره 2، تیر 1400، صفحه 37-62 اصل مقاله (3.93 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله مروری | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2021.16155.1433 | ||
| نویسندگان | ||
| علی حسینی* 1؛ احمد پوراحمد2 | ||
| 1استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2استاد جغرافیا و برنامهریزی شهری، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله: گرایشات اولیه تمرکززدایی و تغییرات در تکنولوژی اطلاعات، حمل‌ونقل و ارتباطات منجر به تغییر ساختاری عمده‌ای در شهرها شد که ظهور مناطق شهری چندمرکزی را در پی داشته است. با این حال در سالهای اخیر توسعه شهری چندمرکزی به بحثی مهم بین محققان شهری، جغرافیدانان، برنامهریزان، اقتصاددانان و سیاستگذاری شهری تبدیل شده است و هر کدام از دیدگاه خود به آن پرداخته و تعاریفی ارائه کردند. هدف: این پژوهش با این هدف به بررسی رویکردهای نظری مناطق شهری چندمرکزی و تبیین آن از منظر مفاهیم مرتبط و رویکردهای آن پرداخته تا یک مدل مفهومی برای درک ساختار فضایی تبیین کند. روش:روش تحقیق بهکار گرفته شده تحلیل محتوی کیفی بود؛ بهطوریکه با مفروض گرفتن تعریفهای مشخص به مطالعه متون تعیین شده پرداخت شد. این مفاهیم و تعاریف عملیاتی بر اساس مباحث نظری استخراج شد که گام نخست یعنی برنامهریزی را شامل میشد. منابع تحقیق براساس معتبرترین پایگاه علمی جهانی مورد بررسی قرار گرفت. در گام دوم بازیابی منابع بر اساس کلید واژگان، عنوان و چکیده انجام شد و نهایتاً در مرحله سوم تحلیل و چارچوب مفهومی تدوین شد. یافته‌ها: یافتههای تحلیل نشان داد مفهوم چندمرکزی بر مبنای بعد مقیاس جغرافیایی درون و برون شهری و ماهیت تحلیل و تجویزی قابل تبیین است. همچنین بررسیها نشان داد که منطقه شهری چندمرکزی عملکردی نسبت به چندمرکزی ریختشناسی کمتر درک شده است. رویکرد ریختشناسی بر پایه میزان جمعیت، فعالیت یا اشتغال است و رویکرد عملکردی بر شبکه‌های زیرساختی، جریانها و تعاملات بین گره‌های شهری بهعنوان روابط بین‌شهری، فاصله، رفت‌وآمدهای روزانه و شبکه فعالیت‌ها تاکید دارد. توزیع جریانها در این رویکرد میتواند یک طرفه یا دوطرفه باشد. همچنین سیستمهای شهری دارای یکپارچگی فضایی ساختار عملکردی ممکن است، نامتعادل باشد و از سویی دیگر سیستمهای شهری متعادل به لحاظ عملکردی ممکن است دارای یکپارچگی فضایی ضعیف یا قوی باشند. نتیجه گیری: در نهایت اینکه برای مناطق شهری چندمرکزی چهار بعد پژوهشهای تحلیلی – توصیفی برای نشان دادن، اندازهگیری و مشخص کردن وضعیت موجود یک ساختار فضایی، بعد مفهومی است برای تشخیص پیکربندی فضایی چنین ساختاری، بعد حوزه فضایی برای تحقق بعد مفهومی تحلیلی یا تجویزی و بعد عملکردی و ریختشناسی قابل تشخیص است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ساختار فضایی شهری؛ تک مرکزی؛ شهر چندمرکزی؛ منطقه شهری چندمرکزی؛ چندمرکزی ریختشناسی و عملکردی | ||
| مراجع | ||
|
بهفروز، فاطمه. (1364). تکامل تئوری مکان مرکزی. رشد آموزش جغرافیا، 3، 20-23.
پیری، سیما و صارمی، حمیدرضا. (1397). تحلیل ساختار فضایی جمعیت منطقه کلان شهری تبریز. مدیریت شهری، 53(4)، 77-92.
حسینی، علی و پوراحمد، احمد. (1398). تحلیل ساختار فضایی شهری با تأکید بر توزیع فضایی شاغلان و فعالیت در شهر تهران. پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، 7(4)، 677-699.
حسینی، علی، پوراحمد، احمد و زیاری، کرامت الله. (1397). تحلیل ساختار فضایی شهری با تأکید بر بعد جمعیتی رویکرد ریختشناسی شهر چندهستهای؛ مطالعه مورد: شهر تهران. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 8(30)، 19-38.
داداشپور، هاشم و الوندیپور، نینا. (1397). واکاوی رویکرد فضایی عدالت در پژوهشهای نابرابری منطقهای؛ مروری نظام‌مند در حوزه میان‌رشته‌ای. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 10(3)، 79-112.
رضوانی، محمدرضا، فرجی سبکبار، حسنعلی، دربان آستانه، علیرضا و کریمی، سیدهادی. (1396). شناسایی و اعتبارسنجی عوامل و شاخصهای کیفیت محیطی موثر در برندسازی مقاصد گردشگری روستایی با استفاده از روش تحلیل محتوا (مورد مطالعه: منطقه قومی فرهنگی اورامانات در استانهای کردستان و کرمانشاه). پژوهشهای روستایی، 30(2)، 321-345.
زنگنه، حسین، ولایتی، الهه و ابوالقاسمی، ابراهیم. (1396). تعیین ویژگیهای محتوای آموزشی (برنامه درسی) الکترونیکی از منظر نظریه بار شناختی به روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی. پژوهشهای کیفی در برنامهریزی درسی، 7(2)، 122-143.
سعیدنیا، احمد. (1382). ساختار فضایی کلانشهر تهران. مجموعه مقالات کارگاه تخصصی تدوین سیاستهای راهبردی برای توسعه آتی شهر تهران. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
شکویی، حسین. (1391). دیدگاههای نو در جغرافیای شهری (جلد اول، چاپ پانزدهم). تهران: انتشارات سمت.
قائدی، محمدرضا و گلشنی، علیرضا. (1395). روش تحلیل محتوا، از کمیگرایی تا کیفیگرایی. فصلنامه علمی - پژوهشی روشها و مدلهای روانشناختی، 7(23)، 57-82.
کریپندورف، کلوس. (1980). تحلیل محتوا؛ مبانی روش‌شناسی. ترجمه هوشنگ نایبی. (1395). تهران: نشر نی.
ملکزاده، ندا؛ داداشپور، هاشم و رفیعیان، مجتبی. (1398). بررسی عوامل موثر بر ساختار فضایی شهری و منطقهای با استفاده از روش تحلیل محتوا. دانش شهرسازی، 3(4)، 1-14.
مهدیزاده، جواد. (1383). نظریههای جدید اقتصادی - اجتماعی در مطالعات شهری (بحث اول، نظریه نو مارکسی در توسعه شهری). جستارهای شهرسازی، 7، 40-44. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,450 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,061 |
||