پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,112 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,246,340 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,899,973 |
واکاوی جایگاه برنامهریزی توسعه شهری مشارکتی و چالش‌های فراروی آن در اندیشه نهادگرا | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقاله 3، دوره 4، شماره 4، دی 1399، صفحه 37-62 اصل مقاله (2.55 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2020.16334.1457 | ||
| نویسندگان | ||
| رعنا تقدسی1؛ محمدحسین شریف زادگان* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری برنامهریزی شهری و منطقه‌ای، گروه برنامهریزی و طراحی شهری و منطقه‌ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه برنامهریزی و طراحی شهری و منطقه‌ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله: در متون سیاست‌گذاری عمومی و برنامهریزی دهه‌های اخیر، مشارکت عمومی به‌منزله‌ی یک خیر مطلق یا نوعی کنش اعتقادی رایج در نظر گرفته شده است که به‌ندرت مورد تردید و پرسش واقع می‌شود. بااین‌وجود، شواهد اندکی مبنی بر کارایی بلندمدت کاربست رهیافت‌های مشارکتی در بهبود شرایط مادی آسیب‌پذیرترین گروه‌ها یا موفقیت آن‌ها در ایجاد تغییر اجتماعی وجود دارد. درعین‌حال، ازآنجاکه مباحث مرتبط با انگاشت مشارکت به‌شدت متأثر از نظریههای نونهادگرایی هستند و از سوی دیگر، فرایندهای مشارکتی خود توسط قواعد تشکیل و تنظیم می‌شوند، شناسایی موانع و چالش‌های برنامهریزی مشارکتی به تفکیک سطوح نهادی و قواعد نهادی مؤثر بر هر دسته از این موانع برای برون-رفت از آن ضرورت می‌یابد. هدف: بررسی علل عدم دستیابی رهیافت‌های مشارکتی به اهداف نخستین آن‌ها به‌عنوان یک مشکل در کنش جمعی، از طریق ردیابی علل و عوامل رفتارهای غیرهمکارانه در فرایندهای مشارکتی منجر به شکست و تدوین چارچوب تحلیل نهادی فرایندهای مشارکتی برای به غلبه بر این مشکل. روش:پژوهش حاضر با رویکرد تبیینی- اکتشافی و در چارچوب استراتژی پژوهش استفهامی، با به‌کارگیری فنون مختلفی همچون بررسی و تحلیل محتوای سیستماتیک و تحلیل کیفی استنتاجی متون به پاسخ به پرسش‌های پژوهش می‌پردازد. یافته‌ها: پس از شناسایی چالش‌های نهادی مطرح در خصوص انگاشت مشارکت در حیطه‌ی نظری با تأکید بر انتقادات محتوایی در مسیر کاربست رهیافت‌های مشارکتی و با بهره‌گیری از چارچوب توسعه و تحلیل نهادی معرفی‌شده توسط الینور استروم، شناسایی قواعد نهادی هفت‌گانه‌ی تنظیم‌کننده‌ی فرایندهای مشارکتی در حیطه‌ی برنامهریزی توسعه شهری و در نهایت، تبیین مدل مفهومی «چارچوب تحلیل نهادی برنامهریزی توسعه شهری مشارکتی» صورت گرفته است. نتیجه گیری: چارچوب تحلیل معرفی‌شده در این پژوهش، در پژوهش‌های کاربردی آتی، در سه سطح عملیاتی برای تولید برآمدهای عملی برنامهریزی مشارکتی، سطح سیاست‌گذاری برای تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری در قالب محدودیت‌ها و قواعد انتخاب جمعی تأثیرگذار بر ساختار موقعیت‌های کنش برنامهریزی مشارکتی و در سطح قانونی برای تعیین ترکیب مشارکت‌کنندگان ذی‌صلاح سیاست‌گذاری و قواعد تعیین‌کننده در این راستا، قابل توسعه و بهره‌برداری خواهد بود. | ||
تازه های تحقیق | ||
| ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مشارکت؛ نهادگرایی؛ برنامهریزی شهری مشارکتی؛ موانع نهادی؛ چارچوب تحلیل نهادی استروم | ||
| مراجع | ||
|
اوستروم، الینور استرم. (2005). فهم تنوع نهادی. ترجمه سید جمال‌الدین محسنی زنوزی. (1394). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع). ادریسی، افسانه؛ و شجاعی، مرجان. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی ساکنین در تحقق طرح‌های توسعه شهری- نمونه موردی: پیاده‌راه‌سازی حوزه تاریخی شهر تهران منطقه 12. برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 4 (13)، 115-158. بلیکی، نورمن. (2000). طراحی پژوهش‌های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان. (1392). تهران: نشر نی. حسینی، سیدهادی، قدرتی، حسین و جوادیان، سیدحمید. (1391). تحلیلی بر جایگاه مشارکت شهروندان در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی شهر سبزوار). مجموعه مقالات کنفرانس ملی برنامهریزی و مدیریت شهری. مشهد. ربانی، رسول؛ قاسمی، وحید؛ و عباس‌زاده، محمد. (1388)رابطه ابعاد مادی و غیر مادی رفاه اجتماعی با مشارکت شهروندان در امور شهری. رفاه اجتماعی، 8 (32)، 87-104. شرفی، مرجان و برک‌پور، ناصر. (1391). تکنیک‌های مشارکت شهروندان در برنامهریزی و مدیریت شهری؛ گونه‌شناسی نظری و کاربرد عملی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی (به نشر). صفایی پور، زهرا. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر ایلام). فصلنامهمطالعاتعمرانشهری، 1 (1)، 111-140. طالب، مهدی، میرزایی، حسین و نادری، عفوات. (1391). ارزیابی نقش مشارکت در طرح‌های توسعه مناطق روستایی (بررسی موردی: طرح‌های تجمیع مناطق روستایی)، مجله توسعه محلی (شهری و روستایی)،4 (1)، 1-18. عبدی دانشپور، زهره. (1387). درآمدی بر نظریههای برنامهریزی با تاکید ویژه بر برنامهریزی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. عجم اوغلو، دارون؛ و رابینسون، جیمز. (2010). نقش نهادها در رشد و توسعه. ترجمه محمدحسین نعیمی‌پور. (1392). اطلاعات سیاسی- اقتصادی، 293، 90-109. عسگری، علی. (1391). نهادگرایی و برنامهریزی. در پرویز اجلالی، مجتبی رفیعیان، و عسگریف علی. نظریه برنامهریزی: دیدگاه‌های سنتی و جدید. تهران: نشر آگه. علی پور، پروین، زاهدی، محمدجواد و شیانی، ملیحه. (1388). اعتماد و مشارکت: بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در شهر تهران. مجله جامعه‌شناسی ایران، 10 (2)، 109-135. گیوی، مجید، علیپور، سمیره، نظری، صفیه و اقامتی گشتی، رضا. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر جلب مشارکت شهروندان در توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: شهر بندرعباس). فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 4 (31)، 167-190. متوسلی، محمود. (1392). توسعهاقتصادی: مفاهیم،مبانینظری،رویکردنهادگراییوروش‌شناسی. تهران: سمت. متوسلی، محمود، سمیعی نسب، مصطفی و نیکونسبتی، علی (مترجمان). (1393) نهادها و توسعه (تألیف جمعی از نویسندگان). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع). یزدان پناه، لیلا. (1386). موانع مشارکت اجتماعی شهروندان تهرانی. رفاه اجتماعی، 7 (26)، 105-130.
Abdi Daneshpour, Z. (2008). An Introduction to Planning Theories with Special Reference to Urban Planning Theories. Tehran: Shahid Beheshti University Press. (in Persian)
Acemoglu, D., & Robinson, C. (2013). The Role of Institutions in Growth and Development (M. Naeimipour, Trans.). Political & Economic Ettelaat, 293, 90-109. (Original work published 2010). (in Persian)
Alipour, P., Zahedi, M. J., & Shiani, M. (2009). Trust and Participation: A Study of the Relationship between Trust and Social Participation in Tehran. Iranian Journal of Sociology, 10 (2), 109-135. (in Persian)
Asgari, A. (2012). Institutionalism and Planning. In P. Ejlali, M. Rafieian, & A. Asgari, Planning Theory: Traditional and New Perspectives. Tehran: Agah Publishers. (in Persian)
Berger, P., & Luckmann, T. (1991). The social construction of reality. London: Penguin Books.
Biggs, S. (1995). Participatory Technology Development: A Critique of the New Orthodoxy. Durban: Olive Information Service (AVOCADO series 06/95).
Blackstock, K. L., Kelly, G. J., & Horsey, B. L. (2007). Developing and applying a framework to evaluate participatory research for sustainability. Ecological economics, 60 (4), 726-742.
Blaikie, N. (2013). Designing social research: The logic of anticipation (H. Chavoshian, Trans.). Tehran: Ney Publishing. (Original work published 2000). (in Persian)
Brett, E. A. (1996). The participatory principle in development projects: the costs and benefits of cooperation. Public Administration & Development (1986-1998), 16 (1), 5-19.
Chambers, R. (1994). The origins and practice of participatory rural appraisal. World Development, 22 (7), 953-969.
Chambers, R. (1997). Whose reality counts? Putting the first last. Intermediate Technology Publications Ltd (ITP).
Cleaver, F. (1999). Paradoxes of participation: questioning participatory approaches to development. Journal of international development, 11 (4), 597.
Cleaver, F. (2000). Moral ecological rationality: institutions and the management of common property resources. Development and Change, 31 (2), 361-383.
Cleaver, F. (2004). The limits of participation in development. The Sahel, 5, 67.
Cleaver, F. and Kaare, B. (1998). Social embeddedness and project practice: a gendered analysis of promotion and participation in the Hesawa programme. Tanzania: University of Bradford for SIDA, June.
Coenen, F. H. J. M. (Ed.). (2009). Public Participation and Better Environmental Decisions: The Promise and Limits of Participatory Processes for the Quality of Environmentally Related Decision-making. Springer.
Cooke, B., & Kothari, U. (2001). Participation: The new tyranny? New York & London: Zed Books.
Cornwall, A. (2003). Whose voices? Whose choices? Reflections on gender and participatory development. World development, 31 (8), 1325-1342.
Creighton, J. L. (2005). The public participation handbook: Making better decisions through citizen involvement. John Wiley & Sons.
Edrisi, A., & Shojaie, M. (2013). Examination of the factors affecting the inhabitants social participation in urban development projects: A case study of building pedestrian ways in the historical texture of Tehran (Region 12), Social Development and Welfare Planning,4 (13),115-158.(in Persian)
Eyburn, R., & Ladbury, S. (1995). Popular participation in aid assisted projects: why more in theory than in practice? In N. Nelson, & R. Wright (Eds.), Power and Participatory Development. London: IT Publications, Ch. 17.
Friedmann, J., & Kuester, C. (1994). Planning education for the late twentieth century: an initial inquiry. Journal of Planning Education and Research, 14 (1), 55-64.
Givi, M., Alipour, S., Nazari, S., & Eghamati Ghashti, R. (2015). A Study of Factors Affecting Citizens' Participation in Sustainable Urban Development (Case Study: Bandar Abbas). Social Sciences Quarterly, Islamic Azad University, Shushtar Branch, 9 (4), 167-190. (in Persian)
Goebel, A. (1998). Process, perception and power: Notes from ‘participatory’ research in a Zimbabwean resettlement area. Development and Change, 29 (2), 277-305.
Granovetter, M. (1992). Economic institutions as social constructions: a framework for analysis. Acta sociologica, 35 (1), 3-11.
Healey, P. (2007). The New Institutionalism and the Transformative Goals of Planning. In N. Verma, Institutions and Planning. Oxford: Elsevier.
Hirst, P. (1994). Associative democracy. Cambridge: Polity Press.
Jessop, B., Amin, A., & Hausner, J. (1997). Beyond Market and Hierarchy: Interactive Governance and Social Complexity. Cheltenham, UK & Lyme, NH: E. Elgar.
Hosseini, S.H., Ghodrati, H., & Javadian, S.H. (2012). An Analysis of Citizens' Participation in Sustainable Urban Development (Case Study: Sabzevar City). Proceedings of the National Conference on Urban Planning and Management, Mashhad. (in Persian)
Huitema, D. (2009). A Comparison of Participatory and Non-participatory Approaches to Hazardous Waste Siting. In F. H. J. M. Coenen (Ed.), Public Participation and Better Environmental Decisions: The Promise and Limits of Participatory Processes for the Quality of Environmentally Related Decision-making. Springer.
Juarez, J. A., & Brown, K. D. (2008). Extracting or empowering? A critique of participatory methods for marginalized populations. Landscape Journal, 27 (2), 190-204.
Jütting, J. (2003). Institutions and development: a critical review (Vol. 11). OECD Publishing.
Klok, P-J., & Denters, B. (2005). Urban leadership and community involvement: An institutional analysis. In M. Haus, H. Heinelt, & M. Stewart (Eds.). Urban governance and democracy: Leadership and community involvement. London & New York: Routledge.
Klok, P. J., Coenen, F., & Denters, B. (2006). Institutional conditions for complementarities between urban leadership and community involvement. In H. Heinelt, D. Sweeting, & P. Getimis (Eds.), Legitimacy and urban governance, a cross-national comparative study. London: Routledge, 265-285.
Lane, M. B. (2005). Public participation in planning: an intellectual history. Australian Geographer, 36(3), 283-299.
Long, N. (1992). From paradigm lost to paradigm regained? The case for an actor orientated sociology of development. In N. Long, & A. Long (Eds.), Battlefields of Knowledge: The Interlocking of Theory and Practice in Social Research and Development. London: Routledge, 16-43.
Mitlin, D., & Thompson, J. (1995). Participatory approaches in urban areas: strengthening civil society or reinforcing the status quo? Environment and urbanization, 7 (1), 231-250.
Mosse, D. (2003). The making and marketing of participatory development. In P.V. Ufford, & A. Kumar Giri, A moral critique of development: in search of global responsibilities, (pp.43-75). London & New York: Routledge.
Motevasseli, M. (2013). Economic Development: Concepts, Theoretical Foundations, Institutionalist Approach and Methodology. Tehran: Samat. (in Persian)
Motevasseli, M., Samiee Nasab, M., & Nikoonesbati, A. (Eds. & Trans.). (2014). Institutions and Development (Articles Collection). Tehran: Imam Sadegh University Press. (in Persian)
Nelson, N., & Wright, S. (1995). Power and participatory development: theory and practice. Intermediate Technology Publications Ltd (ITP).
North, D. C. (1994). Economic performance through time. The American economic review, 84 (3), 359-368.
Ostrom, E. (2005a). Understanding institutional diversity (Vol. 241). Princeton, NJ: Princeton University Press.
Ostrom, E. (2005b). Doing institutional analysis digging deeper than markets and hierarchies. In C. Ménard, & M. M. Shirley,Handbook of new institutional economics. Dordrecht: Springer, 819-848.
Ostrom, E. (2011). Background on the institutional analysis and development framework. Policy Studies Journal, 39 (1), 7-27.
Ostrom, E. (2015). Understanding Institutional Diversity, (S. J., Mohseni Zanozi, Trans.). Tehran: Imam Sadegh University Press. (Original work published 2005). (in Persian)
Ostrom, E., Gardner, R., & Walker, J. (1994). Rules, Games and Common-Pool Resources, Ann Arbor. MI: The University of Michigan Press.
Peelle, E., Schweitzer, M., Munro, J., Carnes, S., & Wolfe, A. (1996). Factors favorable to public participation success. Report for U.S. Department of Energy. Oak Ridge, TN: Oak Ridge National Laboratory.
Pretty, J., Guijt, I., Thompson, J., & Scoones, I. (1995). Participatory learning and action: A trainer's guide. IED.
Rabbani, R., Ghasemi, V., & Abbaszade, M. (2009). The Relationship between Social Welfare and Citizens Participation in Urban Affairs. Social Welfare Quarterly, 8 (32), 91-108. (in Persian)
Reed, M. S. (2008). Stakeholder participation for environmental management: a literature review. Biological conservation, 141 (10), 2417-2431.
Safaeipour, Z. (2017). A Study of Factors Affecting Public Participation in Urban Development (Case Study: Ilam). Journal of Urban Development Studies,1)1(, 140-111. (in Persian)
Scott, J. (1998). Address to the Seventh Annual Conference of the International Association for the Study of Common Property, Vancouver, 10-14 June.
Sharafi, M., Barkapour, N. (2012). Techniques of Citizens' Participation in Urban Planning and Management: Theoretical Theory and Practical Application. Mashhad: Astan Quds Razavi Publications. (in Persian)
Stimson, R. J., Stough, R., & Salazar, M. (2018). Leadership and institutions in regional endogenous development (M. Sharifzadegan, & B. MalekpourAsl, Trans.). Tehran: Ney Publishing. (Original work published 2010). (in Persian)
Taleb M., Mirzaei, H., & Naderi, A. (2012). Evaluation of the role of public participation in rural development projects (Case study: combining plans in rural areas). Journal of Community Development (Rural and Urban Communities),4 (1), 1-18. (in Persian)
Uphoff, N. (1992). Monitoring and evaluating popular participation in World Bank assisted projects. In B. Bhatnagar, & A. Williams, Participatory Development and the World Bank, Discussion Papers Series No. 183. Washington, DC: World Bank.
Van Tatenhove, J. P., & Leroy, P. (2003). Environment and participation in a context of political modernisation. Environmental values, 12 (2), 155-174.
Verma, N. (2007). Institutions and planning: an analogical inquiry. in N. Verma (Ed.), Institutions and planning (pp. 1-16). Elsevier.
Williamson, O. E. (2000). The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking Ahead, The Journal of Economic Literature, 38 (3), 595-613.
Yazdanpanah, L. (2007). Barriers to Social Participation of Tehran Citizens, Social Welfare, 7 (26), 105-130. (in Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,750 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,467 |
||