تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,198,884 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,839,469 |
تحدیدِ وکیل در نظام عدالت کیفری ایران | ||
پژوهشنامه حقوق کیفری | ||
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، مرداد 1399، صفحه 201-228 اصل مقاله (898.6 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/jol.2020.12370.1644 | ||
نویسندگان | ||
غلامرضا قلی پور* 1؛ مهدی صبوریپور2 | ||
1دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
2استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
چکیده | ||
در نظامهای عدالت کیفری نوین، در زمینة حقِّ دسترسی به وکیل، میتوان سه الگوی حقوقی را شناسایی نمود؛ «الگوی تضمین وکیل»، «الگوی تضییق وکیل» و «الگوی تلفیقی». در الگوی نخست، حقِّ دسترسی به وکیل، یکی از موازین دادرسی منصفانه بهشمار رفته و سیاستهای متناسبی جهت «تضمین» آن اتّخاذ میشود. در الگوی دوم، سیاستگذاران جنایی، محدودیّتهای بیشماری را در مسیر دسترسی به وکیل یا کنشگری هر چه بیشتر او ایجاد میکنند. در الگوی تلفیقی نیز ضمن تضمین بیشینة دسترسی به وکیل، به اقتضای مورد، آن را محدود میسازند. پژوهش حاضر، که به بررسی سیاستهای تضییقیِ وکالت در نظام حقوقی ایران میپردازد، به این نتیجه رسیده که، نظام عدالت کیفری ایران، ضمن پذیرش الگوی تلفیقی و اتّخاذ پارهای سیاستهای تضمینی، کمینه هشت گونه سیاست تضییقی نیز پیشبینی نموده است که بیشتر آنها با استانداردهای جهانیِ «وکالت منصفانه» و اصل سیوپنجم قانون اساسی ناسازگار هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
وکالت منصفانه؛ دادرسی منصفانه؛ حقِّ دسترسی به وکیل؛ الگوی تضمین وکیل؛ الگوی تضییق وکیل | ||
مراجع | ||
آقایی جنّتمکان، حسین (1385)، «حقِّ دفاع متّهم، تحدید یا توسعه»، مجلّة کانون وکلاء، شمارههای 192 و 193، ص 199-189. ابراهیمی، مهدی (1396)، «سلسله جلسات بازخوانی مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی سال 1358: بررسی اصل سی و پنجم موضوع جلسة بیست و نهم مشروح مذاکرات»، پژوهشکدة شورای نگهبان، شمارة 13960010. اختری، سجّاد و همکاران (1396)، «تضمینات حقِّ برخورداری از وکیل در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و اسناد بین المللی»، مجلّة کارآگاه، سال نهم، شمارة 40، پاییز، ص 65-49. بابایی، محمّدعلی و همکاران (1389)، «حقِّ برخورداری متّهم از وکیل مدافع در مرحلة تحقیقات مقدّماتی»، مجلّۀ آموزههای حقوقی، شمارة 13، بهار، ص 60-39. توجّهی، عبدالعلی و همکاران (1398)، «گونهشناسی محدودیّتهای حقِّ دسترسی به وکیل در جرایم امنیّتی با تأکید بر مرحلۀ پیشدادرسی: مطالعۀ تطبیقی»، فصلنامة پژوهش حقوق کیفری، دورة 7، شمارة 27، تابستان، ص 108-75. جانیپور، علی (1393)، دادگاههای کیفری اختصاصی: تحلیلی در اسناد بینالمللی و نظام حقوقی ایران، چاپ یکم، تهران: مؤسّسة مطالعات و پژوهشهای حقوقیِ شهر دانش. جعفری، فریدون و همکاران (1395)، «مطالعة تطبیقی حقِّ برخورداری از وکیل در مرحلة تعقیب در حقوق داخلی ایران و اسناد و رویّههای محاکم کیفری بینالمللی»،پژوهشهای حقوق تطبیقی، دورة 20، شمارة 4، زمستان، ص 52-25. جوزف، سارا و همکاران (1395)، میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی: دعاوی، آموزهها، تفاسیر، جلد یکم، چاپ یکم، تهران: مؤسّسة مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش. حسینی آزاد، سیّد علی (1392)، «حقِّ برخورداری از وکیل در موازین حقوق بینالملل بشر و تجربة موفّق برخی کشورها»، امور تحقیق و پژوهشِ کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران، ص 1-35. حیدری، الهام (1394)، «حقوق دفاعی متّهم در «دوران تحت نظر» در قانون آیین دادرسی کیفری و بررسی تطبیقی آن با حقوق انگلستان»، فصلنامة دیدگاههای حقوق قضایی، شمارة 71، تابستان، ص 52-27. دریاباری، سیّد محمّدزمان (1383)، دادسرا و دادگاه ویژهی روحانیّت، چاپ یکم، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متّحد با همکاری کانون بینالمللی وکلاء (1388)، حقوق بشر در دستگاه قضایی: راهنمای حقوق آشنایی با حقوق بشر برای قضات، دادستانها و حقوقدانان، ترجمة سعید نوری نشاط و همکاران، جلد یکم، چاپ یکم، تهران: سازمان دفاع از قربانیان خشونت. رضوی، محمّد (1395)، استانداردهای جهانی حقوق بشر در فرایند تحقیقات پلیسی (از منظر اسناد بینالمللی حقوق بشر و آرای دیوان اروپایی حقوق بشر)، چاپ یکم، تهران: انتشارات دانشگاه علوم انتظامی امین. سازمان عفو بینالمللی (1390)، دادرسی عادلانه، ترجمة فریده طه و همکاران، چاپ دوم، تهران: نشر میزان. ساقیان، محمّدمهدی (1393)، «تقویّت حقوق و آزادیهای متّهم در مرحلة تحقیقات مقدّماتی آیین دادرسی کیفری مصوّب 92»، فصلنامة پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شمارة شش، بهار، ص 136-113. سلیمیان، ابوالفضل و همکاران (1392)، «حقِّ داشتن وکیل از منظر حقوق بشر و حقوق ایران»، دوفصلنامة مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دوم، شمارة پنجم، پاییز و زمستان، ص 63-49. شفیعزاده دیزجی، توحید (1392)، «مطالعة مدلهای دوگانهی عدالت کیفری هربرت پاکر، با تکیّه بر ارزیابی عدالت کیفری ایران در پرتو آن مدلها»، پایاننامة دورة کارشناسی ارشدِ حقوق کیفری و جرمشناسی، دانشکدة حقوقِ دانشگاه شهید بهشتی. شمس، عبدالله (1395)، آیین دادرسی مدنی، دورة پیشرفته، جلد یکم، چاپ سی و ششم، تهران: نشر میزان. عالیپور، حسن (1388)، «امنیّت ملّی و حقوق متّهم؛ مطالعة تطبیقی آئین دادرسی در قبال اقدامات تروریستی»،فصلنامة مطالعات راهبردی، سال دوازدهم، شمارة 43، ص 44-5. قپانچی، حسام و همکاران (1391)، «الگوهای دوگانة فرایند کیفری: "کنترل جرم" و "دادرسی منصفانه"»، مجلّة آموزههای حقوق کیفری، شمارة 4، پاییز – زمستان، ص 184-167. مظاهری، امیرمسعود (1385)، «مفهوم مداخلة وکیل مدافع در تحقیقات مقدّماتی»، مجلّة حقوقی دادگستری، شمارههای 56 و 57، پاییز و زمستان، ص 252-241. موسوی خمینی، سیّد روح الله (1395)، تحریر الوسیله، ترجمة سیّد محمّدباقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، تهران: مؤسّسة انتشارات دارالعلم. مهستی، مهران و همکاران (1391)، «چشمانداز جایگاه وکیل در لایحة جدید آئین دادرسی کیفری»، نشریّة کانون وکلای دادگستریِ آذربایجان شرقی، شمارههای 27 و 28، پاییز و زمستان، ص 97-83. نجفی ابرندآبادی، علیحسین (1395)، «پیام یک استاد (دادرسی عادلانه و وکیل)»، مجلّة علمی، خبری و تحلیلی کانون وکلای دادگستری اردبیل، سال دوم، شمارة دوم، پاییز و زمستان، ص 14-13. نجفی ابرندآبادی، علیحسین (1395)، «جایگاه کانون وکلای دادگستری و وکیل در جامعة حقوقی و قانون آیین دادرسی کیفری ایران»، در: علوم جنایی تطبیقی در پرتو همکاریهای بینالمللی، بهکوشش حسین غلامی، چاپ یکم، تهران: نشر میزان، ص 478-458. نصر اصفهانی، احمد (1386)، «حقِّ برخورداری از وکیل دعاوی به عنوان یک حقِّ بشری»، خبرنامة کانون وکلای دادگستری استان اصفهان، سال دوم، شمارة بیستم، اسفند، ص 63-53. نیازپور، امیرحسن (1386)، «حقِّ متّهمان مبنی بر داشتن وکیل در فرآیند کیفری؛ جلوهای از حقوق شهروندی»، مجلّة حقوقی دادگستری، شمارة 58، بهار، ص 118-93. نیازپور، امیرحسن (1390)، «وکیل در قلمرو عدالت کیفری؛ بنیانها و کارکردها»، پژوهشنامة حقوقی، سال دوم، شمارة یکم، بهار 1390، ص 142-127. هاشمی، سیّد حسن (1392)، حقِّ دادرسی منصفانه در شرایط اضطراری (در ایران و اسناد بینالمللی)، چاپ یکم، تهران: انتشارات مجد. Association for the Prevention of Torture (APT) (2018), “Right of access to a lawyer”, Document N° 2, Series on Safeguards to Prevent Torture in Police Custody in Latin America, June, pp. 1-21. Black, Samantha (2017), “International Law Right to Timely and Confidential Access to Counsel”, Lawyers̓ Rights Watch Canada (LRWC), January, pp. 1-11. Bride, Jeremy MC (2009), Human Rights and Criminal Procedure: The Case Law of the European Court of Human Rights, Strasbourg: Council of Europe Publishing. Dickson, Brice (2013), “The right of access to a lawyer in terrorist cases”, In:Counter-Terrorism, Human Rights and the Rule of Law: Crossing Legal Boundaries in Defence of the State,Edited by: Aniceto Masferrer and Clive Walker, Cheltenham, UK and Northampton, MA, USA: Edward Elgar Publishing, pp. 189-211. European Court of Human Rights (2019), “Police arrest and assistance of a lawyer”, Factsheet, Press Unit, May, pp. 1-11. European Parliament and of the Council (2013), Directive on the right of access to a lawyer in criminal proceedings and in European arrest warrant proceedings, and on the right to have a third party informed upon deprivation of liberty and to communicate with third persons and with consular authorities while deprived of liberty, 22 October, available at: http://data.europa.eu/eli/dir/2013/48/oj, Last visited: 9 June 2019. Packer, Herbert L. (1964), “Two Models of the Criminal Process”, University of Pennsylvania Law Review, Vol. 13, No. 1, November, pp. 1-68. Parliamentary Assembly (2016), “Securing access of detainees to lawyers”, Information memorandum, Committee on Legal Affairs and Human Rights, Rapporteur: Ms Marietta Karamanli, pp. 1-6. Roach, Kent (1999), “Four Models of the Criminal Process”, Journal of Criminal Law and Criminology, Vol. 89, No. 2, Issue. 2, Winter, pp. 671-716. Salinas de Frias, Ana (2013), Counter-Terrorism and Human Rights in the Case Law of the European Court of Human Rights, Strasbourg: Council of Europe Publishing. Soo, Anneli (2015), “The Right to Choose Counsel in the Pre-trial Stage of Criminal Proceedings and Consequences of its Violation, by Example of Estonian Supreme Court Decision 3-1-2-2-14”, Juridica International Law Review, No. 23 November, pp. 124-132. Sorochinsky, Mykola (2009), “Prosecuting Torturers, Protecting "Child Molesters": Toward a Power Balance Model of Criminal Process for International Human Rights Law”, Michigan Journal of International Law, Vol. 31, Fall, pp. 157-229. Steele Jr., Walter W (1969), “The Doctrine of Right to Counsel: Its Impact on the Administration of Criminal Justice and the Legal Profession”, Southwestern Law Journal, Vol. 23, No. 3, August, pp. 488-523. Stoughton, Corey (2009), “A Comparative Analysis of the Turkish and American Criminal Legal Aid Systems”, Ankara Law Review, Vol. 6, No. 1, Summer, pp. 1-16. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 957 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 733 |