تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,112 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,246,013 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,899,757 |
تغییرپذیری در اصطلاحات دارای نام اندامِ سر در زبان فارسی | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 1، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، مهر 1398، صفحه 7-35 اصل مقاله (831.85 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2019.12680.1349 | ||
نویسندگان | ||
ساسان ملکی* 1؛ محمد راسخ مهند2 | ||
1دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
2استاد گروه زبانشناسی همگانی، دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
چکیده | ||
پیکرۀ این پژوهش، شواهدی هستند که نجفی (1378) برای اصطلاحات دارای ناماندامِ سر ذکر کردهاست. شیوههای تغییرپذیری مطرح در مون (1998) و لانگلاتز (2006) هم چارچوب نظریاند. یافتهها نشان میدهد اصطلاحات ناماندامی زبان فارسی به واسطۀ فرایندهای اضافهسازی، جابهجایی نحوی، جایگزینی و حذف، در سطوح مختلف تغییرپذیرند. تغییرپذیری در سطح نحوی به صورت پسایندشدگی، قلب نحوی، مصدرشدگی و اسم مصدرشدگی، مجهولشدگی، تغییرپذیری نقشی، اضافهسازی گروه حرفاضافهای و حذف فعل دیده میشود. در سطح معنایی، تغییرپذیری از طریق چندمعنایی و ایهامشدگی روی میدهد. تغییرپذیری در سطح واژگانی شامل فرایندهای اضافهسازی اسم، صفت، قید، جایگزینی اسم، جایگزینی فعل و حذف فعل است و در سطح واژی ـ نحوی نیز اضافهسازی یای نکره و نشانههای جمع مشاهده شد. بررسیها نشان میدهد که فرایندهای اضافهسازی و جابهجایی نحوی، نشانگر تمایل اصطلاحات به رعایت اصل تصویرگونگی کمیّت و تصویرگونگی پیچیدگی هستند. در عینحال، فرایندهای چندمعنایی، ایهامسازی، تغییرپذیری نقشی و حذف، نشان از رعایت اصل اقتصاد میدهند. | ||
کلیدواژهها | ||
اصطلاحات؛ تغییرپذیری؛ ناماندام؛ تصویرگونگی؛ اقتصاد زبانی | ||
مراجع | ||
راسخمهند، م. 1388. گفتارهایی در نحو، تهران: مرکز. ـــــــــــــ. 1396. نحو زبان فارسی: نگاهی نقشی-ردهشناختی. تهران: آگه. راسخمهند، م. و شمسالدینی، م. 1391 . «طبقه بندی معنایی اصطلاحات فارسی از دیدگاه زبانشناسی شناختی». ادبپژوهی، (20): 11- 32. راسخمهند، م. و قیاسوند، م. 1393. «بررسی پیکرهبنیاد تأثیر عوامل نقشی در قلب نحوی کوتاه فارسی». دستور، (10): 163- 197. صفوی، ک. 1392. درآمدی بر معنی شناسی. تهران: سورۀ مهر. طباطبایی، ع. 1395. فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. طبیبزاده، ا. 1393الف. دستور زبان فارسی بر پایۀ نظریۀ گروههای خودگردان در دستور وابستگی. تهران: مرکز. ـــــــــــــ.. 1393ب. «طبقهبندی و ضبط افعال اصطلاحی فارسی». نشر دانش، (4): 20-24 ـــــــــــــ.. 1393ج. «تناوبهای آغازی/ سببی و معلوم/ مجهول در فارسی». ادبپژوهی، (30): 9-28 عمید، ح. 1388. فرهنگ فارسی عمید. تهران: امیرکبیر. قنبری، ع. 1377. بررسی مسئلۀ چندمعنایی در زبان فارسی، رسالۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی. دانشگاه علامه طباطبایی: تهران. نجفی، ا. 1378. فرهنگ فارسی عامیانه. تهران: نیلوفر. نغزگوی کهن، م. و ملکی، س. 1398. «طرحوارههای مالکیت در زبان فارسی». پژوهشهای زبانشناسی، دانشگاه اصفهان. (20): 33-48. Chomskey, N. 1980. Rules and Representations, New York: Colombia University Press. Croft, W. and D. A. Cruise. 2004. Cognitive Linguistics, Cambridge: Cambridge University Press. Culicover, W, Ray J. and J. Audring. 2017." Multiword Constructions in the Grammar". Topics in cognitive sciece,1-17. Dong, Q. P. 1971. "The Applicability of Transformation toIdioms". Papers from the 7th Regional Meeting of the Chicago Linguistic Society, 198-205. Filmore, Ch. J., P. Kay and K. O'corner. 1988. "Regularity and Idiomaticity in Grammatical Constructions: The Case of Let Alone". Language: (64):501-538. Fraser, B. 1970. "Idioms within a Transformational Grammar". Foundations of Language, 6(1):22-42. Geerart, k. 2016. Climbing on the Bandwagon of Idiomatic Variation: AMulti-Methodological Approach, Ph.D Dissertation. University of Alberta. Haspelmath, M. 2008. " Frequency vs. Iconicity in Explaining Grammatical Asymmetries". Cognitive Linguistics, 19(1):1-33. Katz, J., and Postal, P. 1963. "The Semantic Interpretation of Idioms and Sentences Containing Them". MIT Research Laboratory of Electronic Quarterly Progress Report, (70):275-282. Kovecses,Z., and Szabo, P. 1996. "Idioms: A View from Cognitive Semantics". Applied Linguistics, (17):326-355. Langlotz, A. 2006. Idiomatic Creativity, Amsterdam: John Benjamins Publishing Co. Liu ,W. and H.,Shen. 2013. "Cite space II: Idiom study development trends". Journal of Arts and Humanities, (2):85-97. Machonis, P. A. 1985. "Transformations of Verb Phrase Idioms: Passivization, Particle Movement, Dative Shift». American Speech, (60):291-308. McCarthy, M. and F., O'Dell. 2002. English Idioms in Use, Cambridge: Cambridge University Press. Makkai, A. 1972. Idiom Structure in English, The Hague: Mouton. Moon, R. 1998. Fixed Expressions and Idioms in English, Oxford: Oxford University Press. Nunberg, G., I.A.,Sag, and T.Wasow. 1994. "Idioms". Language,(70):491-538. Saeed, J. 2009. Semantics, 3rd edition. Oxford: Wiley-Blackwell. Schroder, D. 2013. The Syntactic Flexibility of Idioms. A Corpus-Based Approach, Munchen: Akademische Verlagsgemeinschaft. Senaldi, M.,S., G. 2015. Casting light on Idiom Flexibility: A Corpus-Based Approach, M.A thesis. University of Pisa. Stone, M. S. 2016. The Difference between Bucket-Kicking and Kicking the Bucket: Understanding Idiom Flexibility, Ph.D Dissertation.University of Washington. Weinreich, U. 1966. "Problems in the analysis of idioms". in Proceedings of the Summer 1966 Linguistic Forum at the University of California, Los Angeles (ed. By Jaan Puhvel): 23-81. Wood, M. McGee. 1986. A Definition of Idiom, Bloomington, In: Indiana University Linguistics Club. Wulff, S. 2008. Rethinking Idiomaticity: A Corpus-Based Approach, London: Continuum. شواهد پژوهش آلاحمد، ج. 1326. از رنجی که میبریم، تهران: بینا. ــــــــــــ.. 1345. خسی در میقات، تهران: نیل. ــــــــــــ.. 1331. زن زیادی، تهران: بینا. ــــــــــــ.. 1333. سرگذشت کندوها، تهران: بینا. ــــــــــــ.. 1340. نون والقلم، تهران: کتاب زمان. ــــــــــــ.. 1345. مدیر مدرسه، تهران: کتابهای پرستو. ــــــــــــ.. 1346. نفرین زمین، تهران: نیل. ــــــــــــ.. 1356. سه تار، تهران: امیرکبیر. استانکو، ز. 1350. پابرهنهها، ترجمۀ ا. شاملو. تهران: کتاب زمان. بابامقدم، ر. 1348. اسب، تهران: صفیعلیشاه. بزرگ علوی، م. 1357. نامهها، تهران: امیرکبیر. بهرامی، م. 1347. «باغ غم». مجله جنگ اصفهان، دفتر هفتم. اصفهان. ــــــــــــ.. 1358. «سقاخانه آینه». مجله کتاب جمعه، تهران. پزشکزاد، ا. 1351. دایی جان ناپلئون، تهران: صفیعلیشاه. ــــــــــــ.. 1356. آسمون ریسمون، تهران: امیرکبیر. چهلتن، ا. 1358. «درد پنجم». مجله کتاب جمعه، تهران. دهباشی، ع. 1364. نامههای جلال آلاحمد، تهران: پیک. شهری، ج. 1356. حاجی دوباره. تهران: بینا. ــــــــــــ.. 1357. شکر تلخ، تهران: امیرکبیر. ــــــــــــ.. 1372. گزنه، تهران: معین-پروین. صفوی، ع. 1350. قایقران رود پاییز، تهران: متین. فصیح، ا. 1352. دل کور، تهران: رز. مدنی، ح. 1348. اسمال در نیویورک، تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی صدف. مکارمی، ا. 1342. شبگرد، تهران: آبشار. میرصادقی، ج. 1349. درازنای شب، تهران: کتاب زمان. ــــــــــــ.. 1350. این شکستهها، تهران: رز. ــــــــــــ.. 1368. کلاغها و آدمها، مشهد: نشر نیما. ــــــــــــ.. 1369. بادها خبر از تغییر فصل میدادند، تهران: شباهنگ. مینوی، م. 1349. داستانها و قصهها، تهران: خوارزمی. نوشین، ع. 1326. «خروس سحر». ضمیمۀ مجلۀ مردم، تهران. هاشمی، ز. 1348. طوطی، تهران: روزن. هدایت، ص. 1323. ولنگاری، تهران: بینا. ــــــــــــ.. 1330الف. سه قطره خون، تهران: امیرکبیر. ــــــــــــ.. 1330ب. حاجی آقا، تهران: امیرکبیر. ــــــــــــ.. 1331. سایه روشن، تهران: امیرکبیر. ــــــــــــ.. 1333. علویه خانم، تهران: امیرکبیر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 874 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 592 |