تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 743 |
تعداد مقالات | 7,071 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,137,422 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,854,800 |
تناوب مفعول- موضوع حرف اضافهای در زبان فارسی | ||
زبان فارسی و گویشهای ایرانی | ||
مقاله 2، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، مهر 1398، صفحه 37-61 اصل مقاله (977.68 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/plid.2019.11363.1311 | ||
نویسندگان | ||
زهرا قانع1؛ والی رضایی* 2؛ رضوان متولیان نایینی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه اصفهان | ||
2دانشیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه اصفهان | ||
3استادیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
به بازنماییهای متفاوت مفعول به عنوان یک موضوع فعلی «تناوب مفعولی» گفته میشود. تناوب مفعولی مطالعهشده در این مقاله رابطۀ بین دو ساخت نحوی از یک فعل است که در آن مشارک دوم در یک ساخت در نقش مفعول مستقیم و ساخت دیگر در نقش موضوع حرف اضافهای ظهور مییابد. افعال زیادی در زبان فارسی دارای این نوع تناوب هستند که از بارزترین آنها فعلهای مصرفی، ادراکی، اشتیاقی و تماسی است. در این جستار به توصیف تناوب مفعولی در ساخت این فعلها از دیدگاه دستور نقش و ارجاع میپردازیم و عوامل معنایی مؤثر بر این تناوب را تبیین میکنیم. دادههای مرتبط از پیکرۀ وابستگی نحوی زبان فارسی، مکالمات گونۀ گفتاری فارسی معیار و متن سخنرانیها یا برنامههای تلویزیونی استخراج شده و در چارچوب این نظریه بررسی میشود. این مطالعه نشان میدهد که ساخت تناوب مفعولی در زبان فارسی انتخاب بین یک موضوع فرانقش و یک موضوع غیرفرانقش است و به نمود فعل و (نا)مشخص بودن مشارک دوم بستگی دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
تناوب مفعول- موضوع حرف اضافهای؛ دستور نقش و ارجاع؛ فرانقش؛ غیرفرانقش | ||
مراجع | ||
روشن، ب. 1377. «معنیشناسی واژگانی: طبقهبندی فعلهای فارسی»، پایاننامۀ دکتری دانشگاه تهران. صفری، ع. 1395. «تناوب مکانی در زبان فارسی: رویکردی ساختمند»، نشریۀ پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، 6 (11): 35 -58. طبیبزاده، ا. 1393. «تناوبهای ضدسببی/ سببی و معلوم/ مجهول در فارسی»، ادبپژوهی، 8 (30): 9-28. طبیبزاده، ا؛ لرستانی، ز. 1395. «تناوبهای گذرایی در فارسی؛ تحقیقی بر اساس آراء بت لوین»، جستارهای زبانی، (30): 165- 185. قانع، ز؛ رضایی، و. 1396. «تناوب مکانی در افعال گذاشتنی و عوامل مؤثر بر آن: رویکردی نقشگرا»، زبانشناسی و گویشهای خراسان، 9 (17): 1- 19. کریمی دوستان، غ؛ صفری، ع. 1390. «اثر کلی/ جزئی در تناوب مکانی زبان فارسی»، پژوهشهای زبانشناسی، 1(3) : 77 -100. مؤیدی، م؛ لطفی، ا. 1392. «بررسی ساخت دومفعولی در متون ادب فارسی»، پژوهشهای زبانشناسی، 5 (8): 119-101. Beavers, J. T. 2006. Argument/ oblique Alternations and the Structure of Lexical Meaning. Ph.D. Dissertation: Stanford University. Beavers, J. 2011. "On affectedness". Natural Language and Linguistic Theory. 29: 335- 370. Blume, K. 1998. "A contrastive analysis of interaction verbs with dative complements". Linguistics. 36(2): 253- 280. Dahl E. 2009. "Semantic and pragmatic aspects of object alternation in Old Vedic". In Jóhanna Barðdal and Shobhana L. Chelliah (eds.), The Role of Semantic, Pragmatic, and Discourse Factors in the Development of Case, [Studies in Language Companion Series 108], (pp. 23–55). Amsterdam: Benjamin. Delbrück, B. 1888. Altindische Syntax. Halle a.S.: Verlag des Waisenhauses Dowty, D. 1979. Word Meaning and Montague Grammar. Dordrecht: Reidel. Kiparsky, P. 1998. "Partitive Case and Aspect". In M. Butt and W. Geuder (eds.), The Projection of Arguments: Lexical and Compositional Factors, (pp.265- 307). Stanford CA: CSLI Publications Dowty, D. 1991. "Thematic proto-roles and argument selection". Language. 67(3): 547-619. Fillmore, CJ. 1965. Indirect Object Constructions in English and the Ordering of Transformations. The Hague: Mouton. Foley, W. and Robert Jr., VanValin. 1977. On the viability of the notion of subject in universal grammar. BLS( Berkeley Linguistic Society): 293-320. Levin, B. 1993. English Verb Classes and Alternations: A Preliminary Investigation. University of Chicago Press, Chicago IL. Kailuweit, R. 2008. "A RRG description of locative alternation verbs in English, French, German and Italian". In R. Kailuweit, B. Wiemer, E. Staudinger, and R. Matasovic' (eds.), New Application of Role and Reference grammar: diachrony, Grammaticalization, Romance Languages (pp.328-355). Newcastle: Cambridge Scholars. Levin, B. 2006. English object alternations: A unified account. Unpublished paper. Stanford University. ــــــــــــــ 2015. "Semantics and Pragmatics of Argument Alternations". Annual Review of Linguistics.1: 63-83. http://www.annualreviews.org/doi/ pdf/10.1146/annurev-linguist-030514-125141 Lundquist, B.; G. Ramchand. 2012. "Contact, animacy and affectedness in Germanic." In P. Achema, R. Alcon & C. Heycock (eds.). Comparative Germanic Syntax. (Pp. 224- 248). Philadelphia: John Benjamins. Macdonell, A. A. 1916. A Vedic Grammar for Students. Oxford: Clarendon. Van Valin Jr. R. D. and W. A. Foley (1980). "Role and Reference Grammar". In E. Moravcsik & J.R. Wirth, (eds.), Current Approaches to Syntax, (pp. 329-352). New York: Academic Press. ــــــــــــــ 1996. Role and reference grammar. In E. Brown & J. Miller (eds.), Concise Encyclopedia of Syntactic Theories, (pp. 281-294). New York: Pergamon ــــــــــــــ 2005. Exploring the Syntax-Semantics Interface. Cambridge University Press. Vendler, Z. 1967. Linguistics in Philosophy. Ithaca: Cornell University press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 743 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 516 |