تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 744 |
تعداد مقالات | 7,079 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,193,582 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,873,862 |
صورت بندی جدید از مفهوم گفتمان عدالت فضایی چارچوبی برای تحلیل شهر تهران | ||
دانش شهرسازی | ||
مقاله 2، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 8، آذر 1398، صفحه 21-44 اصل مقاله (2.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2019.14284.1281 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی رفیعیان* 1؛ ایرج قاسمی2؛ کمال نوذری3 | ||
1دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
2استادیار گروه مدیریت برنامهریزی شهری و منطقهای، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، تهران، ایران | ||
3دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
بیان مسأله: موضوع عدالت و پیوند آن با فضا در قالب گفتمان عدالت فضایی در دو دهه اخیر به یکی از مباحث اصلی در موضوعات شهری تبدیل شده است. در شهر تهران به دلیل دگرگونی و تغییرات گسترده به ویژه در سالهای اخیر، حساسیت فضایی به مقوله عدالت و شناخت فرایندها و قانونمندیهای منجر به آن مسئلهای بسیار مهم به شمار میرود. هدف: در این راستا هدف پژوهش، ارائه تحلیل متفاوتی از گفتمان عدالت فضایی بر پایه صورت بندی دیالکتیکی از این مفهوم و سنجش آن در شهر تهران بوده است. روش:روششناسی پژوهش از نوع ترکیبی با تأکید بر روش کیفی بوده به طوری که رهیافت کمی به دنبال رهیافت کیفی و به عنوان مکمل اجرا شده است. در این زمینه پس از انتخاب نهایی معیارهای گفتمان عدالت فضایی و مؤلفههای آن بر اساس چارچوبهای نظری، با توجه به ابعاد در نظر گرفته شده برای پژوهش؛ در ابتدا سند سیاست گذاری مدیریت شهری بر اساس این معیارها با استفاده از روش کیفی و تحلیل تممورد ارزیابی قرار گرفته و در گام بعدی نتایج سیاستگذاری مدیریت شهری در فضای شهری از طریق روش کمی و تحلیل ثانویه و تحلیل نتایج آمارهای موجود مورد بررسی قرار گرفته است. یافتهها: یافتههای پژوهش در قالب دو مفهوم «عدالت/ ناعدالتی حالت فضایی» و «حالت فضایی ناعدالتی/ عدالت» تبیین شده است. نتیجه: در چارچوب مفهوم نخست که بر ظرفیت ساختارهای موجود در تولید ناعدالتی از طریق فضا دلالت دارد؛ در سند سیاستگذاری مدیریت شهری، برخی زمینهها و ابعاد عدالت فضایی به صورت نسبی مورد توجه قرار گرفته است. در چارچوب مفهوم دوم که میتوان با تحلیل الگوهای توزیعی به تشخیص ناعدالتی در فضا پی برد؛ نتیجه به دست آمده نشان میدهد که در بستر اجرا در شهر تهران حالت فضایی ناعدالتی نمود عینی دارد و اهداف مورد نظر سیاستگذاری مدیریت شهری در بسیاری از زمینهها محقق نشده است. | ||
تازه های تحقیق | ||
موضوع عدالت شهری/ فضایی با هدف تلاش برای تجدید نظر درباره روابط بین قدرت، فضا، سیاستگذاری و برنامهریزی دچار تغییرات مفهومی زیادی شده است. در این پژوهش تلاش گردیده که بر پایه رویکردهای جدید با تأکید بر صورت بندی دیالکتیکی مفهوم عدالت فضایی از نظر سوجا و دیکسی، تحلیل متفاوتی از گفتمان عدالت فضایی بر مبنای واکاوی رابطه عدالت/ ناعدالتی و فضا در شهر تهران ارائه گردد. هر چند سند سیاستگذاری مدیریت شهری شهر تهران حداقل در اهداف و نیت خود به برقراری عدالت فضایی در شهر تهران توجه داشته، اما بین اهداف سیاستی و تصمیمهای نهادی- اجرایی سازگاری اندکی وجود داشته و در نتیجه آثار واقعی این تصمیمها، متفاوت از این اهداف بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
فضا؛ دیالکتیک؛ گفتمان عدالت فضایی؛ سیاستگذاری شهری؛ شهر تهران | ||
مراجع | ||
اشمید، کریستین. (1394). نظریه تولید فضای هانری لهفور: به سوی دیالکتیک سه وجهی. در کتاب درآمدی بر تولید فضای هانری لهفور (صص 152- 180). گردآوری و ترجمه آیدین ترکمه، تهران: انتشارات تیسا. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی. (1397). طرح ارزیابی تأثیرات اقدامات شهرداری تهران در حوزه معاونت خدمات شهری و محیط زیست بر شاخصهای عدالت اجتماعی و ارائه راهکارهای بهینهسازی. برای مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران. دیسکی، مصطفی. (1392). عدالت و تخیل فضایی. در پیتر مارکوس، جیمز کنولی، جوهانز نووی، اینگرید اولیوو، سوز پاتر و جان استیل (ویراستاران)، در جستجوی شهر عدالت محور، بحثهایی در نظریه و تجربه شهری (صص 119- 138). ترجمه هادی سعیدی رضوانی و محبوبه کشمیری، تهران: سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، موسسه نشر شهر. ژلنیتس، آندری. ( 1396 ). فضا و نظریه اجتماعی، ترجمه آیدین ترکمه، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. مرکز آمار ایران، اطلاعات قیمت و اجاره مسکن در شهر تهران طی سالهای 1370 – 1397. مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سالهای 1335 تا 1395. مریفیلد، اندی. (1394). هانری لهفور یک سوسیالیست در فضا. در مایک گرنگ و نایجل ثریفت (ویراستاران)، اندیشیدن درباره فضا (صص 211- 230). ترجمه محمود عبدالله زاده، تهران: انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی. مهندسان مشاور توسعه بوم سازگان پایدار. (1385). طرح راهبردی- ساختاری توسعه و عمران شهر تهران (طرح جامع تهران). مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران. هاروی، دیوید به همراه پاتر، سوز. (1392). حق حضور در شهر عدالت محور. در پیتر مارکوس، جیمز کنولی، جوهانز نووی، اینگرید اولیوو، سوز پاتر و جان استیل (ویراستاران)، در جستجوی شهر عدالت محور، بحثهایی در نظریه و تجربه شهری (صص 77- 91). ترجمه هادی سعیدی رضوانی و محبوبه کشمیری، تهران: سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، موسسه نشر شهر. هیلیر، جین. (1388). سایههای قدرت؛ حکایت دوراندیشی در برنامهریزی کاربری اراضی. ترجمه کمال پولادی، تهران: جامعه مهندسان مشاور ایران. وزارت راه و شهرسازی (1395). پاورپوینت تخلفات شهرداری تهران در پروژههای بلندمرتبه سازی. تهران. Dikeç, M. (2009). Space, politics and (in)justice. justice spatiale / Spatial justice, 01, pp.1-8. Retrieved 2017, from www.jssj.org. (in English) Dikeç, M. (2013).Justice and Spatial Imagination. In P. Marcuse., J. Connelly., J. Novy., I. Olivo., C. Potter & J. Steil (Eds.), Searching for the Just City: Debates in Urban Theory and Practice (pp.119-138). Translated by Hadi Saeedi Rezvani & Mahjoobe Keshmiri, Tehran: Cultural & Artistic Organization of Tehran Municipality, The City Press Institute. (in Persian) Fainstein, S. S. (2000). New Directions in Planning Theory.Urban Affairs Review, 35(4) , 451- 478. (in English) Fainstein, S.S. (2005). Planning Theory and the City. Journal of Planning Education and Research, 25, 1–10. (in English) Fainstein, S.S. (2009). Spatial Justice and Planning. Justice spatiale / Spatial Justice, 01, pp.1-13. Retrieved 2015, from www.jssj.org. (in English) Fainstein, S.S. (2010).The Just City. New York: Cornell University Press. (in English) Harvey, D with Potter, C. (2013). The Right to the Just City. In P. Marcuse., J. Connelly., J. Novy., I. Olivo., C. Potter & J. Steil (Eds.), Searching for the Just City: Debates in Urban Theory and Practice (pp.77-91). Translated by Hadi Saeedi Rezvani & Mahjoobe Keshmiri, Tehran: Cultural & Artistic Organization of Tehran Municipality, The City Press Institute. (in Persian) Hillier, J. (2009). Shadows of power: an Allegory of prudence in land-use planning. Translated by Kamal Pooladi, Tehran: Consulting Engineers Society of Iran. (in Persian) Institute of Human & Social Science Research. (2018). Assessment of the Impact of Tehran municipality’s Actions in the Field of Department of Urban Services and Environment on social justice indicators and proposing optimization strategies. For the Tehran Urban Planning & Research. (in Persian) Merrifield, A. (2015). Henry Lefebvre is a socialist in space. In M. Crang., & N. Thrift (Eds.), Thinking Space (pp.211-230). Translated by Mahmoud Abdullahzadeh, Tehran: Bureau of Cultural Research Press. (in Persian) Ministry of Roads & Urban Development of Iran. (2016). Power point Violations of Tehran municipality in High-Rise Construction Projects. Tehran. (in Persian) Schmid, C. (2015). Henri Lefebvre’s Theory of Production of Space, Towards Three- Dimensional Dialectic. In an Introduction to Henri Lefebvre’s Theory of Production of Space (pp.152-180). Collected and Translated by Aydin Turkame, Tehran: Teesa Press. (in Persian) Soja, E.W. (2003). Writing the city spatially1. City, 7(3), 269-280. (in English) Soja, E.W. (2009). the city and spatial justice. Justice spatiale / Spatial Justice, 01, pp.1-9. Retrieved 2015, from www.jssj.org. (in English) Soja, E.W. (2010). Spatializing the urban, Part I. City, 14(6), 629-635. (in English) Soja, E.W. (2011). Spatializing justice, Part II. City, 15(1), 96-102. (in English) Soja, E.W; Dufaux, F; Gervais-Lambony, p; Buire, C; & Desbois, H. (2011). Spatial Justice and the Right to the City: An Interview with Edward Soja. Justice spatiale / Spatial Justice, 01, pp.1-8. Retrieved 2016, from www.jssj.org. (in English) Statistical Center of Iran. General Census of Population and Housing from 1956 to 2016. (in Persian) Statistical Center of Iran. Price and Rental Housing Information of Tehran in the years 1991 to 2018. (in Persian) Tose'e Boom Sazegane payedar Consulting Engineers. (2007). Structural - Strategic Plan of Tehran City (Comprehensive Plan of Tehran). Tehran Urban Planning & Research. (in Persian) Zieleniec, A. (2017). Space and Social Theory. Translated by Aydin Turkame, Tehran: Scientific and Cultural Press Company. (in Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,309 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,180 |