پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 706 |
| تعداد مقالات | 6,643 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,166,483 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,283,465 |
تحلیل لایه ای علت های تغییر مفهوم محله در ارتباط با حس تعلق و ارایه سناریوهای بدیل | ||
| دانش شهرسازی | ||
| مقاله 4، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 8، آذر 1398، صفحه 65-81 اصل مقاله (4.97 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2019.14235.1275 | ||
| نویسندگان | ||
| آزیتا بلالی اسکویی* 1؛ مینا حیدری ترکمانی2؛ فربد دیبا3 | ||
| 1دانشیار گروه شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران | ||
| 2دانشجو دکتری معماری اسلامی، دانشکده معماری وشهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران | ||
| 3دانش آموخته دکتری آینده پژوهی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیان مسأله: محلات شهری سابقهای به قدمت شهرنشینی دارند و در گذر زمان دچار تغییرات گستردهای شدهاند و در اثنای این تغییرات، تعلق مکانی که یکی از پایههای ارتباطی شهروندان و محیط زندگی است، رو به افول نهاده است. استعاره محله و تغییرات آن در انطباق با دوران معاصر، مسئلهای است که باید مورد توجه برنامهریزان، طراحان شهری و معماران قرار گیرد. هدف: هدف از این پژوهش، دستیابی به آیندههای بدیل بر مبنای استعارههای بدیل از محله در ارتباط با حس تعلق و شناسایی سناریوهای محتمل محله در آینده، به منظور حفظ ارزشهای فرهنگی، اجتماعی، کالبدی محله براساس حس تعلق مکانی است. روش:پژوهش حاضر با روش تحلیل لایهای علتهای تغییر مفهوم محله در چهار لایهی تحلیل شامل لیتانی، علل کلان اجتماعی، گفتمان/ جهان بینی و اسطوره/ استعاره، بر آن است تا ضمن دستیابی به درک روشنی از علتهای این تغییرات، سناریوهای بدیلی را برای مفهوم محله در آینده بر مبنای استعارههای بدیل این مفهوم با تمرکز بر حس تعلق مکانی ارایه دهد. یافته‌ها: با استفاده از نمونهگیری هدفمند، مصاحبههای عمیق نیمهساختاریافته با صاحب نظرانی که در زمینه موضوع مورد بحث دارای دانش و تجربه کافی بودند، صورت گرفته و نمونهگیری تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. در نهایت استعارههایی مانند «فاقد روح و معنا»، « آشفته»، «سیال»، «هرج و مرج»، «بیمرز» ، «بی هویت» از سوی مصاحبه شوندگان مطرح گردید. نتیجه: براساس نتایج تحقیق، چهار سناریوی محله هوشمند، محله جهانی، محله پایدار و محله منعطف ارائه شدهاند. | ||
تازه های تحقیق | ||
واکاوی مفهوم دقیق محله در شهرهای معاصر، با توجه به تغییراتی که در عصر مدرنیته صورت گرفته است. به منظور ساختارزدایی و ساختاردهی مجدد به آینده و برای خلق آینده های بدیل و ارائه سناریوهای بدیل از مفهوم محله،روش تحلیل لایه ای علت ها مورد استفاده قرار گرفته است. براساس استعارههای بدیل از مفهوم محله، چهار سناریوی محله هوشمند، محله جهانی، محله پایدار و محله منعطف ارائه شدهاند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حس تعلق؛ محلات شهری؛ تحلیل لایه ای علت ها؛ سناریو | ||
| مراجع | ||
|
اژدری، علی رضا، فریدی زاد، امیرمسعود و کامه خوش، پارسا (1389). به سوی راهکاری برای طراحی فرهنگ محور. مجله هنرهای زیبا هنرهای تجسمی، شماره42، صص 57-65. امامی، علی، بازدار، مهرنوش، صفری، ملیحه و فرحناکی، رامونا. (1393). تعیین رابطه حس تعلق و شاخصه های اجتماعی آن، نمونه موردی: روستای زیارت در گلستان. فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 21، صص 11-21. پورسراجیان، محمود. (1394). ارزشهای محله تاریخی و معیارهای تغییر در آن از نظر ساکنان. مجله باغ نظر، شماره 35، صص 39-52. توسلی، غلام عباسی .(1386). جامعه شناسی، انتشارات تهران: دانشگاه پیام نور. جمشیدیها، غلامرضا، پروایی هرهدشت، شیوا، پیری، صدیقه و ادیب حاج باقری، ثریا. (1393). بررسی نقش احساس تعلق محله ای در افزایش مشارکت اجتماعی(مورد مطالعه: محله قزل قلعه تهران). مطالعات جامعه شناختی شهر، شماره 40، ص 10. جوادی، معصومه. (1389). تاثیر فضاهای مجازی بر حس تعلق به مکان در کلانشهر مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه زابل. جوان فروزنده، علی و مطلبی، قاسم. (1390). مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیلدهنده آن. هویت شهر، شماره 8، صص 27- 38. حسینی مقدم، محمد. (1390). کاربرد آینده پژوهی در علوم سیاسی با تکیه بر روش تحلیل لایه لایه علت ها. رهیافت های سیاسی و بین المللی، صص 188-169. حقیقتیان، منصور، اسماعیلی، رضا و کریمی زاده اردکانی، سمیه. (1394). محله محوری و احساس تعلق به محله در بین ساکنان شهر تهران، مطالعات جامعه شناختی شهری، شماره 14، صص53-74. خزائی، سعید، جلیلوند، محمد رضا و نصر الهی وسطی، لیلا. (1392). بررسی نظری روش تحلیل لایه ای علت ها در حوزه آینده پژوهی. مطالعات آینده پژوهی، شماره 6، صص71-102. رضازاده، راضیه. (1385). رویکرد روانشناسانه و جامعهشناسانه به هویت مکانی در شهرهای جدید. مجموعه مقالات هویت شهرهای جدید، انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید، تهران. رهنمایی، محمدتقی، فرهودی، رحمت الله، قالیباف محمدباقر و هادی پور، حلیمه خاتون، (1386). سیرتحول ساختاری و عملکردی محله در شهرهای ایران، جغرافیا( نشریه علمی- پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران)، شماره 12 و 13، صص 19-43. زمانی، بهادر، شمس، سارا. (1392). ضرورت رویکرد محله–مبنا در احیای بافت های تاریخی شهرها. هفت شهر، دوره 4، شماره 45 -46، صص 73-93. زیاری، کرامت اله، حاتمی، احمد و مصباحی، سحر. (1396). بررسی عوامل موثر بر افزایش مشارکت اجتماعی با تأکید بر احساس تعلق محله ای (مطالعۀ موردی: نورآباد دلفان1). جغرافیای اجتماعی شهری، دوره4، شماره 2، صص69-86. سیاوش پور، بهرام، شادلو جهرمی، مجتبی و مولایی رامشه، زهره (1393). ابعاد تشکیل‌دهندۀ حس تعلق به مکان، با تأکید بر عوامل کالبدی، اجتماعی و احساسی (ادراک و شناخت). ششمین کنفرانس ملی برنامهریزی و مدیریت شهری، مشهد. عبدالهی، مجید، صرافی، مظفر و توکلی نیا، جمیله. (1389). بررسی نظری مفهوم محله و بازتعریف آن با تأکید بر شرایط محله های شهری ایران، پژوهشهای جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)، شماره 72، صص 83 - 102. عربی، زهرا و طاوسی، سمیرا و سادات موسوی، سمیه. (1395). حس تعلق محله ای و نقش آن در مشارکت اجتماعی (مورد مطالعه: تهران، محله ارامنه الف(. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره9، شماره 1، صص 33-21. عزیزی، محمدمهدی(1385). محله مسکونی پایدار: مطالعه موردی نارمک. هنرهای زیبا، شماره 27، صص35- 46. عنایت الله، سهیل و میلویه یچ، ایوانا. (1395). آینده پژوهی با روش تحلیل لایهای علت ها، ترجمه: مریم یوسفیان، علیرضا نصر اصفهانی، فاطمه عیوضی، محمد فراهانی و مهدی مبصری، جلد اول، تهران: انتشارات شکیب. غروی الخوانساری، مریم. (1393). از محله سنتی تا محله معاصر؛ کندوکاوی در راهکارهای احیاء هویت محلی در شهر امروز. معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 21، صص 61-67. فاتح راد، مهدی، جلیلوند، محمدرضا و نصرالهی وسطی، لیلا. (1392). درآمدی بر مبانی معرف شناسی و روش شناسی آینده پژوهی. مطالعات آینده پژوهی، شماره 8 ، صص 27- 52. فلاحت، محمدصادق. (1385). نقش طرح کالبدی در حس مکان (مقایسه حسمکان پنج مسجد معاصر با طرح سنتی و نوآورانه). رساله دکتری در رشته معماری، دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران. کرامت زاده، عبدالمجید(1395). نقش استعاره های شناختی در آینده پژوهی با تحلیل دیدگاه های سهیل عنایت الله، آینده پژوهی ایران، دوره 1، شماره 1، صص15- 31. گل افشانی، ناهید. ( 1385). روایی و پایایی در پژوهش کیفیت. فصلنامه اطلاع رسانی، آموزشی و پژوهشی مدیریت فردا، شماره 13 و 14، صص 33-41. گل محمدی، احمد (1381). جهانی شدن فرهنگ و هویت. تهران: نشر نی. لنگ، جان. (1386). آفرینش نظریه معماری. مترجم: عینیفر، علیرضا، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. مبارکی، محمد، صلاحی، سمیه (1392). کیفیت خدمات شهری، تعهدات شهروندی و حس تعلق اجتماعی. علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 55، صص 275-315. محمدی، جمال و آزاده سید رضا. (1397). مقایسه تطبیقی محله های نوساز و قدیمی اصفهان از نظر میزان انطباقپذیری با شاخص های ایرانی ـ اسلامی مطالعه موردی: محله های جویباره و شهرک نگین. شهر های ایرانی اسلامی، شماره 34، صص 23-89. معلمی، محسن. (1386). هویتشهری، هویتمسکونی، مفاهیم گمشده امروزی. ماهنامه راه و ساختمان، شماره 48، صص90- 95. موقر، حمید رضا، رنجبر، احسان و پور جعفر، محمد رضا. (1394). بازشناسی مفهوم محله در شهرهای کویری ایران نمونه مطالعاتی محله های شهر نایین. مطالعات معماری ایران، شماره 8، صص 35- 56. میردامای، سیدپرهام. (1391). ارتقاء کیفیت محیطهای شهری با تاکید بر رویکرد مکانی (نمونه موردی: محله ولنجک تهران). پایاننامه کارشناسی ارشد در رشته شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان. نادری، احمد، شیرعلی، ابراهیم و قاسمی کفرودی، سجاد. (1393). بررسی حس تعلق محله ای و نقش آن در مشارکت اجتماعی (نمونه موردی: محله نعمت آباد). مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره6، شماره 3، صص7-20. ناطق پور، محمدجواد. (1383). توسعه و تعلق اجتماعی با تأکید بر نقش شوراهای اسلامی. رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره 25، صص28-32. وارثی، حمیدرضا، عاملبافنده، مهدی و محمدزاده، محمد. (1389). بررسی و تحلیل مؤلفههای هویت شهری و رابطه آن با میزان تعلقمکانی ساکنین شهرهای جدی (مطالعه موردی: شهر گلبهار). پژوهش و برنامهریزی شهری، دوره 1، شماره 2، صص17- 36. Abdollahi, Majid, Sarafi, Mozaffar and Tavakkolia, Jamila. (2010). A Theoretical Investigation of the Concept of Neighborhood and its Redefinition with Emphasis on the Conditions of Iranian Urban Neighborhoods, Human Geographic Research (Geographical Research), 72, 83 - 102. (in Persian)
Altman, I & Low, S (1992). Place Attachment. London: Plenum Press.
Ajdari, Ali Reza, Faridi Zad, Amir Massoud and Kamah Khosh, Parsa (2010). Towards a solution for culture-based design. Fine Arts Visual Arts, vol 42, pp 57-65. (in Persian)
Arabi, Zahra and Tawassi, Samira and Sadat Mousavi, Somayeh. (2016). Sense of Neighborhood Belonging and its Role in Social Participation (Case Study: Tehran, Armenian Neighborhood A). Iranian Journal of Social Development Studies, 9 (1), 21-23. (in Persian)
Azizi, Mohammad Mehdi (2006). Sustainable Residential Neighborhood: A Narmak Case Study. Fine Arts, 27, 35-46. (in Persian)
Bonaiuto, M., Aiello, A., Perugini, M., Bonnes, M., & Ercolani, A. P. (1999). Multidimensional perception of residential environment quality and neighbourhood attachment in the urban environment. Journal of environmental psychology, 19(4), 331-352.
Brown, B. B. & Perkins, D. D. (1992). Disruptions in place attachment. In Place attachment (pp. 279-304). Springer US. New York: Plenum.
Cowan, R. (2005). The dictionary of urbanism. London: street wise press.
Dator, J. (1979) The futures of cultures and cultures of the future, in Marsella, T., Ciborowski, T. and Tharp, R. (Eds), Perspectives on Cross Cultural Psychology, Academic Press, New York, NY.
Emami, Ali, Bazdar, Mehrnoosh, Safari, Malihah and Farahnaki, Ramona.(2014). Determining the Relationship between Sense of Belief and Its Social Characteristics, Case Study: Ziarat Village in Golestan. Utopia Architecture and Urban Development,vol 21, pp 11-21. (in Persian)
Fateh Rad, Mehdi, Jalilvand, Mohammad Reza and Nasrollahi Mesi, Leila. (2013). An Introduction to the Foundations of Futurology Reference Methodology and Methodology. Futures Studies, 8, 27-52. (in Persian)
Falahat, Mohammad Sadegh. (2006). The role of physical design in sense of place (comparing the senses of five contemporary mosques with traditional and innovative design). Doctoral dissertation in Architecture, Faculty of Fine Arts, University of Tehran. (in Persian)
Ghravi Al-Khwansari, Maryam. (2014). From traditional neighborhoods to contemporary neighborhoods, research into local identity restoration strategies in today's city. Utopia Architecture and Urban Development, 21, 61-67. (in Persian)
Goffman, E. (1963). Behavior in public spaces. Notes on the Social Organization of Gatherings. The Free Press, NY.
Golafshani, Nahid. (2006). Validity and Reliability in Quality Research. Management Information Science, Education & Research Tomorrow 13 & 14, 41-41.(in Persian)
Gol Mohammadi, Ahmad (2002). Globalization of culture and identity. Tehran: Ney Publishing. (in Persian)
Haghighatian, Mansour, Ismaili, Reza and Karimizadeh Ardakani, Somayeh. (2015). Neighborhood Orientation and the Neighborhood Feelings Among Residents of Tehran, Urban Sociological Studies, 14, 53-74.(in Persian)
Hagerty, B. M., Lynch-Sauer, J., Patusky, K. L., Bouwsema, M., & Collier, P. (1992). Sense of belonging: A vital mental health concept. Archives of psychiatric nursing, 6(3), 172-177.
Hidalgo, M. C., & Hernandez, B. (2001). Place attachment: Conceptual and empirical questions. Journal of environmental psychology, 21(3), 273-281.
Hothi, M., & Cordes, C. (2008). Understanding neighbourliness and belonging: A scoping paper for the neighbourhood action network. Retrieved July 10, 2012.
Hosseini Moghaddam, Mohammad. (2011). The application of futures research in political science relying on the method of layered analysis of causes. International and Political Approaches, 188-169.(in Persian)
Inayatullah, Soheil and Milwaukee Yacht, Ivana. (2016). Futurology with a Layered Analysis of Causes, Translated by: Maryam Yousefian, Alireza Nasr Esfahani, Fatemeh Aivozi, Mohammad Farahani and Mehdi Mobasari, Volume I, Tehran: Shakib Publications. (in Persian)
Inayatullah, S. (2005). Causal layered analysis—deepening the future. Questioning the future: methods and tools for organizational and societal transformation, 1, 1-22.
Inayatullah, S.; Izgarjan, A; Kuusi, O.; Minkkinen, M., (2016). Metaphors in futures research, Futures, Vol. 84 p.109-114.
Jamshidi, Gholamreza, Paravai Herdasht, Shiva, Piri, Sedigheh and Adib Haj Bagheri, Soraya. (2014). Investigating the Role of Neighborhood Feelings in Increasing Social Participation (Case Study: Ghezel Qaleh District, Tehran). Sociological Studies of the City, 40, 10.. (in Persian)
Javadi, Masoumeh. (2010). The effect of cyberspace on sense of place in Mashhad metropolis. Master of Science Degree in Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Human Sciences, University of Zabol.(in Persian)
Javan frouzandeh , Ali and Mutlib, Qasim. (2011). The concept of sense of belonging to the place and its constituent factors. City Identity, 8, 27-38.(in Persian)
Karamzadeh, Abdol Majid (2016). The Role of Cognitive Metaphors in Futures Studies by Analyzing the Views of Soheil Enayatollah, Futures Studies of Iran, 1 (1), 31- 15.(in Persian)
Khazaei, Saeed, Jalilvand, Mohammad Reza and Nasr Elahi Middle, Leila. (2013). Theoretical Investigation of the Layer Analysis of Causes in Future Research. Future Studies, 6, 10–71.(in Persian)
Lang, John. (2007). Creating Architecture Theory. Translated by: Einifar, Alireza, Tehran: Tehran University Press & Publishing Institute. (in Persian)
Mubarak, Mohammad, Salahi, Somayeh (2013). The quality of public services, citizenship obligations and a sense of social belonging. Social Welfare Research, 55, 275-315.(in Persian)
Mohammadi, Jamal and Azadeh Seyed Reza. (2018). Comparative Comparison of New and Old Isfahan Neighborhoods for Adaptation to Iranian-Islamic Indicators Case Study: Jouybara and Negin Settlements. Iranian Islamic Cities, 34, 23-89. (in Persian)
Moalemi, Mohsen. (2007). Urban identity, identity, the lost concepts of today. Road and Building Monthly, 48, 95-90. (in Persian)
Movaqar, Hamid Reza, Ranjbar, Ehsan and Poor Jafar, Mohammad Reza. (2015). Recognizing the Concept of Neighborhoods in Iranian Desert Cities A Case Study of Nein City Neighborhoods. Iranian Architectural Studies, 8, 35-56. (in Persian)
Mirdamai, Sidparham. (2012). Improving the quality of urban environments with an emphasis on spatial approach (Case study: Valenjak neighborhood of Tehran). Master's thesis in Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Isfahan University of Arts. (in Persian)
Naderi, Ahmad, Shirali, Ebrahim and Qasemi Kafroudi, Sajad. (2014). Investigating the sense of neighborhood belonging and its role in social participation (Case study: Nemat Abad neighborhood). Iranian Social Development Studies, 6 (3), 7-20. (in Persian)
Natepour, Mohammad Javad. (2004). Development and social belonging with emphasis on the role of the Islamic Councils. Development of Social Science Education, 25, 28-32.(in Persian)
Pandit, N., 1996. The Creation of Theory a Recent Application of the Grounded Theory Method. The qualitative Report, 2(4), pp. 1-20.
Poursarajian, Mahmoud. (2015). Historic Neighborhood Values and Criteria for Change in Residents. Garden Magazine Review, 35, 39-52. . (in Persian)
Rahnamaei, Mohammad Taghi, Farahudi, Rahmatullah, Ghalibaf Mohammad Bagher and Hadi Pour, Halima Khatun, (2007). Structural and Functional Development of Neighborhoods in Iranian Cities, Geography, 12 and 13 19-43.(in Persian)
Rezazadeh, Razieh. (2006). The Psychological and Sociological Approach to Spatial Identity in New Cities. New Cities Identity Papers, New Cities Civil Engineering Publication, Tehran. (in Persian)
Rubinstein, R. I., & Parmelee, P. A. (1992). Attachment to place and the representation of the life course by the elderly. In Place attachment (pp. 139-163). Springer, Boston, MA.
Sadeghi, A., (2015), Explanation the sense of belonging to the aesthetics of the environment in the public spaces of the Iranian city of Islam. Ph.d. Thesis, Superviser, Tarbiyat Modares University, Tehran.
Sarrafi, Mozaffar (1992). Planning theory and development; Discussion paper, No 32, Vancouver, UBC school of regional planning.
Shumaker, S. A., & Taylor, R. B. (1983). Toward a clarification of people-place relationships: A model of attachment to place. Environmental psychology: Directions and perspectives, 2, 19-25.
Siavash Pour, Bahram, Shadloo Jahromi, Mojtaba and Molai Ramshe, Zohreh (2014). Dimensions constituting a sense of place, with an emphasis on physical, social, and emotional factors (perception and cognition). 6th National Conference on Urban Planning and Management, Mashhad.(in Persian)
Stedman, R. C. (2002). Toward a social psychology of place: Predicting behavior from place-based cognitions, attitude, and identity. Environment and behavior, 34(5), 561-581.
Tavassoli, Gholam Abbasi (2007). Sociology, Tehran: Payam Noor University Press. (in Persian)
Varesi, Hamid Reza, Amel Bafandeh, Mehdi and Mohammadzadeh, Mohammad. (2010). Investigating and Analyzing the Components of Urban Identity and Its Relationship with the Residence of Residents of Serious Cities (Case Study: Golbahar City). Urban Planning and Research, 1 (2), 36- 17. (in Persian)
Van der Graaf, P. (2009). Out of Place?: Emotional Ties to the Neighbourhood in Urban Renewal in the Netherlands and the United Kingdom. Amsterdam University Press.
Winter, G. (2000). A comparative discussion of the notion of'validity'in qualitative and quantitative research. The qualitative report, 4(3), 1-14.
Zaltman, G., LeMasters, K., & Heffring, M. (1982). Theory construction in marketing: Some thoughts on thinking. John Wiley & Sons.
Zamani, Bahador, Shams, Sara. (2013). The need for a neighborhood-based approach in revitalizing the historical context of cities. Seven Cities, 45-46, 73-93.(in Persian)
Ziyari, Karamatollah, Hatami, Ahmad and Mesbahi, Sahar. (2017). Investigating the Effective Factors on Increasing Social Participation with Emphasis on Neighborhood Feelings (Case Study: Noorabad Delfan 1). Urban Social Geography, 4 (2), 69-86. (in Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,852 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,416 |
||