تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 738 |
تعداد مقالات | 6,941 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,870,623 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,698,957 |
بررسی شاخصهای کیفی پایداری فرهنگی در پیوند با شاخصهای کمّی تراکم کالبدی (مطالعه موردی: سه مجموعه مسکونی در کلانشهر تبریز) | ||
دانش شهرسازی | ||
مقاله 6، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 8، آذر 1398، صفحه 109-130 اصل مقاله (1.88 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22124/upk.2019.14027.1262 | ||
نویسندگان | ||
روشنک سخی نیا1؛ اسلام کرمی* 2؛ مجتبی رفیعیان3؛ علی جوان فروزنده2 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران | ||
2استادیار گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران | ||
3دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
بیان مسأله: شاخصهای مسکن ابزار مناسبی جهت سنجش معیارها و ضوابط سیاستهای مسکن است . به کمک این شاخصها میتوان تصویر درست و قابلفهمی از شرایط مسکن را بدستآورد و پیشرفتها و کموکاستیها را در تحقق اهداف بخش مسکن مشاهده نمود. متاسفانه رشد شهرها و افزایش شاخص تراکم به تنهایی به منظور جوابگویی به مشکلات مسکن، نگاهی با مختصات کمی بوده و کیفیت در آن نادیده انگاشته شده. آنچه امروزه شهرهای ایران با آن مواجه است پدیدهی رشد کمی است که بحث پایداری به عنوان مفهوم کیفی در آن قابل مشاهده نیست. هدف: از این رو در تحقیق پیش رو با هدف برقراری انتظام کالبدی- فرهنگی با تمرکز بر روی شاخصهای تراکم و شاخصهای فرهنگی در راستای برنامههای توسعهی پایدار سکونتگاهها، به بررسی نقش تراکم در فرم و کالبد و تاثیر آن بر پایداری فرهنگی مجتمعهای مسکونی پرداخته شده است. روش:از طریق مطالعات کتابخانهای و میدانی و تنظیم پرسشنامه و پیمایش در سه محدودهی مسکونی شهر تبریز با شاخص ضریب تراکمی مشابه، اما ساختار کالبدی و فرمی متفاوت، به بررسی چگونگی میزان پایداری فرهنگی با توجه به 6 شاخص : عدالت، طبیعت، تناسبات، حریم، امنیت و مشارکت پرداخته شده است. یافتهها: یافته ها حاکی از این است که محدوده(1) با وجود خانه های مستقل متصل حیاط دار با ارتفاع متوسط، با احترام به درونگرایی و دارای معیارهای زندگی سنتی شهری در حالت پایداری متوسط می باشد. همچنین محدوده ی (3) بصورت ساختار بلوکی با ارتفاع بالا ، با ساختاری متناسب با نیازهای امروزی و مدرن، در حالت پایداری بالقوه (خوب) قرار دارد و در نهایت محدوده(2) با توجه به هماهنگی در ساختار کالبدی و نیازهای ساکنان، بهترین ارزش پایداری را به خود اختصاص داده و در بهترین حالت پایداری (پایدار) قرار می گیرد. نتیجه: نتایج حاصل نشان میدهد که حالت پایداری در محدودهها علاوه بر شاخص ضریب تراکم به عنوان مهمترین شاخص تراکم به زیر شاخصهای کمی وابسته به تراکم، از جمله ارتفاع، سطح پوشش و فضای باز نیز که منجر به شیوه انتظام کالبدی اجزاء مجموعه میگردد، وابسته است. | ||
تازه های تحقیق | ||
شاخصهای مسکن ابزار مناسبی جهت سنجش معیارها و ضوابط سیاستهای مسکن است. شاخص های تراکم و شاخص های فرهنگی از ضروریات توسعه پایدار در آینده به شمار می روند. کشف روابط منطقی و موثر میان شاخص های تراکم کالبدی و شاخص های فرهنگی در راستای توسعه پایدار می تواند در سیاست گذاری های جاری و حاکم بر تعیین و تجویز تراکم به شکلی کارا مورد بهره برداری مدیران، طراحان و برنامه ریزان قرار گیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
تراکم؛ شاخص های تراکم؛ فرهنگ؛ پایداری فرهنگی؛ شاخصهای پایداری فرهنگی | ||
مراجع | ||
اسلامی، سید غلامرضا و هوتن ایروانی. (1387). تراکم ساختمانی و توسعه درون زا. هویت شهر، 2(3)، 3-12. برزگز، صادق، اسدالله دیو سالار، علیرضا قربانی و مهدی صداقت. (1396). سنجش و ارزیابی پایداری اجتماعی در شهر های کوچک. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 14، 30-7. پرتوی، پروین و پژمان سالار. (1390). مدل تحلیل تراکم ساختمانی پایدار، مورد پژوهشی: منطقه 1 شهر ارومیه (محدوده خیابان دانشکده). نامه معماری و شهرسازی، 10، 47-68 پوردیهیمی، شهرام، رامین مدنی و سیده فاطمه موسوی نیا. (1396). عوامل کالبدی موثر بر ادراک تراکم و محیط های مسکونی. مطالعات معماری ایران، 11، 43-61. توسلی، محمود. (1375). اصول و روشهای طراحی شهری و فضای مسکونی در ایران. جلد اول-دوم، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. جبل عاملی، مهسا و عبدالحمید نقره کار و مهدی حمزه نژاد. (1391). اصول مفهومی طراحی خانه بر اساس حکمت اسلامی. دومین همایش ملی شهر اسلامی، اصفهان جمالی، سیروس. (1391). بررسی تاثیرگونه شناسی مسکن بر مورفولوژی شهر. رساله دکتری، دانشکده علوم محیطی و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز. جمالی، سیروس. (1394). ریخت شناسی شهری، بازنمایی معماری در مقیاس شهر. تهران: انتشارات فروزش. حائری مازندرانی، محمد رضا. (1388). خانه، فرهنگ، طبیعت. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری. طبیبیان، محمد. (1382). تعیین شاخص های توسعه پایداری و نمود آن در محیط زیست. فصلنامه محیط شناسی، 4 ، 1-12. عزیزی، محمد مهدی و جمال آبادی، فاطمه. (1395). مدلی برای تعیین تراکم ساختمانی مطلوب محله با تاکید بر عوامل فرهنگی. هنرهای زیبا، 21، 19-32. عزیزی، محمد مهدی. (1383). جایگاه شاخص های مسکن در فرآیند برنامه ریزی مسکن. هنر های زیبا، 11، 31-42. قربانی، رسول و رسول زاده، زهرا. (1397). امکان سنجی افزایش تراکم ساختمانی با توجه به ظرفیت شبکه معابر، مطالعه موردی: محله بهار کلانشهر تبریز. نشریه دانش شهرسازی، 2(4)، 95- 109 کوشیار، گلرخ. (1382). شاخص های توسعه پایدار. ماهنامه مدیریت، 13، (79و80)، 37-32. ممتاز، فریده (1391). جامعه شناسی شهری. تهران: شرکت سهامی انتشار منجزی، نور محمد و رفیعی، محمدعلی. (1389). نو شهر اسلامی و عامل عدالت (اصول و ضوابط حاکم بر احداث و ارزیابی). همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز نقی زاده، محمد (1384). جایگاه طبیعت و محیط زیست در فرهنگ شهرهای ایرانی. تهران: انتشارات واحد علوم و تحقیقات. نورائی، همایون، طبیبیان، منوچهر و رضایی، ناصر (1391). تعیین تراکم بهینه در محلات حاشیه نشین با ملاحظات اجتماعی-فرهنگی. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 9، 217-231. هال، پیتر و اولریخ فایفر (1388). آیندهی شهری قرن 21. ترجمه ی ناهید صفایی، تهران: جامعه مهندسان مشاور ایران یزدانفر، عباس، حسینی، باقر و زرودی، مصطفی. (1392). فرهنگ و شکل خانه. مسکن و محیط روستا، 144، 17-32.
Alexander, E. R., Reed, K. D., & Murphy, P. (1988). Density measures and their relation to urban form. Center for Architecture and Urban Planning Research, University of Wisconsin--Milwaukee. Azizi, M. M., & Malekmohamadnejad, S. A. (2007). A comparative study between two different patterns of residential complexes (low-rise and High-rise Buildings), the case study of Noor (Seoul) and Eskan residential complex in Tehran. Honar hay-e ziba, 32, 27-38. Azizi,M.M. (2003). The role of density in urban development. The 1st seminar on construction in capital. Tehran; University of Tehran. Azizi, M.M and Jamalabadi, F (1395). A Model for Determining Desirable Construction Density (F.A.R) for Neighborhoods With Special Respect to Cultural Factors. HONAR-HA-YE-ZIBA. 21 ,(p 19-32). (in persian) Azizi, M.M (1383). Housing Indicators hn the Process of Housing Planning. . HONAR-HA-YE-ZIBA. 11. ( P 31-42). (in persian) Berghause Pont, Meta and Haupt, Per (2005). The Spacemate: Density and the typomorphology of the urban fabric, Nordisk Arkitektur Forskning 2005:4, pp.55-68.Barzeghar, S; Divsalar, A ; Ghorbani, A and Sedaghat, M (1396). Measuring and assessing the Social sustainability of small cities (A Case study of small cities in Mazandaran province). Urban Structure and Function Studies. 14 (P, 7-3). (in persian) Berghauser Pont, M. and Haupt, P. (2009). Space Density and Urban Form. Published Ph.D. Thesis, Netherlands, Technical University of Delft, Faculty of Architecture, Department of Urbanism. Berghauser Pont, M., & Haupt, P. (2004). Spacemate: the spatial logic of urban density. Delft, The Netherlands: Delft University Press Science. Boyko, C. T., & Cooper, R. (2011). Clarifying and re-conceptualising density. Progress in Planning, 76(1), 1-61. Bramley, G., Dempsey, N., Power, S., Brown, C., & Watkins, D. (2009). Social sustainability and urban form: evidence from five British cities. Environment and planning A, 41(9), 2125-2142. Churchman, A. (1999). Disentangling the concept of density. Journal of planning literature, 13(4), 389-411. Dave, S. (2011). Neighbourhood density and social sustainability in cities of developing countries. Sustainable Development, 19(3), 189-205. Dempsey, M., & Jenks, M. (2005). The Language and Meaning of Density. Future Forms and Design for Sustainable Development, Architectural Press, Elsevier, Amsterdam. Eslami, GH and Iravani, H (1387). Building Density and Endogenous Development. Hoviatshahr 2(3), (p, 3-12). (in persian) Fisher, P. F. (1999). Models of uncertainty in spatial data. Geographical information systems, 1, 191-205. Forsyth, A., Oakes, J. M., Schmitz, K. H., & Hearst, M. (2007). Does residential density increase walking and other physical activity. Urban Studies, 44(4), 679-697. Ghorbani, R and Rasuolzade, Z (1397). Feasibility Study of the Increase in Building Density With Reagard to the Passage Network Capacity. Urban Planning Knowledge, University of Gilan. 2(4). (p 95-109). (in persian) Haeri, M.R (1388). House in Culture and Nature of Iran. Architecture and Urban Development Research Center. (in persian) - Hall, P (1388). Urban Future 21, a global agenda for twenty- first century cities. Tehran, Iranian Society of Consulting Engineers. (in persian) Hawkes,J (2001).The fourth pillar of sustainability: Culture's essential role in public planning. Australia: Cultural Development Network. Jabalameli, Mahsa, Abdolhamid Noghrehkar and Mahdi Hamzehnezhad. (1391). Conceptual Principals in Designing Houses based on Islamic Wisdom. Second National Conference on Islamic city. (in persian) Jamali, S (1391). A Study on the Impact of Housing Typology on Urban Morphology Case Study: Tabriz Metropolis. Ph.D. Thesis. Faculty of Environmental Sciences and Architecture. Tabriz University. (in persian) Jamali, S (1394). Urban Morphology ; Representing Architecture at the City Scale. Forouzesh, Tehran. (in persian) Khoshyar, Golrookh. (1382). Indictors for Sustainable Development. Management Journal. 13, (79,80), 32-37. (in persian) Maclaren, V. (2004). Urban Sustainability Reporting The sustainable urban development reader (pp 203-210): Routledge. Ministry of interior (1998). The ways for urban development plans implementation Tehran. Momtaz, Farideh. (1391). Urban Sociology. Tehran. Enteshar Co. (in persian) Monjezy, Noormohammad and Rafeei, Mohammad Ali. (1389). Islamic New City and the Element of Justice (The Principles of Construction and Evaluation). The National Conference on Islamic Architecture and Urbanism. Tabriz Islamic Art University. (in persian) Mozas, J., & Per, A. F. (2004). Densidad: Density. Vitoria-Gasteiz : a+t ediciones Naghizadeh, Mohamad. (1384). The Role of Nature and Environment in Iranian Urban Culture. Tehran. Science and Research Branch Publication. (in persian) Nooraie, H ; Tabibian, M and Rezaie, N (1391). Determination of Floor Area Ratio (FAR) According to Cultural and Social Issues in Spontaneous Settements. ARMANSHAHR; Journal of Architecture and Urban Development. 9 (p 217-231). (in persian) Partovi, Parvin and Pezhman Salar. An Analytical Model for Sustainable Building Density, Case Study: District 1 of Urmia City (Daneshkadeh Street Boundary). Architecture and Urban Planning Journal. 11, 43-61. (in persian) Pourdeihimi SH, Madani R, Mousavinia F (1396). Physical Factors Affecting the Perception of Density in Residential Environments. Journal of Architecture Studies. 11 (P 43-61). (in persian) Rapoport, A., & El Sayegh, S. (2005). Culture, architecture, and design (p. 92). Washington: Locke science publishing Company. Rapoport, Amos (1998).Using Culture hn Housing Design, USA; Milwaukee. University of Wisconsin, Scotthanson, V. Scotthanson,k (2005). The Cohousing Handbook: A Place for Community (1st Ed). Canada; New Society Publishers. Tabibian Mohammad. (1382). Determining Sustainable Development Indicators and its Manifestations in the Environment. Journal of Environmental Studies. 4, 1-12. (in persian) Tavasoli, Mahmood. (1375). Elements and Principles of Urban Planning and Residential Spaces in Iran. Vol. I & II. Tehran. Urban Planning and Architecture Research Center of Iran. (in persian) United Nation (UN) Habitat (2006). State of the world cities. UN Human Ssettlement Programme; Nairobi Vicuna, M. (2012). The Forms of Residential Density in The Contemporary City: The Case of Santiago, Chile. In Proceedings of the 8th International Space Syntax Symposium, Pontificia Universidad Católica de Chile, Santiago, Chile. Wong, C. (2006). Indicators for urban and regional planning: the interplay of policy and methods. Routledge. Yazdanfar A, Hosseini B, Zaroudi M.(1388). Culture and House form. Journal of Housing and Rural Environment ; 32 (144) (p 17-32). (in persian)
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,439 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,798 |